Buitenlandse investeringen in België blijven dalen

Terwijl het aantal buitenlandse investeringen in Europa stijgt, daalt het aantal nieuwe buitenlandse investeringsprojecten in ons land. Per project zijn er wel weer meer banen, maar die stijging ligt ook lager dan in andere landen.

Het klimaat voor buitenlandse investeringen is in België weer verslechterd. Dat blijkt uit de eerste resultaten van het nieuwe jaarlijkse Global Location Trends rapport van IBM Global Business Services. Dat rapport onderzoekt en analyseert jaarlijks de buitenlandse investeringen per land. De nu al beschikbare cijfers voor België geven aan dat ons land in 2010 opnieuw minder buitenlandse investeerders kon aantrekken dan in voorgaande jaren. “Die daling, die al enkele jaren aan de gang is, is dit keer des te opvallender omdat ze in de ons omringende landen niet aan de orde is”, zegt Roel Spee, global leader van IBM Plant Location International (PLI) en auteur van het rapport. “Sinds eind 2009 stijgt wereldwijd het aantal buitenlandse investeringen. Zowel voor de groeimarkten, met China en India voorop, als in de meer mature markten in het Westen. Sommige landen zitten nu al weer op het topniveau van enkele jaren geleden, voor de crisis toesloeg.”

In 2010 trok België 166 investeringsprojecten aan; die creëerden ruim 5000 banen. In de crisisjaren 2008 en 2009 was ons land nog goed voor respectievelijk 189 en 177 projecten, met daaraan gekoppeld 5000 en 4000 nieuwe jobs. Het goede nieuws is dat terwijl het aantal projecten met 6 procent daalt, er toch een stijging is van 16 procent in het daaraan gekoppelde aantal nieuwe banen. De recordjaren 2005-2007 liggen echter al lang achter ons. Toen kon België nog bogen op ruim 200 projecten per jaar. Dat leverde elk jaar 8000 tot 9000 nieuwe banen op.

Het aantal nieuwe banen per project is sinds 2003 ook met bijna de helft gedaald. Vandaag is één project goed voor zowat 30 jobs, terwijl dat in 2003 nog 62 banen waren. “Sinds Oost-Europa meer in beeld kwam, zit West-Europa in het defensief”, zegt Spee. “Nederland heeft die daling sneller gevoeld dan België, omdat ons land historisch een zwaarder belang van de industrie in zijn economie had. Door traditionele vervolginvesteringen duurde het daarom langer vooraleer dat fenomeen zichtbaar werd. Deze cijfers bevestigen duidelijk dat België met een structureel probleem kampt. Vooral het almaar toenemende kostenverschil met de belangrijkste concurrerende landen speelt daarbij een belangrijke rol.”

Antwerpen neemt Vlaanderen op sleeptouw

Opvallend in de jongste cijfers is dat de forse terugval die Vlaanderen in 2009 kende, is gestopt. De Vlaamse regio trok met 108 projecten opnieuw het merendeel van de buitenlandse investeringen aan. Door die nieuwe vestiging of uitbreiding van buitenlandse bedrijven werden 3900 banen gecreëerd. “Daarmee volgt Vlaanderen eigenlijk de trend in West-Europa”, stelt Roel Spee vast. “En zit de regio weer op het niveau van voor de crisis.”

Terwijl Vlaanderen opnieuw groeicijfers kan optekenen, gaat het met Wallonië net andersom. Het Waalse gewest tekende in 2009 voor een goed resultaat, terwijl het nu wegglijdt tot een bedroevend niveau van slechts 36 projecten en amper 780 nieuwe jobs. Daarmee tekent Wallonië voor het slechtste resultaat sinds de onderzoeksperiode van PLI in 2003. “Toch moet je oppassen met al te dramatische conclusies op basis van de regionale verschillen”, stelt Roel Spee. “België is al een klein land met dus nog kleinere regio’s. Enkele investeringsprojecten meer of minder kunnen al leiden tot forse verschillen in de regionale statistieken. Fundamenteel zorgwekkender is dat het totale investeringsvolume in België daalt.”

In Vlaanderen is dan weer een glansrol weggelegd voor de Antwerpse agglomeratie. Voor het eerst trekt die meer investeringsprojecten aan dan Brussel. Met 46 projecten is Antwerpen goed voor 1400 nieuwe arbeidsplaatsen. De hoofdstedelijke agglomeratie bleef steken op 32 nieuwe projecten, goed voor 700 banen. Een quasi status-quo. Antwerpen voert ook de provincieranglijst aan met 39 procent van alle nieuwe banen die door buitenlandse investeringen in 2010 werden gecreëerd. Oost-Vlaanderen volgt met 14 procent, Limburg met 11 procent. Opvallend in de ranglijst is de zwakke prestatie van de provincie Luik, die wegzakt tot slechts 2 procent (vergeleken met een gemiddelde van 11 procent in de voorgaande jaren). “De troef van de Antwerpse haven blijft enorm”, stelt Roel Spee. “Bovendien heeft Antwerpen zich de voorbije jaren geprofileerd als hoofdkwartierencenter voor de Benelux, en blijkbaar kan het daar nu de vruchten van plukken.”

Chinese tijger trekt fors aan

De belangrijkste buitenlandse investeerders in ons land zijn met voorsprong de Verenigde Staten. De VS tekent met bijna 1500 jobs en 36 projecten voor bijna 30 procent van het aantal banen. Duitsland is het nummer twee, met 460 jobs. Vooral door de uitbreiding van Geely (eigenaar van Volvo in Gent) steekt China de neus aan het venster. Niet enkel in jobs, maar ook in het aantal projecten. “China heeft een veel gevarieerder aanbod in zijn investeringsbeleid dan pakweg India”, weet Roel Spee. “Zowel in de vorm van nieuwe projecten als overnames.” China en Zuid-Korea zijn elk goed voor 7 procent. Ze laten daarbij klassieke sterke investeerders als het Verenigd Koninkrijk, Nederland en Frankrijk achter zich. “Opvallend is dat China vorig jaar niet eens in de top tien voorkwam. Er is nog een hele kloof met de Verenigde Staten, maar het is duidelijk dat de rol van de groeilanden fors toeneemt.”

Productie als meest arbeidsintensieve activiteit neemt voort af, maar is toch nog goed voor 36 procent van alle nieuwe banen. Logistiek wordt belangrijker (28 %) terwijl onderzoek en ontwikkeling relatief goed scoren voor banencreatie. Chemie en farmaceutica blijven belangrijke investeringsmotors, samen met de transportmiddelenindustrie en de logistieke sector. In de top van bedrijven die in ons land investeringen op hun palmares mogen schrijven, zitten onder meer het eerder genoemde Geely (Volvo Gent); Pfizer, Genzyme Deutsche Post en Atlas Copco.

Om te weten welke positie België dit jaar op de wereldranglijst zal innemen, is het nog iets te vroeg, zegt Roel Spee. “De wereldwijde gegevens zijn nog niet compleet, en die gegevens zullen pas na de zomer beschikbaar zijn.” Vorig jaar stond ons land op de 31ste plaats in de rangschikking op basis van gecreëerde jobs.

LIEVEN DESMET

In Vlaanderen is een glansrol weggelegd voor de Antwerpse agglomeratie. Voor het eerst trekt die meer investeringsprojecten aan dan Brussel.