De erevoorzitter van Sporting Anderlecht betaalt een zware prijs voor zijn misstap in 1984. Pers en publiek haalden het voetbalmonument Constant Vanden Stock ongenadig onderuit toen bekend raakte dat Vanden Stock 1 miljoen frank aan de Spaanse scheidsrechter Guruceta Muro overhandigde na de wedstrijd Anderlecht-Nottingham Forest in de halve finale van de Uefacup. Het was uitgerekend zijn zoon en huidig Anderlecht-voorzitter Roger Vanden Stock die de bal aan het rollen bracht door eind ’95 bij het gerecht zijn beklag te doen over pogingen tot afpersing.
“U moet begrijpen, ik heb mijn fierheid. Ik had mijn zoon nooit verteld dat ik dat miljoen en later het zwijggeld betaalde. Ik heb jarenlang mijn fouten opgekropt,” reageerde een geëmotioneerde Vanden Stock vorige week voor de RTBf-camera’s. Vanden Stock neemt de volledige schuld op zich, maar begrijpt niet dat hij nu wordt uitgespuwd. Hij, de man die zoveel goeds heeft gedaan voor de club en het Belgische voetbal.
In augustus ’44 werd Constants vader, Philemon Vanden Stock, met de laatste trein naar Duitsland meegevoerd. Hij stierf twee dagen voor het einde van de oorlog. De zoon zegt in de biografie geschreven door Hugo Camps daarover : “Overweldigd door revanchegevoelens stonden de dagen en nachten van dan af volledig in het teken van één uitdaging : ik zou de naam Philemon Vanden Stock in het hele land en zo mogelijk tot in Europa uitdragen. Dat was voortaan mijn levensopdracht.”
Constant was toen 30 en had een jaar eerder een punt gezet achter zijn voetbalcarrière. Op 18-jarige leeftijd debuteerde de rechtsvoetige linksachter in het eerste elftal van tweedeklasser Anderlecht. Het volgende seizoen mocht hij mee de promotie vieren, maar een open beenbreuk kraakte zijn opgang. Hij voetbalde nog vijf seizoenen bij het toen grote Union, maar beroepsbezigheden in de brouwerij slorpten steeds meer van zijn tijd op. Van jongsaf hielp hij in het café annex brouwerijtje van zijn vader. Ondanks de fel gesmaakte geuze Belle-Vue toonde Philemon weinig ambitie. Voorzichtig blijven, was zijn strategie. Maar bij Constant scherpte de dood van zijn vader de onstilbare honger naar expansie. Hij hield belofte. Onder zijn impuls veroverde Belle-Vue de Belgische markt van spontane gistingsbieren. In 1990 realiseerde Belle-Vue een omzet van 1,43 miljard en werkten er 350 mensen. Maar de markt raakte verzadigd en de groei stagneerde. Nadat Interbrew in ’89 al een minderheidsbelang in Belle-Vue nam, werd de brouwerij van de familie Vanden Stock in ’91 een filiaal van Interbrew. Constant trok zich terug uit de onderneming en de familieband werd doorgeknipt.
Maar intussen had Constant wel woord gehouden : de naam Vanden Stock was uitgewaaierd over Europa dankzij de Europese successen van Anderlecht. In zijn 25-jarig voorzitterschap stuwde zijn uitbreidingsdrift de club op tot de vaandeldrager van het Belgische clubvoetbal. Via de veteranenploeg van Anderlecht kwam hij opnieuw in contact met de club. Korte tijd was hij hoofd van het recruteringscentrum van de club. Maar met een steeds bloeiender bedrijf in de portefeuille werd de bierbrouwer voor de voetbalclubs een potentieel waardevolle aanwinst in het bestuur. Eerst in ’57-’58 als voorzitter van CS Vorst, in ’71 zelfs als vice-voorzitter van Club Brugge. Daartussen was hij 10 jaar lang selectieheer van de nationale ploeg. Hij bezorgde de Rode Duivels de bijnaam van wereldkampioen van de vriendschappelijke wedstrijden.
Maar het Brugse dialect en de lange afstanden zegden hem niet veel. Bovendien was in die periode de Brusselse brouwerswereld volop in beweging. Die wilde Vanden Stock van dichtbij volgen om er zijn slag te kunnen slaan. Toen Anderlecht in ’71 omwille van financiële problemen een welstellende voorzitter kon gebruiken, volgde Vanden Stock Albert Roosens op. Met Vanden Stock als inspirator van technisch voetbal veroverde Anderlecht tien landstitels en zeven nationale bekers. Het speelde zeven Europese finales waarvan er drie gewonnen werden, twee bij de bekerwinnaars, één in de Uefacup. Alleen zijn grote droom om de beker van de landskampioenen (nu de Champions League) te winnen, bleef onvervuld.
Basis van het succes was de professionalisering van de vereniging. Anderlecht werkte als eerste club met heuse profvoetballers. Ook de politiek om elders de betere voetballers soms voor veel geld weg te halen zette Vanden Stock voort. Daarnaast kreeg het management van de club meer aandacht. In ’80 trok de president Michel Verschueren aan als zijn onvoorwaardelijke dienaar. Samen pikten zo ook als eerste in België in op de commercialisering van de voetbalsport. Met het Heizeldrama in het achterhoofd was het bouwen van een veilig en comfortabel stadion de garantie voor de toekomst. Paars-wit startte de bouw van een fonkelnieuw stadion, dat anderhalf miljard kostte en het “Constant Vanden Stock-stadion” werd gedoopt. Anderlecht verzilverde zo de hernieuwde interesse van het bedrijfsleven voor het communicatiemedium voetbal en tilde het budget op tot 750 miljoen.
Met deze verse middelen kon Sporting zijn binnenlandse voorsprong bestendigen. Maar de Europese topclubs, niet gevangen in een kleine Belgische markt, deden zich nog meer tegoed aan de nieuwe geldstromen naar het voetbal en dribbelden Anderlecht. Vanden Stock wilde echter geen ‘zotte dingen’ doen om in hun spoor te blijven. Het voortbestaan van de club was hem dierbaarder dan het risico om meegezogen te worden in een financiële draaikolk.
Ook toen hij in ’96 het voorzitterschap doorgaf aan zijn zoon Roger bleef hij zwaar doorwegen op het beleid van de club. De nochtans charismatische Constant regeerde de club steeds met strenge hand. Hij waande zich misschien onaantastbaar begin de jaren ’80, toen hij zich liet meeslepen in de verwilderende zeden rond het voetbal. Zo knoeide hij met transferbedragen om met het bekomen zwarte geld de internationale vedetten in het Astridpark de nodige premies te kunnen betalen. Alleen een volledige bekentenis aan onderzoeksrechter Bellemans hield hem uit de gevangenis. Anderlecht moest de fiscus 42 miljoen betalen. In die periode speelde ook de omkoopzaak Standaard-Waterschei zich af. Enkele maanden later stond dan de bewuste Anderlecht-Nottingham Forest op het programma, waar de voorzitter onbegrijpelijk in de fout ging. Het levenswerk van Constant Vanden Stock raakte mee door zijn eigen schuld beklad. Het moet hem verschrikkelijk pijn doen.
DAAN KILLEMAES
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier