Belgische bedrijven investeren in Argentinië: ‘Je moet niet naar hier komen als het goed gaat’

Eind juni vond een Belgische handelsmissie naar Argentinië plaats. Een slechte timing op het eerste gezicht, want in mei klopte de regering-Macri nog aan voor hulp bij het Internationaal Monetair Fonds. Toch zien veel grote bedrijven mogelijkheden in het land, zoals het gasgebied van Vaca Muerta en de opkomende lithiumindustrie.

De economische missie naar Argentinië onder leiding van prinses Astrid leek soms meer op een voorstelling van de vele instituties die België rijk is. De prinses werd vergezeld door zes ministers en staatssecretarissen en een imposant gevolg van ambtenaren en functionarissen van Flanders Investment & Trade, Awex, Brussels Invest & Export, Voka, de Belgische Dienst voor Buitenlandse Handel enzovoort. Er werden enkele contracten en overeenkomsten getekend, maar die bleken in scène gezet. Zo werd een nieuw contract voor de baggeraar Jan De Nul, dat begin juni was beklonken, voor de camera’s nog eens overgedaan.

Je zou denken dat een internationale speler als Jan De Nul de hulp van al die exportorganisaties niet nodig heeft om opdrachten binnen te halen. Maar een prinselijke missie opent deuren die anders gesloten blijven. De deuren van La Casa Rosada bijvoorbeeld, het roze ambtsgebouw van de Argentijnse president Mauricio Macri, die maar al te graag op de foto wilde met prinses Astrid en de Belgische zakenmensen.

Ze staan te dringen om te investeren, leek de boodschap aan de Argentijnse ondernemers, die zelf zo snel mogelijk met hun dollars het land uit willen. De jongste maanden heeft Argentinië het zoveelste macro-economische déjà vu beleefd: een begrotingstekort, een devaluatie, een inflatie van meer dan 30 procent en een protesterende bevolking.

Bloeiende lithiummarkt

Op de zakenlui maakt de regering-Macri een heel goede indruk. “Ik ben hier al twintig jaar, maar dit heb ik nog nooit meegemaakt”, zegt Stefan Van Loock van Manuchar, een Antwerpse logistiekedienstenverlener. “We konden in het zog van de missie rechtstreeks spreken met minister van Productie Dante Sica. En voor het eerst luisterde hij naar onze problemen. Een halfuur later kreeg ik al een mail.”

Manuchar importeert uit China chemicaliën zoals natriumsulfaat, natriumcarbonaat en meststoffen, en heeft magazijnen ten noorden van Buenos Aires aan de Paranárivier. Bij Manuchar worden ook granen en soja opgeslagen die met sleepboten uit de buurlanden Bolivia en Paraguay komen. Die goederen varen daarna met grotere schepen de Atlantische Oceaan op.

“We vragen al enkele jaren de toelating om een belastingvrije loods te bouwen”, vertelt Van Loock. “Dan kunnen we de meststoffen die binnenkomen in transit opslaan en daarna in een Boliviaans schip laden, zonder er invoerrechten op te betalen. Maar vooraleer we investeren, moet de wet veranderen.” Van Loock ziet voor het eerst dat de regering welwillend is om Manuchar vooruit te helpen. “Ze wil de investeerder zo veel mogelijk tegemoetkomen. Dat is het grote verschil met de vorige regering. En er zijn zeer interessante mogelijkheden. Ik denk vooral aan lithium en gas.”

“Argentinië heeft na Bolivia de grootste reserves”, zegt Van Loock. “In Australië wordt lithium in mijnen gedolven, hier ligt het aan de oppervlakte op de zoutmeren. Maar om lithium uit zout te distilleren is natriumsulfaat nodig, en daar zijn wij wereldwijd de grootste handelaar in. Door de grote vraag naar batterijen voor elektrische auto’s is de wereldprijs van lithium in enkele jaren vertienvoudigd van 4000 dollar tot 40.000 dollar per ton.”

Een andere interessante niche voor Manuchar is gaswinning. President Macri kondigde een jaar geleden aan dat hij werk wil maken van de ontginning van het enorme olie- en gasreservoir Vaca Muerta in Centraal-Argentinië. “De manier om het reservoir te exploiteren heet fracking“, vertelt de lokale chef van Manuchar, Héctor Deambrosi. “De vorige regering is daarmee begonnen, maar de exploratie was zo duur – zo’n 30 miljoen dollar per put – dat ze ermee is gestopt toen de olieprijs zakte.”

“De regering heeft nu met Amerikaanse hulp een betere en goedkopere methode gevonden om te exploreren: die kost 5 miljoen dollar per put. Dat heeft de interesse van grote oliebedrijven zoals Shell en Chevron doen toenemen”, aldus Deambrosi. “En wij verkopen bariet, een mineraal dat wordt gebruikt bij olie- en gaswinning. Daarnaast verkopen we ook hard zand voor fracking onder 1500 meter.”

Zand voor fracking

Fracking is een controversiële manier van gas- en oliewinning. Het kan aardverschuivingen veroorzaken en schadelijke ecologische gevolgen hebben. Maar het heeft de Amerikaanse gasprijzen spectaculair doen dalen. Voor Argentinië, dat een netto-invoerder van aardgas is geworden onder voormalig president Cristina Kirchner, is het schaliegas een mogelijkheid om voor energie onafhankelijk te worden.

Ook Jan De Nul steekt hier met schaliegas de neus aan het venster. De baggeraar is actief in Argentinië sinds 1994, toen hij het grote contract voor het baggeren van de rivieren Rio de la Plata en Paraná binnenhaalde. Het bedrijf uit Aalst heeft pas een contract ter waarde van 88 miljoen dollar gesloten voor het baggeren en onderhouden van de graanhaven Quequén. Daarnaast sloot het een contract voor 30 miljoen dollar af – samen met partner Boskalis – voor het onderhoud van de haven van Bahia Blanca.

De baggeraar start ook een nieuw project met zand op. Geoloog Pieter-Jan Denul is uit België overgekomen om dat project in Diamante in de provincie Entre Rios te ontwikkelen. Daar heeft Jan De Nul een zandgroeve gekocht die zand voor fracking zal produceren. “Voor fracking heb je water en zand nodig”, vertelt Pieter-Jan Denul. “Dat wordt ingespoten in de geologische lagen. Maar dat zand moet hard genoeg zijn opdat het niet zou verpulveren. Het zand dat we winnen in Diamante is kwarts.”

De zandgroeve, die eind dit jaar in productie gaat, zorgt voor werkgelegenheid in een arme regio. “We willen na zoveel jaren aanwezig te zijn in Argentinië iets terugdoen voor het land”, zei Bob Michta, de CEO van Jan De Nul in Argentinië, op een seminar over haven- en waterwegen, dat werd ingericht naar aanleiding van de handelsmissie. “We stomen ook een Argentijns schip klaar, de Alvaro Nuñez Cabeça de Vaca, met een volledig Argentijnse crew. Dertig Argentijnen zijn naar Aalst gestuurd om te leren hoe ze het schip moeten besturen.”

De Nuñez Cabeça de Vaca doet al langer in dienst bij Jan De Nul. Dat het schip nu onder Argentijnse vlag wordt gebracht, is een mooie geste van het Belgische bedrijf. Met de Argentijnse koopvaardij is het triest gesteld. Naar verluidt zou maar 3 procent van de schepen in Argentinië onder lokale vlag varen. De administratie- en opleidingskosten die Jan De Nul maakt, zullen zichzelf terugbetalen, want met een Argentijns schip kan het beter meedingen naar nieuwe contracten.

Jan De Nul was jarenlang de belangrijkste speler op de Argentijnse markt, maar nu nemen ook Chinese baggerbedrijven deel aan aanbestedingen voor baggeropdrachten. Het is geen geheim dat Chinese bedrijven volop investeren in opkomende markten, zelfs daar waar het slecht gaat. “Je moet niet naar hier komen als het goed gaat, want dan zit iedereen hier al”, was vaak te horen tijdens de missie.

Duurzame investeringen

De regering van Mauricio Macri doet veel moeite om investeerders naar Argentinië te halen en nieuwe sectoren te ontwikkelen, zoals hernieuwbare energie. Twee jaar geleden werd een aanbesteding uitgeschreven voor de productie van 1000 megawatt hernieuwbare energie. Daar schreven 120 bedrijven op in, voor een totaal van 6000 megawatt en investeringen van 1,7 miljard dollar. Argentinië wil nu ook investeren in slimme steden. Een Waals bedrijf dat zich daar sterk in profileert, is Schreder uit Louvain-la-Neuve.

Schreder is in de regio vooral actief in Brazilië, waar het onder meer de verlichting van de olympische installaties en parken in Rio de Janeiro heeft verzorgd. Dit jaar haalde Schreder in Argentinië een contract van circa 1 miljoen dollar binnen om in de stad Corrientes een hele rij lichtbundels te installeren die van kleur kunnen veranderen. “Op de nationale feestdag kan de hele avenue in een blauwwit lichtspel worden omgetoverd”, aldus de directeur voor Zuid-Amerika, François Lovens. “Maar onze sterkte is de buitenverlichting met leds.”

Zijn de Chinezen daar niet beter en goedkoper in dan de Belgen? “Nee”, zegt Lovens. “Het gaat niet over de leds zelf, maar over onze technologie van sensoren die met het netwerk zijn verbonden. Via het internet der dingen en een app kan de stad de buitenverlichting beheren. In de sensor zit technologie die kan vertellen hoeveel verkeer er is en of er nog plaats in een parking is.”

“We zien hier potentieel”, zegt Lovens. “We zullen ook de straatverlichting in Rosario vernieuwen. Buenos Aires is de lichtstad van het continent. Die stad verbruikt buiten 250 watt, terwijl het gemiddelde in de wereld 150 watt is. De steden zijn massaal overgeschakeld naar ledverlichting om te besparen op hun elektriciteitsverbruik. Met onze slimme verlichting verbruiken steden tot 80 procent minder.”

De klok tikt

De regering-Macri heeft goede intenties, maar zal de negatieve economische conjunctuur het gezonde investeringsklimaat in het land niet overschaduwen? Dat vraagt Gert Bervoets, de CEO van de Limburgse transportfirma H.Essers, zich af. Hij is in dat land aanwezig met het logistieke bedrijf Tradilog.

“Argentinië is een land met veel mogelijkheden, zoals lithium”, zegt Bervoets. H.Essers specialiseert zich in het transport en de opslag van chemicaliën en is daarmee een concurrent van Manuchar. Het Limburgse bedrijf heeft de voorbije jaren veel geïnvesteerd. En daarvoor kwam de daling van de peso erg ongelegen. “We hebben hier veel schulden uitstaan en de rente is omhooggeschoten tot boven 30 procent. We zijn benieuwd of de regering met het hulppakket van het Internationaal Monetair Fonds de devaluatie en de inflatie onder controle kan houden. Anders is dit voor ons niet werkbaar.”

In 2019 staan weer verkiezingen op het programma. De klok tikt voor president Mauricio Macri. De CEO van H.Essers windt er geen doekjes om. “We geven de regering nog tot eind dit jaar. Dan beslissen we of we blijven of vertrekken.”