Breng uw groepsverzekering in veiligheid

Werknemers en bedrijfsleiders die via hun werkgever of hun vennootschap een aanvullend pensioen opbouwen, betalen vanaf 1 juli 2013 meer belasting op het eindkapitaal als ze voor hun 62ste met pensioen gaan.

De regering-Di Rupo heeft een ingrijpende pensioenhervorming doorgevoerd. Zo wordt de minimumpensioenleeftijd tegen 2016 stapsgewijs verhoogd tot 62 jaar, al zijn er werknemers in enkele beroepscategorieën die ook na 2016 nog kunnen stoppen met werken voordat ze 62 zijn. De wettelijke pensioenleeftijd blijft wel vastgesteld op 65 jaar. Daarnaast wordt het kapitaal dat werknemers en bedrijfsleiders opbouwen binnen de zogenoemde tweede pensioenpijler – aanvullende pensioenen die worden gefinancierd met bijdragen van de werkgever of de vennootschap, zoals groepsverzekeringen en individuele pensioentoezeggingen (IPT) – anders belast vanaf 1 juli 2013.

Belasting in ruil voor fiscaal voordeel

De premies die uw werkgever of uw vennootschap betaalt voor uw groepsverzekering of IPT zijn voor hen binnen bepaalde grenzen aftrekbare beroepskosten. Betaalt u zelf bijdragen als werknemer of als bedrijfsleider, dan kunt u die eveneens fiscaal in mindering brengen van uw belastbare inkomsten. In ruil voor die fiscale voordelen wordt aan het eind van het contract een eenmalige belasting geheven op het uitgekeerde kapitaal.

De wetgever heeft bepaald dat die belasting lager uitvalt als de uitkering van het gespaarde kapitaal gebeurt op “een gunstig moment”. Dat is het geval als het wordt gestort na uw 60ste verjaardag of op de wettelijke pensioenleeftijd van 65 jaar. Wordt het kapitaal uitbetaald voor uw 60ste, dan wordt het in principe belast tegen de gewone belastingvoeten van maximaal 50 procent, plus de gemeentebelasting.

Nieuwe tarieven

Vanaf 1 juli 2013 gelden er nieuwe fiscale tarieven voor de eindkapitalen van groepsverzekeringen en IPT’en die worden gevormd met bijdragen van de werkgever of de vennootschap. Het huidige tarief van 16,5 procent wordt verhoogd als het kapitaal wordt uitbetaald voor de 62ste verjaardag van de verzekerde. Neemt u het kapitaal op wanneer u 60 bent, dan draagt u 20 procent belasting af, op 61 jaar betaalt u 18 procent (zie tabel). Int u het bedrag wanneer u 65 wordt, dan betaalt u slechts 10 procent belasting, op voorwaarde dat u ononderbroken beroepsactief bent geweest in de laatste drie jaar voordat u de wettelijke pensioenleeftijd bereikt.

Voor het deel van het kapitaal dat werd opgebouwd met persoonlijke bijdragen van de werknemer of de bedrijfsleider, blijft het oude tarief van 10 procent van kracht voor uitkeringen vanaf 60 jaar. Wordt dat deel van het kapitaal uitgekeerd voor uw 60ste, dan wordt het belast tegen 33 procent. Mocht u overlijden voor de einddatum van het contract, dan wordt het kapitaal uitbetaald aan de begunstigde die u hebt aangewezen. De uitkering wordt dan altijd belast tegen 16,5 procent.

Alle tarieven die we hier hebben vermeld, moeten nog eens worden verhoogd met de gemeentebelasting. Woont u bijvoorbeeld in een gemeente met 6 procent opcentiemen, dan komt het tarief van 16,5 procent neer op een belasting van 17,49 procent (16,5 % x 1,06).

Vermijd de belastingverhoging

De nieuwe regels zijn van toepassing op kapitalen die worden uitgekeerd vanaf 1 juli 2013. Is de einddatum van uw lopende groepsverzekering vastgelegd voor uw 62ste – bijvoorbeeld op uw 60ste verjaardag – en zou het kapitaal worden uitbetaald na 1 juli 2013, dan kunt de belastingverhoging tot 18 of 20 procent vermijden als u de uitkering twee jaar uitstelt. Maar dat is alleen mogelijk als uw groepsverzekeraar of de verzekeraar die de IPT uitkeert daarmee akkoord gaat. Gezien de huidige marktomstandigheden kan het gebeuren dat de contractuele intrestvoet bij zo’n verlenging wordt verlaagd.

Vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen

Zelfstandige ondernemers en bedrijfsleiders mogen hun wettelijk pensioen aanvullen met een zogenoemd vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen (VAPZ). Ze kunnen de betaalde premies niet alleen aftrekken als beroepskosten, ze betalen er drie jaar later ook minder sociale bijdragen door. Ook hier wordt het eindkapitaal belast. De regering-Di Rupo heeft die heffing voorlopig ongewijzigd gelaten.

Als het kapitaal van een VAPZ wordt uitbetaald na de 60ste verjaardag van de zelfstandige of de bedrijfsleider, wordt het belast tegen een zogenoemde fictieve rente. Dat betekent dat een bepaald percentage van het belastbare pensioenkapitaal – exclusief de winstdeelneming – over een termijn van 10 of 13 jaar moet worden opgegeven in de aangifte voor de personenbelasting en wordt onderworpen aan de progressieve belastingtarieven (maximaal 50 procent, plus de gemeentebelasting). De fictieve rente schommelt tussen 3,5 en 5 procent, afhankelijk van de leeftijd waarop het pensioen wordt uitgekeerd (zie tabel)

JOHAN STEENACKERS