BOB OP HET VERKEERDE SPOOR

NMBS.

“Het verrast mij dat de NMBS door de BOB wordt beticht van valsheid in geschrifte voor zijn sale-and-rent-back (operaties- SRB),” zegt Johan Van den Driessche. De leasingspecialist van KPMG Belastingadviseurs ziet op het eerste gezicht geen graten in de financiële constructies die de NMBS sinds 1988 opzette. Al voegt hij er onmiddellijk aan toe dat hij het concrete dossier niet kent.

Zekerheid bestaat er vandaag in ieder geval over het soort constructies waarvan de NMBS gebruik maakte: zoals Trends al schreef op 22 juni 1995 ging het niet om sale-and-lease-back (operaties- SLB), wél om SRB – iets wat NMBS-topman Etienne Schouppe vandaag ook toegeeft.

Bij SRB- en SLB-operaties verkoopt een onderneming die nood heeft aan bedrijfskapitaal sommige activa aan een belegger, die het goed onmiddellijk opnieuw least (SLB) of verhuurt (SRB) aan de oorspronkelijke eigenaar. Van den Driessche: “Als er een koopoptie ( call) is, spreekt men van een lease. Sinds 1994 is dit echter geen dwingende noodzaak meer, maar louter een facultatief recht. Vanaf die datum bepaalt ook het verkooprecht van de leasinggever ( put) of het al dan niet om een SLB gaat. Alle andere gevallen betreffen een huur.”

Economisch bestaat er dus weinig verschil tussen huur en lease. Maar op boekhoudkundig vlak zijn er wel grote verschilpunten: een lease vindt men in de balans terug, terwijl huurtransacties alleen in de resultatenrekening terechtkomen. Vandaar dat de NMBS geen SLB’s doorvoerde, maar SRB’s. Zo rondden de Belgische Spoorwegen tussen 1988 en 1996 een twintigtal operaties af voor een totale waarde van 80 miljard frank. Dit leverde de NMBS respectievelijk 26,3 miljard frank en 23,3 miljard frank aan meerwaarden en financiële opbrengsten op. Hier stonden dan wel aanzienlijke huurverplichtingen tegenover.

Van den Driessche: “Dankzij deze SRB’s kon de NMBS op een perfect legale wijze aan schuldbeheer doen. Bij de verkoop van het goed, vermindert de schuldpositie. Misschien wordt zelfs een winst gerealiseerd (als het voertuig bijvoorbeeld voor 100 in de boeken staat, waarna het vervolgens voor 140 wordt verkocht). Alleen moeten de gerealiseerde meerwaarden bij een SRB onmiddellijk worden geboekt. Bovendien hoeft men de huurgelden om het goed te blijven gebruiken niet bij zijn passiva te vermelden, zodat per saldo het balansresultaat verbeterd wordt.”

Niet alleen bedrijven met liquiditietsproblemen, maar ook beursgenoteerde bedrijven hebben belang bij deze vorm van off-balance sheet-financiering, die algemeen wordt aanvaard als een moderne financieringstechniek.