CD-dromen

De verkoop van multimediatitels komt eindelijk van de grond.

Multimedia-cd’s worden een cadeauproduct en dat zullen de verkopers geweten hebben. “Druk, druk,” zucht cd-grossier BestWare in Aalst. Marc Lens van cd-rom-boer ArtWare International uit Houthalen is de hele dag op de baan. De sector is jong, hard werken is de boodschap. De trends ? Spelletjes zijn de moneymakers, maar hun verkoopcyclus is kort. Referentiewerken kennen een meer constante omzet, maar uitschieters zijn schaars. De groei van educatieve software is hoopgevend. En in het algemeen : Nederlandstalige titels krijgen eindelijk van de kopers een stip, maar of de producten daarmee rendabel zijn is nog de vraag.

Onafhankelijk marktonderzoek bestaat niet in deze sector, tenminste voor België. Retail-researchspecialist GfK zal pas volgend jaar onder alle voorbehoud een panel opzetten. Wie cijfers heeft Microsoft, Philips Media gaat niet in detail. Maar stellen dat de multimediaproducten in de lift zitten, is een open deur intrappen.

“Onze omzet verdubbelt elke drie maanden,” zegt gedelegeerd bestuurder Doubi Ajami van AB Computers, dat sinds zestien maanden de producten van het Amerikaanse Softkey/The Learning Company (dat uitgevers als het Nederlandse Domus of het Franse Edusoft controleert) in België invoert. Manager Marc Prins van Microsoft België, verantwoordelijk voor consumentenproducten, heeft het over een “verdubbeling” in de jongste twee boekjaren tot zo’n 240 miljoen frank. Daarin rekent hij naast spelletjes, referentiewerken en software voor kinderen echter ook muizen en SideWinder-spelknuppels, generieke thuissoftware (personal finance, doe-het-zelf-DTP) en producten van andere merken (zoals Dreamworks Interactive). “In het boekjaar ’96-97 zal de groei op 35-40 % liggen, nu we alle distributiekanalen dekken,” waarschuwt Prins. Marc Lens van ArtWare, dat 3000 cd-rom-titels verdeelt, meldt dat zijn omzet “3,5 keer hoger ligt dan vorig jaar.” ArtWares prognose voor 1997 sluit aan bij die van Microsoft : 40 % groei.

De stijging is in elk geval forser dan de pc-markt an sich, waar pessimisten het zelfs bij 15 % groei durven houden.

KLEINE GETALLEN.

De weinige echte verkoopcijfers die we konden inzien, tonen echter ook aan dat er nog veel ruimte is. Zeker, er zijn succesproducten waarvan er vele duizenden over de toonbank gaan. Dat geldt dan voor spellen als GrandPrix 2 van Spectrum Holobyte of de klassieke Flight Simulator van Microsoft. En voor referentiewerken als de Spectrum Encyclopedie of de Standaard Interactieve Encyclopedie van Philips Media die minder pieken, maar lange tijd gevraagd worden. Maar het wil toch iets zeggen als het topproduct in een grote, goedbeklante zaak als Het Computerwinkeltje in Mechelen in tien maanden zowat 650 stuks haalt, terwijl de verkoop van de nummer 20 al rond de 170 schommelt.

Dat een formule 1-simulatiespel aan de top staat, is typisch. “Binnen de multimedia-cd-branche vormen games echt het grootste deel van de omzet,” stelt product manager Björn Joos van Philips Media, dat zich omschrijft als de grootste multimedia-uitgever van Europa. “Van GrandPrix zijn er alleen al in België 10.000 verkocht,” zegt Marc Lens van ArtWare. Zijn firma is onder meer exclusief distributeur van de producten die door R & P Media uit Nederland voor het Nederlandse taalgebied worden aangepast (“gelokaliseerd”). Hun simulatiespel Fort Boyard “het eerste echt Nederlandstalige game” verkocht volgens hem vanaf juni 4000 stuks in de Benelux op anderhalve maand tijd en haalt nu volgens Marc Lens nog 1000 stuks per maand. Van Versie 2 werden er in één maand 4800 stuks verkocht. Maar dat zijn uitzonderingen. Als een titel 6000 stuks haalt is dat al heel mooi.

Volgens Björn Joos zijn “encyclopedieën in het algemeen één van de enige takken in multimedia die de aantallen van de games halen.” Van de Standaard Interactieve Encyclopedie, die eerst is verschenen als cd-i, legt hij het verkoopcijfer in Vlaanderen op 30.000 (een cijfer dat elders op scepsis wordt onthaald). Philips Media bracht zopas ook een Medische Encyclopedie uit.

Microsoft komt met zijn recente, Engelstalige Encarta 97 en Cinemania 97 naslagwerken eveneens vrijwel zeker in de top-10 terecht. Engels werk in de Vlaamse top ? Marc Prins : “We zouden niets liever willen dan onze producten in het Nederlands uit te geven. Maar Belgen en Nederlanders nemen het Engels te gemakkelijk over. Samen vormen zij de derde grootste Engelstalige markt na de VS en Groot-Brittannië.” Of er ooit een Nederlandse vertaling komt ? Twee jaar geleden is volgens Marc Prins door Microsoft beslist om Encarta in het Frans, Duits, Spaans, Italiaans, Japans en Koreaans uit te brengen. Alleen al de aanpassing aan de Franse markt vergde volgens deze bron een extra investering van 8 tot 9 miljoen dollar (250 tot 280 miljoen frank, de vertaling gebeurde door Mendez, nu een deel van Lernout & Hauspie Speech Products). Prins : “In de komende 6 maanden worden die inspanningen geëvalueerd. Als dat positief uitvalt, zijn onder andere het Nederlands en het Zweeds aan de beurt.”

Ook Philips Media is zuinig met lokaliseringen : “Onder de spelletjes zijn er zeer weinig producten die gelokaliseerd worden. Dat heeft puur met de investering te maken. Alleen een topproduct is lokaliseerbaar.”

KINDEREN.

Waar Nederlands wel degelijk telt is in de edutainment-producten voor kinderen. Philips Media heeft tal van Engelstalige titels voor kinderen, maar die raak je hier niet kwijt. Het Gentse Transposia integendeel bouwt een stevige positie uit met Vlaamse versies van figuren als Freddi Fish, Putt-Putt, Barabas De BoekenBij (alle van het Amerikaanse Humongous) en recenter en voor de drie- tot vijfjarigen Blinky Bill (van het Australische Roadshow Interactive). Volgens Serge De Geyter van Transposia haalde Freddi Fish in zijn eerste jaar een verkoop van meer dan 10.000, De Boerderij ongeveer 7000. Er zijn ongeveer 1100 verkooppunten.

In vergelijking met de boekenmarkt voor kinderen blijft de omzet voorlopig een schijntje, zelfs voor de cd-rom-versies van Disney-titels als Aladdin of De Leeuwenkoning (die duidelijk moeite hebben om met de videoversie te concurreren).

Dat de multimedia-cd-rom-markt nog altijd erg bescheiden blijft, is ook gewoon een kwestie van prijs. Een beetje multimedia-pc en dat heeft u nodig om spelletjes vlot te draaien kost vandaag nog altijd minimum 50.000 frank. Dat is voor velen een maandloon. Voor de titels betaalt u tussen 1500 en 2500 frank, tenzij u tevreden is met de (technisch altijd minder perfecte) hit van het vorige kwartaal. Die kan u vinden tegen dumpingprijzen, of gebundeld in een multipack. Marc Lens : “De eindgebruiker merkt niet elke dag de prijsveranderingen, maar wij wel. GrandPrix 1 kostte een jaar geleden meer dan GrandPrix 2 nu ( nvdr ca. 1450 frank). Nu vindt u hem voor 750 frank. En van sommige spellen wordt na enkele maanden al een OEM-versie ( nvdr onder een andere merknaam) uitgebracht of zij worden gebundeld met pc’s.” Een situatie die niet geldt voor de referentiewerken die, zoals de Standaard Interactieve Encyclopedie, tot net geen 4000 frank gaan. Ter vergelijking : een SonyPlayStation spelconsole kost minder dan 10.000 frank in aanschaf, de spelletjes ervoor tussen 2000 en 2500 frank (er bestaat ook een tweedehandshandel). De markt voor pc- games staat trouwens een boom te wachten met de introductie van de Intel Pentium MMX-processor, in de volgende maanden, die vooral de 3D-weergave aanzienlijk zal verbeteren.

In al deze dynamiek vormen Nederlandstalige titels een belangrijke groeipool. Lens : “Nederlandstalige titels zijn een booming market. Een jaar geleden stelde de verkoop daarvan bijna niets voor. We namen elke Nederlandstalige titel op. Nu is er vraag naar, zelfs voor spellen, vooral voor queestes. De mensen hebben begrepen dat het oplossen van raadsels in het Nederlands toch veel eenvoudiger is.” ArtWare heeft nu al 400 Nederlandstalige titels in zijn catalogus en denkt daar in januari 1997 nog eens twintig aan toe te voegen. Marc Lens : “De keerzijde is dat er nu ook veel rommel op de markt begint te komen. We worden dus enorm selectief.”

SIMULATIE- EN AVONTURENSPELEN Een kort maar hevig leven, straks ook in het Nederlands.