BERGHAUS BELGIE. DE RUSSISCHE OMHELZING

Berghaus België haalt de banden met zijn Russische loonmaakateliers nauwer aan. Het Genkse konfektiebedrijf is een belangrijke schakel in het wereldnetwerk van de Britse kledinggigant Coats Viyella.

“Tachtig procent van de produktie en negentig procent van de verkoop zit in het buitenland. Onze klanten bevinden zich vooral in Groot-Brittannië, Nederland en Duitsland. We komen steeds dichter bij een kritische grens, ” waarschuwt managing director Gerard Geerdink van dameskledingproducent Berghaus België in Genk. “In een lange-termijnvisie van zeg maar tien jaar rijst de vraag of het centrale zenuwknooppunt de produktie niet moet volgen, ” werpt hij op. De loonsituatie de fiskale druk in België op de lonen, ook van het management noemt Gerard Geerdink slechts één facet van het delokalizatiegebeuren. Het tweede aspekt betreft het management alsdusdanig. “Het volstaat niet om bij je maakloonpartners kwaliteitskontroles te gaan doen. In Thailand hebben we permanent twee mensen van ons. Je moet zélf op de knop kunnen duwen : in plaats van pure loonkonfektie, moet je méér en écht zeggenschap krijgen in de produktie daar. Dat betekent inspraak en zorgen voor een sterke aanwezigheid in het management. “

JOINT VENTURE.

Tegen die achtergrond wil Berghaus België op termijn een meerderheidsbelang verwerven in één van zijn belangrijkste maakloonfabrieken in Rusland. Geerdink verwijst naar de opeenvolgende fazen waarin de afbouw van de produktie van het moederbedrijf in Nederland is verlopen. “Berghaus Internationaal keek altijd tien jaar vooruit. Zo zijn we in de jaren ’60 begonnen met het overvliegen van Filipijnse meisjes naar onze fabrieken in Nederland ; in de jaren ’70 hebben we het werk verplaatst naar de Filipijnen ; in de jaren ’80 kwam het delokalizatieproces pas goed in een hogere versnelling niet enkel van de produktie maar ook van de verkoop en distributie via onder meer Berghaus Moskou en Berghaus Hongkong. “

Tegen het begin van de jaren ’70 had de Nederlandse producent van dames-kleding Berghaus International Fashion Group zijn acht fabrieken in eigen land opgedoekt. In Amsterdam werd het administratieve hoofdkwartier behouden, terwijl de produktie en later ook een deel van de verkoopkantoren in opeenvolgende golven uitwaaierde naar het Oostblok en steeds verder naar Azië. In het dure noordelijke deel van Europa bleef alleen de Belgische vestiging in Genk Berghaus België in produktie, samen met een konfektie-atelier in het lage(re)-lonenland Portugal (zie kader).

Niettemin is de tewerkstelling in Genk sinds 1960 gehalveerd en tekenen de overblijvende 200 werknemers nog maar voor 20 % van de eigen omzet van Berghaus België. Zij maken zo’n 10.000 stuks per maand, hoofdzakelijk de kleine, meer modieuze en duurdere series. Maar ook Genk werd geleidelijk meer een aan- en verkoopcentrum dan een produktie-afdeling : op een jaaromzet van 800 miljoen frank die Berghaus België in 1994 haalde, komt 80 procent nu uit loonmaakateliers in Tsjechië, Slovakije, Thailand en recenter uit Bulgarije, Rusland, Oekraïne en uit de nieuwe produktielanden Vietnam en China.

“Ik voel me net een zigeuner, ” lacht Geerdink. “De manier waarop ik me als manager opstel, wordt bepaald door de markt, niet door de fabriek. Als een kollega de goederen koopt in Bangladesh en het salarisniveau is daar de helft van Vietnam, dan kan ik het daar nog wel een paar jaar volhouden desnoods om levertermijnen te verkorten Iljousjin-vliegtuigen inschakelen maar er komt een moment dat de prijsdruk zo groot wordt dat ik mijn produktie wel móet verplaatsen. ” De produktie is vandaag 20 tot 30 procent goedkoper in Oost-Europa en zo’n 25 procent in het Verre-Oosten (inclusief zeetransport). Zelfs in Engeland zijn lonen in de konfektie tot 30 procent goedkoper dan in België. Coats Viyella, de nieuwe Britse eigenaar (sinds juli 1993) van de voorheen Nederlandse Berghaus-groep, produceert dan ook nog heel wat kleding in Engeland.

En toch is Genk nog steeds het centrale knooppunt van een netwerk van maakloonateliers tot in het Verre Oosten. “Omwille van just in time en flexibiliteit, ” antwoordt Gerard Geerdink. Berghaus België produceert (of laat produceren) uitsluitend onder label en op bestelling van klanten. Op afroep sluist het centrale magazijn in Genk uit een permanente voorraad van zo’n 150.000 stuks in het hoogseizoen bestellingen door. Kontinu worden bijvoorbeeld on line in Genk de verkopen aan de kassa’s van alle Marks & Spencer-winkels in Groot-Brittannië geregistreerd, zodat aanvullingen van voorraden binnen de drie dagen mogelijk zijn tot in de verste uithoek van het Verenigd Koninkrijk.

KALININGRAD.

Opgericht in 1882 als de eerste Nederlandse dames- en kindermantelfabrikant, doet Berghaus International al 27 jaar zaken met wat nu de GOS-landen zijn. De divisie Berghaus GOS/Eastern Europe, met zetel in Moskou, sloot loonmaakovereenkomsten en know-howkontrakten met staatsfabrieken in Midden en Oost-Europa. Berghaus is zo goed in de voormalige Sovjet-Unie ingeburgerd dat in 1993 begonnen werd met een eigen winkelketen met Russische partners onder de naam Berghaus. Er zijn inmiddels zes filialen geopend onder andere in de hoofdstraat van Moskou en in St.-Petersburg. Onder de namen Berghaus Femme en Berghaus Homme werd ook nog een eigen parfumlijn gelanceerd voor de Russische markt.

Berghaus België heeft een bevoorechte Russische partner in de enclave van Kaliningrad, tussen Polen en Litouwen. “Een ideale ligging, ” onderstreept Gerard Geerdink. “In deze landen kan de bureaukratie voor onzekerheid zorgen en kunnen grenzen plots dichtgaan of gaan schuiven zodat je hele bevoorrading stilvalt. Dat overkwam ons in ex-Joegoslavië, waar we heel goede kontakten hadden. Kaliningrad heeft het grote voordeel dat er alternatieve routes bestaan : mocht Polen de grenzen dichtgooien voor Russische goederen, dan is er nog altijd een uitweg via de Baltische zee. “

Reeds in de voorbije jaren trok kaderpersoneel van Berghaus België naar Kaliningrad om er het management bij te sturen en volgden mensen van ginder geregeld opleidingen in Genk. In afwachting van een privatizering en van een joint venture met lokale investeerders tekende Gerard Geerdink een overeenkomst van drie jaar voor de levering van nieuwe machines en de plaatsing van een permanente manager van Berghaus.

“Een klant als Marks & Spencer wil kunnen meepraten in hoe, wat en wanneer er geproduceerd wordt. Leveringen en het overschakelen naar nieuwe modellen moeten almaar sneller kunnen gebeuren. Dus moet je zelf inspraak hebben in de produktie van je maakloonpartner. Bovendien wordt deze fabriek door ons met de modernste technieken uitgerust. We zullen ons daar speciaal toespitsen op de produktie van modische vrijetijdskledij : zeiljekkers, golfkledij, regenjassen, ” zegt Gerard Geerdink entoesiast.

ERIK BRUYLAND

GERARD GEERDINK (BERGHAUS BELGIE) “Mee het management bepalen in maakloonateliers in lage-lonenlanden is een noodzaak geworden. “