Buiten de piste

De auteur is hoofdeconoom van Petercam Vermogensbeheer.

Reacties: visienoels@trends.be

w columnist heeft er een weekje in de bergen op zitten. Ooit was een skivakantie een avontuurlijke onderneming, maar intussen heeft de massa deze mooie sport ontdekt, ontwikkeld en ontdaan van elk vlokje romantiek. Dat is misschien nadelig voor de kwaliteit van mijn geliefde skivakantie, maar tegelijk helpt die trend wel om me na een week weer naadloos in de dagelijkse hoogten en laagten van de financiële markten in te passen. De dynamiek van de massa speelt daar immers een al even belangrijke rol.

Zo valt het op dat níét de beginners, maar de best geoefende skiërs het vaakst ongevallen op de skipiste hebben. Overmoed is de voornaamste oorzaak. Heel veel ervaren skiërs vinden dat de regels niet voor hen, maar alleen voor de massa gelden. Onwillekeurig doet me dat denken aan de redenering achter de momenteel erg hippe hedge fund-industrie. Het gaat hier vooral om niet-gereguleerde beleggingsvehikels. Maar wat als een groeiende groep buiten de piste gaat skiën? Is het lawinegevaar dat die groep veroorzaakt dan geen algemeen probleem? En moet skiën buiten de piste dan niet strenger worden gereglementeerd?

Overmoed. Het beeld van de overmoedige skiër die de gevaren verkeerd inschat, geldt ook voor de gewone belegger. Om dat aan de niet-skiërs onder u duidelijk te maken, heb ik de traditionele grafiek voor één keer vervangen door een foto. Het is bijna de essentie van beleggen: als je risico neemt, denk dan eerst na of je het wel aankan. Eigenlijk kan je maar beter ook overwegen of je een dergelijk risico wel moet nemen en of je het niet eenvoudigweg kunt vermijden.

Veel beleggers nemen immers risico’s die ze niet hoeven te nemen. Neem nu de discussie over de richting die de dollar uitgaat. Zal de dollar stijgen of dalen tegenover de euro? Waarom, stel ik me de vraag, zou een modale belegger in dollar beleggen? Het is een risico dat a priori buiten zijn piste ligt. Zijn toekomstige verplichtingen zijn bijna steeds volledig in euro. Daarbij komt nog dat er momenteel evenveel sneeuw (rente) binnen als buiten de piste ligt. En waar denkt u dat het lawinegevaar het grootst is?

Naïviteit. De wereld is niet blijven stilstaan tijdens deze skiweek en de moderne technologie stelt me in staat om contact te houden met de financiële markten. Of dat ook een vooruitgang is, laat ik in het midden. De opvallendste gebeurtenis van de afgelopen weken was wel de verdere daling van de langetermijnrente in de Verenigde Staten. De tienjarige rente zakte onder de 4 %, ondanks de renteverhogingen van de Amerikaanse centrale bank en de pogingen om de zwakke banengroei in de VS als een positief economisch feit (= hoge productiviteitsgroei!) af te doen. Even dreigden de slechte jobcijfers de dollar en de aandelen onderuit te halen, maar enkele minuten later flitsten geruststellende woorden van Fed-voorzitter Alan Greenspan over de schermen in Londen en New York. De markten kalmeerden en de dollar verstevigde. Soms lijkt het erop dat deze interventies vooral tot doel hebben naïeve beleggers tot het laatste moment in de dalende-dollartrein te laten zitten.

Lawinegevaar. Beleggers zijn zoals sneeuwvlokjes: apart vormen ze mooie, onschuldige ijskristalletjes. Maar als miljoenen van die vlokjes zich te snel opstapelen, dreigt er lawinegevaar en kunnen de lieve vlokjes zeer grote schade aanrichten. In de bergen zijn ze zich bewust van dit gevaar, en worden lawines preventief afgeschoten. Met springstoffen wordt de sneeuwmassa op een gecontroleerde manier naar beneden gehaald, voor ze nog meer schade kan aanrichten. In de beleggerswereld zouden ze daar nog wat van kunnen leren: het is niet ongezond om af en toe een correctie te hebben. Vroeger vervulden de centrale bankiers de rol van lawineschieter; vandaag moedigen de belangrijkste centrale bankiers de beleggers aan om buiten de financiële piste te skiën.

Newton of Pascal? De skivakantie heeft me ten slotte ook een antwoord gegeven op de vraag wat nu – zowel voor de skiër als de belegger – de belangrijkste wet is: die van Newton of (Blaise) Pascal? Hoewel het logisch lijkt om voor de wetten van de zwaartekracht te kiezen, ben ik ervan overtuigd dat skiën vooral te maken heeft met risicobeheer. Vallen (verliezen) vormt een inherent onderdeel van skiën (beleggen). Niet vallen, is zelfs geen keuze. Als je wilt skiën, accepteer je dat je ook je portie sneeuw zult slikken. De ‘wet’ van Pascal gaat ervan uit dat je fouten kunt maken. Hij leert je echter ook nadenken over de mogelijke gevolgen van je daden, zodat je overleeft als je het eens bij het verkeerde eind hebt.

Geert Noels