Blijft Europa buiten schot?

Het economische noodweer in de Verenigde Staten neemt nog altijd in kracht toe. In Europa blijven de meesten er vrij gerust in. Hou toch maar beter een paraplu bij de hand.

De Europese Centrale Bank stelt meer dan 3% groei in het vooruitzicht voor dit en volgend jaar. Wanneer de Amerikaanse storm uiteindelijk Europa zal bereiken, kan hij misschien in kracht zijn afgenomen. Maar men moet niet doen alsof het terrasjesweer zal blijven.

Het optimisme dat wordt uitgedragen, verbergt een groeiende nervositeit binnenskamers. De meeste bedrijfsleiders voelen de vertraging van de wereldconjunctuur nog niet sterk. Ze fluisteren je echter toe dat de zwakke euro voor hen een wereld van verschil heeft gemaakt. De centrale bankiers hebben de continue daling van de vertrouwensindicatoren in de jongste zes maanden ook wel gezien. De ECB durft echter niet te spreken van tragere groei uit vrees de euro daardoor te verzwakken. Economen en analisten hebben hun groeivooruitzichten sinds de zomer neerwaarts bijgesteld. De eerste bijstelling is doorgaans echter niet de laatste. Mijn eigen vuistregel is die eerste herziening te verdubbelen om in te schatten wat het uiteindelijke cijfer zal worden. De groei zou dan in Europa in 2001 op 2,3% uitkomen.

Wereldeconomie verloopt weer synchroon.

Op het eind van de jaren tachtig koppelde de Europese economie zich los van de Amerikaanse. De euforie rond de Duitse eenmaking en de opening van Oost-Europa zorgde voor een investerings boom op het moment dat de VS zich opmaakte voor een groeivertraging. De recessie kwam er ook in Europa, maar later.

Sinds 1994 verlopen de conjunctuurcycli opnieuw synchroon (zie grafiek 1: Harde landing in de VS, zachte landing in Europa?). Alleen loopt de Amerikaanse economie wat vooruit op de Europese. De locomotieffunctie van de Amerikaanse nieuwe economie is hier niet vreemd aan. Sinds enkele maanden bevindt de Amerikaanse economie zich duidelijk in een harde landingsfase. Dit voorspelt niet veel goeds voor de Belgische conjunctuur in de volgende maanden.

Indigestie absorberen.

De problemen van de VS kunnen samengevat worden onder de noemer “overdrijvingen”. Te veel geconsumeerd, te veel geïnvesteerd, te veel belegd. De economie heeft in 2001 een indigestie opgelopen. Precies daarom is een snelle rentedaling misschien niet het beste medicijn. De juiste dosering is een belangrijke factor in het oplossen van een ziekte. Je moet beginnen met enkele droge toastjes, en pas later kan er een chocoladetaart bij. Een dergelijke kwaal wordt er niet beter op door te snel weer voedsel toe te dienen.

Dat is ook de belangrijkste kritiek op de agressieve politiek van Alan Greenspan. Renteverlagingen zijn uiteraard nodig. Maar te veel te snel kan ook contraproductief zijn. Het kan nieuwe onrendabele investeringen in de hand werken. Ook verdere overconsumptie moet niet verder gestimuleerd worden door een lagere rente. Kortom, renteverlagingen kunnen tijd niet vervangen als medicijn voor een indigestie van de economie.

Minder overdrijving in Europa.

Europa heeft misschien minder uitgesproken pluspunten (zie tabel: Minder overdrijvingen in Europa), maar het heeft ook minder onevenwichten. Per saldo staat het oude continent er lichtjes positief voor. In de VS zullen alle troeven uitgespeeld moeten worden om de zwakke schakels te compenseren. Voor de Amerikaanse Centrale Bank zal het een bijzonder moeilijke evenwichtsoefening worden.

In de VS is de discussie over een zachte en een harde landing verschoven naar een debat over de vorm van het herstel: zal die een U- of een V-vorm hebben? De analisten die rekenen op een snel herstel, onderschatten de maagproblemen van Uncle Sam.

De auteur is Chief Economist bij Petercam.

Geert Noels