BOND NAAR 007 %? (*)

D e langetermijnrente is de afgelopen weken plots sterk gestegen. Sommigen wijzen op een inflatiedreiging, maar wellicht zijn er andere oorzaken voor de opstoot. De dalende trend lijkt gebroken, maar dat wil niet zeggen dat we op weg zijn naar de renteniveaus van de jaren tachtig.

U kent de typische gevechtsscène uit de James Bondfilms. Agent 007 wordt door de slechterik in de vernieling geslagen. Hij bloedt elegant uit zijn rechtermondhoek. Maar net op het moment dat de genadeslag komt, drukt hij op het knopje van de vulpen die hij van Q heeft afgesnoept … Obligatiebeheerders zijn op dit moment naar dat magische knopje aan het zoeken. De rentemarkten zijn immers behoorlijk shaken but not stirred.

Strijd tussen goed en kwaad. De voorbije weken steeg de (lange) obligatierente onverwachts vrij fors tot een vijfjarig hoogtepunt. En dus zoekt iedereen naar een verklaring voor die plotse beweging. Analisten zijn creatief in het vinden van oorzaken. De meest geciteerde zijn echter onvoldoende om de huidige rentekoorts te verklaren.

– “Een uitspraak van Alan Greenspan is de oorzaak.”Sinds zijn vertrek als voorzitter van de Amerikaanse centrale bank, vult Greenspan zijn dagen én zijn bankrekening met het geven van speeches. Greenspans echte invloed op de markten is echter bijna nihil, net als zijn invloed op de opwarming van de aarde, de degradatie van SK Lierse of de hedendaagse jazzmuziek. Neen, Greenspan veroorzaakt niet álle rampen.

– Stijgende inflatie. De inflatieverwachtingen namen in de afgelopen weken slechts met 0,1 % toe, tegenover een totale rentestijging van ongeveer 0,6 %. Dat kunnen we afleiden uit de inflatiegelinkte obligaties. De inflatie in euroland is opnieuw aan het dalen, en bedraagt 1,8 %. In de VS bedroeg het cijfer in het eerste kwartaal 2,4 %, tegenover 3,2 % in 2006 en 3,4 % in 2005. Inflatie?

– Sterke wereldwijde groei. De Amerikaanse economische groei bedroeg in het eerste kwartaal afgerond 0 %. In de rest van de wereld is het beeld positiever. Het beste argument in de reeks, maar niet voldoen- de …

De langetermijnrente wordt bepaald door de inflatieverwachtingen en de groei. De vuistregel zegt dat de nominale groei van het bruto binnenlands product (bbp) ongeveer moet overeenkomen met de nominale rentestand. In de VS verwachten ze 2,5 % inflatie en ongeveer evenveel groei, samen goed voor 5 %. De langetermijnrente bedraagt ongeveer 5,2 %; niet abnormaal dus. In euroland gaan analisten uit van 2 % rente en 2,5 % groei. De vuistregel geeft dus 4,5 %, en de nominale rente bedraagt nu 4,7 %. De rente prijst dit scenario dus al in. In de VS stelden ze de economische groei sinds begin dit jaar zelfs eerder neerwaarts bij, maar de verwachtingen voor de kortetermijnrente zijn in die periode dan weer naar boven herzien. Beleggers gingen begin 2007 nog uit van drie rentedalingen door de Federal Reserve (Fed, de Amerikaanse centrale bank); nu geven ze 50/50 kans aan … een renteverhoging. Die bijstellingen gebeurden echter niet plotseling de vorige weken. De renteopstoot is dus voor een groot deel te wijten aan niet-economische elementen.

– (Aziatische) centrale banken verkiezen kortlopende obligaties (die tot nu toe een hogere rente opbrachten), echte activa (de Chinese centrale bank belegde zelfs 3 miljard dollar in een Amerikaans hefboomfonds) en andere munten.

– Centrale banken willen de speculatie temperen. Inflatie is hun excuus, maar speculatie en schuldgefinancierde bedrijfsovernames baren centrale bankiers meer zorgen. Deze week verklaarde de CEO van een van de grootste Belgische banken tot tweemaal toe dat hij vreesde voor een imminente en wereldwijde systeemcrisis door onverantwoorde kredieten bij de “nieuwe financiële spelers” (**). Vertolkt hij daarmee een gevoelen van de centrale banken?

– Modelmatige verkopen: net zoals bij de aandelen in mei vorig jaar en februari dit jaar, komt de obligatienervositeit uit het niets. Een freak event, door modelgedreven verkopen van hefboomfondsen, via kredietderivaten of allerhande exotische schuldconstructies. De dalende rentetrend lijkt gebroken (zie grafiek), maar dat wil niet zeggen dat de trend onmiddellijk moet omkeren. Historisch gezien is een langetermijnrente van 2,5 % tot 5,5 % in Europa de norm. De rentebult van de afgelopen dertig jaar was de uitzondering. Als onze Europese Centrale Bank werkelijk de inflatie onder de 2 % wil houden, dan zal dit ook een normale bandbreedte voor de toekomst zijn. Trouwens, naast de trend is er ook de conjunctuur: als die piekt, kan de druk op de langetermijnrente verminderen. Een Bond van 007 % is dus niet voor morgen.

As good as it gets. De inflatie in euroland is op weg naar 1,5 %. Met een rentestand van 4,75 % bedraagt de reële rente nu dus 3,25 %. De inflatieperiode van de jaren zeventig en tachtig niet meegerekend, bedroeg die reële rente ongeveer 2 %. Europese obligaties zijn interessant in een historisch perspectief. Misschien vindt u de rente nog steeds te laag, maar dat is waarschijnlijk as good as it gets. Hoewel dat dan weer geen Bondfilm is …

De auteur is hoofdeconoom van Petercam Vermogensbeheer. Reacties: visienoels@trends.be (*) ‘Bond’ is de Engelse benaming van obligatie. In het jargon is de ‘bond yield’ dus de obligatierente op overheidspapier. (**) Hefboomfondsen, durfkapitaalfondsen, kredietderivaten.

Geert Noels