Geen enkele naoorlogse hoogconjunctuur stierf een natuurlijke dood. Ze werden allemaal vermoord door de Amerikaanse centrale bank,” zei de Amerikaanse economieprofessor Rudi Dornbusch (MIT) ooit. Ben Bernanke, de voorzitter van de Amerikaanse centrale bank (Fed), wil vandaag zeker de groei niet vermoorden om de inflatie te lijf te gaan. Het medicijn mag ten slotte niet erger zijn dan de kwaal, zeker als die kwaal (de inflatie) ook bij een milde groeivertraging wel zal genezen.
De recessievrees inspireerde Bernanke om een rentepauze in te lassen – hoewel Bernanke, samen met de (slinkende) meerderheid van het economenheir, officieel nog gelooft in een zachte landing van de Amerikaanse economie, en dus nog perfect de rente zou kunnen verhogen om de oplopende inflatie te beteugelen. Ja, de economie reageert met enkele kwartalen vertraging op het rentebeleid, maar het huidige tarief van 5,25 % was tot vorig kwartaal een neutraal renteniveau, en dus zwaaide de Fed nog niet met een restrictief rentebeleid waarmee je geloofwaardig de inflatie te lijf gaat.
Maar toch is de Amerikaanse economie al aan een gevaarlijke duikvlucht begonnen, rentegevoelig als ze is door haar afhankelijkheid van de op krediet opgeblazen vastgoedzeepbel. De groei is fors gedaald, de werkloosheid stijgt en de huizenmarkt staat op instorten. De combinatie van een krapper monetair beleid en economische indicatoren die verzwakken stond in het verleden bijna altijd garant voor een recessie. En de ‘consensusverwachting’ van economen is zeer slecht in het voorspellen van recessies.
De rentepauze van de Fed wijst erop dat Bernanke & co vrezen dat ze al te ver zijn gegaan. Het pad van een centrale bankier slingert zich altijd tussen – links – de afgrond van inflatie en – rechts – het mijnenveld van recessie, maar dat van Bernanke is bijzonder smal geworden. Dreigende recessie en hoge inflatie zijn zo dicht bij elkaar gekropen, dat stagflatie een andere populaire term aan het worden is om de economische toekomst van de VS te omschrijven. De hoge olieprijzen zorgen voor nog wat haakse bochten in dat pad, omdat dure olie de groei afremt en de inflatie oppookt.
In die omstandigheden kan Bernanke bijna niks goeds meer doen. Verhoogt hij de rente te veel, dan riskeert hij dat de moord op de economie in zijn schoenen wordt geschoven. Verlaagt hij de rente te snel, dan riskeert hij zijn geloofwaardigheid als centrale bankier te verliezen. De beslissing van vorige week om een pauze in te lassen, is daarom een opportunistische maar ook een verstandige beslissing. Het kan lonend zijn om even de kat uit de boom te kijken en af te wachten wat het grootste risico wordt: recessie of inflatie.
Trouwens, waarom zou Bernanke plots de monetaire orthodox spelen, als zijn voorganger Alan Greenspan bijna een heiligverklaring dankt aan een succesvol soepel monetair beleid? Zo snel verandert de wereld ook niet. Mocht een volwassen recessie dreigen, dan zal ook Bernanke niet aarzelen de kredietkraan weer open te draaien om de economie te reanimeren. Het was George Bush die Bernanke benoemd heeft, met de zegen van Alan Greenspan, en ook Bush wil geen recessie op zijn palmares. Alleen, waar vindt Bernanke een nieuwe zeepbel?
Dan Killemaes
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier