Breek die Brusselse muur af

Als je van de Lange Leemstraat naar de Provinciestraat in Antwerpen kuiert, bots je letterlijk en figuurlijk op nummerplaten uit Polen. Heeft wijlen paus Johannes Paulus II zijn landgenoten op kruistocht naar onze contreien gezonden?

De werkelijkheid is minder religieus, maar even nobel. Sinds de uitbreiding van de Europese Unie kennen Poolse bouwvakkers de weg naar de Belgische werven. Steeds meer bouwbedrijven en burgers maken gebruik van deze goedkope arbeidskrachten uit het voormalige Oostblokland. Zo lossen de ondernemers het probleem van de knelpuntenberoepen in de praktijk op. Op de terreinen van de Intercommunale Ontwikkelingsmaatschappij Kempen (IOK) in Eindhout (Geel) werken Poolse werknemers voor de Duitse milieugroep Herhof de bouw van ‘s lands grootste voorbehandelingsinstallatie van huisvuil (150.000 ton) af.

Maar de dagelijkse praktijk is minder fraai dan op het eerste gezicht lijkt. Ondanks het vrije verkeer van personen en diensten, past ons land als overgangsregime een immigratiestop voor inwoners uit de nieuwe lidstaten toe. Bovendien moeten de buitenlandse onderaannemers zich aan de Belgische regels houden. Zelfs voor zelfstandigen geldt een registratie- en meldingsplicht. De binnenlandse opdrachtgever, die met eventuele fraudeurs werkt, riskeert zware boetes. Maar de controle is zo lek als een zeef. De sociale inspectie kampt met een personeelstekort. Ook kunnen de ambtenaren geen Pools lezen. En op medewerking van hun collega’s uit Warschau hoeven ze niet te rekenen. Ze krijgen gewoon geen antwoord op hun vragen.

Wordt ons land nu overspoeld door Poolse werknemers die onze economie ontwrichten? Neen. Integendeel. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de immigratie beperkt blijft tot maximaal 1 % van de beroepsbevolking – goed voor zo’n 50.000 werknemers. Bovendien vullen deze vreemdelingen de gaten in de arbeidsmarkt op en werken op termijn het probleem van de vergrijzing weg. Uiteindelijk profiteert iedereen van de situatie. De Belgen betalen minder voor de bouw of renovatie van hun gebouwen, terwijl de Polen een pak meer verdienen dan thuis. Zo stijgt de welvaart in hun moederland, waardoor de Europese Commissie op haar beurt kan besparen op de Structuurfondsen aan de nieuwe lidstaten. Hoe sneller je de economische kloof met de nieuwe lidstaten dicht, hoe minder onze bedrijven hun productiezetels zullen verhuizen en hoe meer ze in die landen kunnen gaan verkopen.

Maar toch schuilt er een adder onder het gras. De dubbelzinnige houding van de politiek – vrij verkeer van diensten, maar nog altijd geen vrij verkeer van arbeidskrachten – heeft tot schrijnende wantoestanden geleid. Daarbij glippen slimme jongens op al dan niet legale wijze door de mazen van het net. Alleen als je de grenzen echt openstelt, zal een einde aan deze sociale misbruiken komen. Door nu al alle beperkingen af te schaffen, zoals in Zweden, kunnen de Polen gemakkelijker wettelijk aan de slag gaan. Breek dus die Muur rond Brussel af. Dan kunnen alle Europese werknemers volgende zondag in peis en vree 1 mei – de Dag van de Arbeid – vieren. Zonder dat ze moeten werken in de illegaliteit!

Eric Pompen