Beter een sociaaleconomische dan een staatshervorming

Een staatshervorming voor de N-VA in ruil voor een sociaal-economische status-quo voor de PS is een slechte deal voor Vlaanderen en Wallonië en Brussel. Een staatshervorming is een middel om tot meer welvaart te komen, niet een doel waarvoor een veel te hoge prijs moet betaald worden.

Waarom moet dit land hervormd worden? Om de beslissingen te kunnen nemen die leiden tot meer economische groei en werkgelegenheid, wat een absolute must is om onze welvaart en sociale bescherming te bestendigen. Een staatshervorming dreigt nu die sociaal-economische hervormingen te blokkeren. Of hoe de hefboom die de staatshervorming zou moeten zijn, dreigt te veranderen in een slot op de deur. N-VA kopman Bart De Wever zal zijn kwetsbare sociaaleconomische flank heel goed in de gaten moeten houden. Of kan hij de PS bewegen tot een radicale omslag in haar economisch beleid? Dat zou meteen de staatshervorming opleveren die dit land nodig heeft.

Trouwens, wat voor een staatshervorming is nog mogelijk als de sociale zekerheid bijna onaantastbaar zou blijven? Misschien nog meer dan wat borrelnootjes, maar ook niet meer dan een pak friet met stoofvleessaus. Want blijft de sociale zekerheid een federale aangelegenheid onder het bewind van de PS, dan moet ook de fiscaliteit grotendeels federaal blijven om die sociale zekerheid te financieren, terwijl in die fiscaliteit net de grote hefbomen zitten die verandering mogelijk maken. Als de fiscale architectuur intact moet blijven, kan in het Belgische huis hoogstens wat geschoven worden met de meubels.

Hoe goed of hoe slecht de deal tussen N-VA en PS wordt voor dit land, zal blijken uit de manier waarop het tekort op de begroting wordt aangepakt. Besparen is de aanbevolen route om de staatsfinanciën op orde te krijgen, maar de kans bestaat dat de Belgische sluipweg van hogere belastingen een nieuwe Waalse autosnelweg wordt. In een land met een recordbelastingdruk zijn nog hogere belastingen contraproductief en bereiken ze het omgekeerde van wat ze willen beogen. Alsjeblief geen Nieuwe Vlaamse Aanslag om de begroting te redden.

Tegen een verhoging van belastingen op consumptie of inkomen op vermogen is weinig in te brengen, op voorwaarde dat de opbrengsten integraal worden geïnvesteerd in lagere lasten op arbeid. Belastingen verschuiven mag, belastingen stapelen mag niet. Al is een verschuiving van de belastingdruk ook geen wondermiddel. Aan het einde van de dag telt vooral de totale belastingdruk, en de naam die het belastingkind krijgt is minder belangrijk. Alleen een verlaging van de druk kan nieuwe zuurstof in de economie pompen.

Een werkgelegenheidsgraad van bijna 70 procent (we zijn opnieuw afgegleden naar 60,5 procent), duurzame staatsfinanciën (wat grote besparingen inhoudt) en een potentiële groei die opnieuw naar 2 procent klimt (we dreigen bij ongewijzigd beleid op termijn naar een permanente staat van quasi-recessie te verglijden). Dat zijn de uitdagingen voor de volgende regering. Misschien moeten de Vlaamse partijen niet in een federale regering stappen vooraleer dit het geraamte van een federaal regeerakkoord wordt. De tijd en de luxe om daarover compromis te sluiten hebben we niet meer.

Daan Killemaes, chief economist van Trends