Verhoogt Jean-Claude Trichet op 8 juni de beleidsrente van de Europese Centrale Bank met 25 of vijftig basispunten? Hoeveel renteverhogingen heeft collega Ben Bernanke in de VS nog in gedachten? En wanneer maakt de Bank of Japan bij monde van gouverneur Toshihiko Fukui een einde aan haar politiek van nulintrest?
Stay tuned. Het wel en wee van de centrale bankiers is een soapserie zonder einde geworden. Trichet, Bernanke en Fukui zijn te veel in het voetlicht beland. Van stoffige bankiers die het daglicht schuwen, zijn het sterren op de beursvloer geworden. Dat is zonde, want hun rol in de economie is overbelicht en overschat. De politici, maar ook onbezonnen beleggers, krijgen een gedroomde zondebok in de schoot geworpen om het eigen falen op af te wentelen.
De centrale bankiers zijn de scheidsrechters van de economie, niet minder maar ook niet meer. Ze moeten de teugels strak houden om het voetballen mogelijk te maken (waken over prijsstabiliteit), maar mogen de match niet kapotfluiten (oog hebben voor de conjunctuur). In de jaren dertig bijvoorbeeld sloegen de centrale bankiers de bal mis door de geldkraan dicht te draaien, terwijl de economie en financiële markten in vrije val waren. Deze zware beleidsfout droeg bij tot de diepte van de Grote Depressie. De paradox is daarom: hoe beter Trichet & co. hun werk doen, hoe minder hun rol opvalt. Een match is goed gefloten als achteraf niemand zich de scheidsrechter kan herinneren.
Centrale bankiers kunnen bijsturen en bijschaven, maar hun impact op de economie op lange termijn is heel klein. Vraag maar aan de Bank of Japan hoe machteloos ze ruim een decennium lang was om het land uit de deflatiespiraal te halen. Van Bernanke & co. wordt het onmogelijke verlangd als zij de wereldeconomie naar eeuwige rimpelloze groei zouden moeten leiden. Weten de centrale bankiers wel waar ze mee bezig zijn? De globalisering heeft ook het inflatievirus gemuteerd, maar niemand weet precies hoe. De Fed houdt bijvoorbeeld geen rekening met olieprijsstijgingen, de ECB wel.
Als de geschiedenis zou leren dat Trichet er straks 25 basispunten naast zit, betekent dat niet het einde van de Europese economie. Niet de scheidsrechter maar de spelers maken de wedstrijd. Niet de centrale bank, maar de bedrijven, gezinnen en overheid beslissen over hoogconjunctuur of recessie.
Centrale bankiers kunnen aanslagen zoals 11 september 2001 niet verijdelen. Ze kunnen de Iraanse president Ahmadinejad niet ompraten om zijn nucleaire plannen op te bergen en de olieprijzen lager te sturen. Ze vermogen niets tegen de vergrijzing die de economie langzaam maar zeker op haar kop zet. Ze zitten niet aan de onderhandelingstafel als de lonen worden afgesproken. Ze zetelen niet in de regeringen die de arbeidsmarkten moeten versoepelen of de overheidsfinanciën gezond moeten houden. Ze kunnen nauwelijks het vertrouwen van de gezinnen en bedrijven opvijzelen. Ze kunnen de animal spirit op de financiële markten niet kooien. Ze kunnen de technologie niet uitvinden, noch voorspellen.
Uiteindelijk lopen ze ook maar achter de feiten aan, net als de rest van de stervelingen.
Daan Killemaes
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier