Sinds de zesde staatshervorming zijn de gewesten fiscaal bevoegd voor hypotheekleningen die zijn gesloten om de eigen woning te financieren. Alle gewesten hebben hun eigen beleid uitgestippeld. Het Vlaamse Gewest heeft nog één fiscaal voordeel, de woonbonus, met een maximumbedrag van 1520 euro. Daar komt de eerste tien jaar nog eens 760 euro bij, op voorwaarde dat de eigen woning de enige woning is. De belastingvermindering bedraagt voor iedereen 40 procent, ongeacht het inkomen. Dat geeft per persoon per jaar een maximaal fiscaal voordeel van 912 euro (40 % van 2280 euro). Zijn er minstens drie kinderen, dan ligt dat voordeel nog 32 euro hoger.
Brussel bleek de grootste hervormer. In ruil voor lagere registratierechten schaft het gewest de woonbonus gewoon af voor leningen die worden gesloten vanaf 2017. Er komt geen ander fiscaal voordeel voor in de plaats. Het is dus nu of nooit. Koopt u volgend jaar een woning in het Brusselse Gewest om die zelf te betrekken, dan krijgt u voor de hypotheek geen fiscaal voordeel meer. Investeert u er daarentegen in een woning om die te verhuren, dan kunt u wel nog aanspraak maken op een gul federaal belastingvoordeel van meer dan 1000 euro per jaar.
Ook het Waalse Gewest schafte deze zomer zijn woonbonus af. Voor leningen gesloten vanaf 2016 geldt een nieuw voordeel, de chèque habitat. De Waalse wooncheque is geen gewone belastingvermindering, maar een belastingkrediet. Wie geen belasting betaalt doordat hij geen inkomen, een laag inkomen of een vervangingsinkomen heeft, krijgt het theoretische fiscale voordeel toch nog gesubsidieerd door de Waalse overheid. Het voordeel hangt af van het inkomen en is het hoogst voor personen met een jaarinkomen onder 21.000 euro. Voor die groep bedraagt de jaarlijkse belastingbesparing de eerste tien jaar 1520 euro per persoon. Dat is een hoop meer dan onder de oude Waalse woonbonus (1220 euro), maar je kunt je afvragen hoeveel mensen met zo’n beperkt inkomen een hypotheek kunnen sluiten. De wooncheque wordt maximaal twintig jaar toegekend en dus niet meer zolang er een lening loopt. Na tien jaar wordt het voordeel gehalveerd.
Wie per jaar meer dan 81.000 euro belastbaar inkomen verdient, krijgt de Waalse wooncheque niet. Middeninkomens hebben een voordeel dat vergelijkbaar is met de oude Waalse woonbonus. Lage inkomens krijgen meer. Maar niemand krijgt meer dan 20 cheques. Meer voor de armen en niets voor de rijken, dat lijkt de politieke leuze in het zuiden van het land. En toch hangt het nieuwe stelsel met haken en ogen aan elkaar, zodat de cheque lijkt op een loterij.
Zo is er geen afbouwregeling: iemand die 81.000 euro verdient, krijgt de eerste tien jaar elk jaar 755 euro belastingvermindering en de volgende tien jaar 378 euro, of een besparing van 11.325 euro op twintig jaar. Verdient hij één euro meer – l’euro qui tue – dan krijgt hij niets.Koppels hebben maar beter gelijke inkomens, bijvoorbeeld ieder 21.000 euro. Want een ongelijke verdeling van het gezinsinkomen – de ene partner 11.000 euro, de andere 31.000 euro – levert op twintig jaar een belastingnadeel van meer dan 2000 euro op. En koppels kunnen maar beter getrouwd zijn of wettelijk samenwonen, want feitelijk samenwonende partners krijgen soms, met exact hetzelfde gezinsinkomen, 1125 euro minder fiscaal voordeel per jaar. Dat is 16.875 euro op twintig jaar.
Kredietnemers moeten bovendien ook opletten waarvoor ze lenen. Lenen ze enkel om hun woning te verbouwen, dan kregen ze vroeger wel de woonbonus, maar nu kunnen ze geen aanspraak meer maken op de wooncheque. Alleen de aankoop of de bouw van een woning geeft recht op de cheque. Nieuwbouw fiscaal stimuleren, en verbouwen niet? Bizar. En het is een lelijke streep door de rekening van menig gepensioneerde, die vanwege zijn lage pensioen veel baat heeft bij het belastingkrediet van de wooncheque, maar die niet kan gebruiken om zijn woning te renoveren. Het is ook een koude douche voor kredietnemers die begin dit jaar nog een verbouwingslening aangingen – in de waan dat ze daarvoor nog de woonbonus zouden krijgen – en nu nul op het rekest krijgen, want de chèque habitat geldt retroactief voor alle leningen die zijn gesloten sinds 1 januari. Gelukkig maar dat Vlaanderen de Waalse wooncheque bespaard blijft.
De auteur is fiscalist bij Wolters Kluwer.
JEF WELLENS
Nieuwbouw fiscaal stimuleren, en verbouwen niet? Gelukkig maar dat Vlaanderen de Waalse wooncheque bespaard blijft.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier