Biotech vecht voor bloed

De Hoge Gezondheidsraad mengt zich in het oude debat over de commerciële opslag van navelstrengbloed. De biotechsector reageert misnoegd.

Vroedvrouwen die de website van de Unie van Vlaamse Vroedvrouwen lezen, weten nu waarom. Ze konden eind augustus op hun website het negatieve advies lezen dat de Hoge Gezondheidsraad gaf over de commerciële opslag van navelstrengbloed. De biotechsector vindt de conclusies van dat rapport onwetenschappelijk en meent dat ze zijn ingegeven door een ideologische aversie tegenover privé-initiatieven in de gezondheidszorg.

Privaat versus publiek

Stamcellen hebben het vermogen om zich te ontwikkelen tot gelijk welke cel. Met andere woorden: nieuwe lever of nieuwe nier nodig? Kan allemaal, zolang er stamcellen beschikbaar zijn. Die vorm van regeneratieve geneeskunde staat nog in de kinderschoenen. Volgens het rapport van de Hoge Gezondheidsraad zijn er geen wetenschappelijke bewijzen die de voordelen van het opslaan van stamcellen uit verwant navelstrengbloed aantonen. In vakjargon heet zoiets autologe opslag, in mensentaal betekent het dat iemand bij de geboorte navelstrengbloed laat invriezen om er stamcellen uit te puren die later dienst kunnen doen als donor voor zichzelf of voor familieleden. Door de genetische verwantschap is de kans op afstotingsverschijnselen bij familieleden kleiner dan bij een gewone donor.

Het Nederlandse bedrijf Cryo-Save heeft in Niel een centrum gebouwd waar het voor heel Europa 185.000 van zulke stalen heeft opgeslagen. Wie dat wil, kan er tegen betaling van 1875 euro navelstrengbloed voor twintig jaar laten invriezen. Maar de Belgen niet, want in ons land is de commercialisering vooralsnog verboden.

Ook universiteiten halen stamcellen uit navelstrengbloed en slaan ze op. Ze gebruiken die echter als donorbank. Bovendien worden de kosten voor die opslag niet individueel maar door de maatschappij gedragen.

Controverse

Het rapport van de Hoge Gezondheidsraad beweert nu dat er geen wetenschappelijke argumenten zijn die het nut van autologe opslag bewijzen. De raad stelt in een persmededeling zelfs dat het gebruik van autoloog navelstrengbloed schadelijk kan zijn voor de patiënt. “In de regeneratieve geneeskunde zijn er tot op heden ook geen bewijzen gepubliceerd die het gebruik rechtvaardigen”, zo valt te lezen.

Die houding is de biotechsector in het verkeerde keelgat geschoten. Niet enkel Cryo-Save, maar ook de Belgische biotechbedrijven Tigenix en Promethera zijn misnoegd. Ann Van Gysel, algemeen directeur van de sectorfederatie FlandersBio, stelt dat er wel degelijk wetenschappelijke argumenten zijn voor het gebruik van autologe stamcellen. “Wij hebben geen oordeel over de ethische bezwaren, maar het rapport was oneerlijk en wetenschappelijk niet accuraat”, benadrukt ze. “De neutraliteit van een adviesorgaan voor de overheid is ver te zoeken.”

Van Gysel wijst bijvoorbeeld op een rapport van de pediater Joseph Rosenthal over het succes van autologe navelstrengstamcellen. Er lopen bovendien meer dan 1000 klinische studies waarbij autologe stamcellen worden gebruikt bij ongeneeslijke ziektes.

“Ons pleidooi is eenvoudig: beide modellen voor de opslag van navelstrengbloed bestaan naast elkaar”, zegt Van Gysel. “Wij geloven in een uitwisseling van informatie, veeleer dan een wederzijdse boycot. Het stoort ons dat er geen experts uit de industrie waren betrokken bij het rapport. Zij hadden hun toepassingen kunnen toelichten. Nu loopt het rapport van de Hoge Gezondheidsraad achter de feiten aan.”

ROELAND BYL

Ook de universiteiten halen stamcellen uit navelstrengbloed.