‘Bouw de woonbonus verder af’

De plannen van de Brusselse minister van Financiën Guy Vanhengel om de woonbonus af te schaffen in ruil voor een verlaging van de registratierechten kunnen Vlaanderen inspireren. Dat zegt Hans Brockmans, redacteur bij Trends. “Het kan de Vlaamse woningmarkt dynamiek geven.”

De Brusselse minister van Financiën Guy Vanhengel (Open Vld) wil een fiscale hervorming doorvoeren. Wie vanaf 2017 in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een woning koopt, zou voor een nieuwe hypothecaire lening niet langer aanspraak kunnen maken op de woonbonus. Daartegenover staat dat de koper op de eerste schijf van 175.000 euro slechts 12,5 procent registratierechten zou betalen, tegenover het standaardtarief van 15 procent.

De taxshift van de Brusselse overheid kan Vlaanderen inspireren. In de eerste plaats is de woonbonus onbetaalbaar. Er werden onevenredig minder middelen mee overgeheveld na de zesde staatshervorming. Daardoor besliste de Vlaamse regering het voordeel van de woonbonus te halveren. De lage rente heeft het verlies van koopkracht het voorbije jaar gecompenseerd, zodat de operatie zonder veel kleerscheuren kon worden doorgevoerd.

Het is nodig dat de woonbonus die overblijft, verder wordt afgebouwd. De meeste vastgoedexperts vinden dat het fiscale voordeel zijn doel – betaalbare woningen – is voorbijgeschoten en dat het de prijzen op de markt kunstmatig heeft omhooggedreven. Bovendien waren er scheeftrekkingen en vond er een absurde herverdeling van minder rijke kopers naar vermogende Belgen plaats.

Dat is ook de mening van enkele Vlaamse academici op een studiedag vandaag. Maar de gedeeltelijke afschaffing van de Vlaamse woonbonus paste niet in het bredere woonbeleid, “aangezien de facto alleen wordt beoogd om de kosten van de woonbonus voor de overheid te stuiten”, schrijven ze in het boek Woonnood in Vlaanderen. De vermindering van de woonbonus was op Vlaams niveau dus een zuivere belastingverhoging.

Er is een alternatief. De Vlaamse regering kan net zoals Brussel de registratierechten verlagen. Die zijn weliswaar lager dan in Brussel (10 procent, tegenover een tarief van 12,5 tot 15 procent in Brussel), maar ze behoren wel tot de hoogste in de Europese Unie.

Een stevige verlaging kan de woningmarkt dynamiek geven. Vandaag blijven de Vlamingen relatief lang in dezelfde woning wonen. Nochtans hebben jonge koppels andere woningbehoeften dan gezinnen met opgroeiende kinderen en oudere mensen. De rotatie van het woningbestand verloopt traag, doordat de aankoop van vastgoed stevig wordt belast. Dat is een spijtige zaak, omdat de een te krap, de ander te ruim en nog een ander verkeerd woont (in een huis met een tuin die hij niet kan onderhouden bijvoorbeeld).

De sterke verlaging van de registratierechten kan worden gecompenseerd met de afschaffing van de woonbonus. De Vlaamse minister van Woonbeleid Liesbeth Homans (N-VA) heeft veel fiscale touwtjes in handen om haar beleid vorm te geven. Het is nu aan haar om er werk van te maken.