Belgiës meest verlichte geest

Marc-Louis-Pierre Denil is een antiquair van een heel bijzondere soort: hij is dé Europese referentie inzake antieke luchters. Denil exposeert zijn prachtstukken in een weelderige woning in Leuven die tegelijk dienst doet als galerie, huis en werkplaats.

Marc-Louis-Pierre is piekfijn uitgedost in een blauw pak. Hij zit er echter compleet door en verontschuldigt zich daar beleefd voor. Reden: de jetlag na zijn reis naar Azië. Meer bepaald naar Phuket in Thailand, waar hij de luchters moest herstellen van een hotel. Hij hoest en niest ononderbroken: het temperatuurverschil van 20 graden tussen beide continenten heeft hem groggy geslagen. Toch heeft deze elegante dandy van 42 nog de nodige energie in huis om met een aanstekelijk enthousiasme te spreken over de passie waaraan hij zijn leven heeft gewijd.

100.000 euro voor een luchter

Zijn statige huis spreekt voor zich. In dit sublieme gebouw uit de zeventiende eeuw gaven monnikengemeenschappen vroeger onderdak aan jonge theologiestudenten. Het is de ideale plek voor een antiekgalerie. De hoge plafonds en de grote volumes zijn ronduit indrukwekkend.

Galerie Louis-Pierre strekt zich uit over drie verdiepingen. Op de benedenverdieping in neobarok prijken de luchters uit de 19de eeuw, in diverse stijlen: Louis XV, Louis XVI, empire… Kortom, het gaat om stukken tussen 100 en 150 jaar oud.

De eerste verdieping herbergt de woonvertrekken van de eigenaar, maar is ook als galerie opgevat. De stijl is hier anders, met zuiverder lijnen en zonder enige decoratieve overdaad. In het hedendaagse salon hangen zes mooie luchters die bewijzen dat antiek en modern perfect kunnen samengaan. Hier vind je alleen modellen uit de 18de eeuw, de favoriete periode van de heer des huizes. Onderuitgezakt in een behaaglijk zachte canapé legt hij het verschil uit tussen de Zweedse modellen – waarvan het kristal lange tijd vervaardigd werd met zand van slechte kwaliteit – en de excentrieke, weelderige luchters uit Sint-Petersburg.

Dan toont hij ons – nog altijd op de eerste verdieping – de apotheose van het spektakel dat zich boven de tafel van zijn eetkamer ontvouwt: een kolossaal prachtstuk uit de Louis XV-periode. Je hoeft geen kenner te zijn om hierdoor in extase te raken. En met reden, zo legt Marc-Louis-Pierre Denil uit: “Het is een nagenoeg uniek stuk. Waarschijnlijk behoorde het toe aan een monarch of een croesus. Ik ken maar één plek waar je nog twee vergelijkbare stukken vindt: in Versailles, in de fameuze Zaal van de Vrede en de Zaal van de Oorlog, aan het uiteinde van de Spiegelzaal.” Prijskaartje van deze luchter: ver boven de 100.000 euro.

Restaureren in de grot van Ali Baba

Dan bezoeken we de tweede verdieping, waar vier jonge ‘leerlingen’ aan het werk zijn. De werkplek van Marc-Louis-Pierre Denil is een echte grot van Ali Baba. Hier ligt de buit uitgestald van een 25 jaar lange zoektocht door België, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Italië, om zeldzame parels op de kop te tikken. Je vindt hier werkelijk alles: bekertjes, kaarshouders en armblakers (veelarmige kandelaars in piramidevorm).

Weelde is troef in dit vertrek, want voor wie er nog aan mocht twijfelen: het restaureren van antieke luchters is een winstgevende markt. De wachttijden schommelen tussen vier en vijf maanden, en je moet gemiddeld rekenen op twee restauraties per week.

“De vraag is groot,” aldus de Leuvenaar. “Theaters, kastelen, ministeries, hotels… Onlangs vertrouwde de Franse Ambassade ons haar luchters toe. Een heus voorrecht als je weet dat onze zuiderburen topexperts in huis hebben.” Hij blijft er discreet bij, maar de nieuwjaarskaarten van verschillende leden van de koninklijke familie bewijzen het: Marc-Louis-Pierre Denil gebruikt de namen van zijn meest prestigieuze opdrachtgevers niet als makkelijke reclame.

Een jongensdroom werd werkelijkheid

Marc-Louis-Pierre Denil bezit de grootste collectie Europese luchters uit de 18de en 19de eeuw, en mag zich zelfs de eigenaar noemen van een uiterst zeldzaam model in rotskristal uit de Louis XIV-periode. Tja, dan moet hij toch een kolossale erfenis hebben gehad?

Toch niet! Deze verstokte verzamelaar kreeg zijn liefde voor luchters als het ware met de paplepel ingegoten: “Mijn ouders vertelden me dat er een luchter boven mijn wieg hing. Ik stel me met plezier voor dat hij van kristal was en dat zijn glans me altijd is bijgebleven,” bekent hij. Anders kan je moeilijk verklaren waarom hij op zijn zeventiende in zijn eentje zijn eerste stuk kocht in een veilingzaal vol antiquairs die hem doorborende blikken toestuurden. “Ik herinner me dat ik dat stuk gekocht heb voor 5000 oude Belgische frank. Ik heb het gerestaureerd, waarna mijn grootmoeder het aankocht als aanmoediging. Een jaar later kocht ik met die meerwaarde en met het bedrag dat mijn ouders op mijn spaarboekje hadden gezet, een andere, nog veel duurdere luchter. Mijn vader dacht dat ik gek geworden was, maar hij bedacht zich toen ik dit prachtstuk restaureerde en vervolgens te koop aanbood. Met succes, want de eerste kandidaten boden precies de prijs die ik wilde. Sindsdien is het nooit meer gestopt.”

Beleggen in luchters: nu kopen?

Marc-Louis-Pierre Denil vertelt even begeesterend over de luchter als prisma om de geschiedenis door te bekijken: “Je kunt je niet voorstellen hoezeer de luchter eind 17de eeuw een symbool van macht was. Hij diende om zich te onderscheiden van het gewone volk, dat geen verlichting had en opstond en ging slapen met de kippen. Bovendien móést elk hof die naam waardig er een hebben om indruk te maken op de buitenlandse ambassadeurs. Het was een manier om te zeggen: kijk eens hoe rijk we zijn, probeer ons vooral niet uit te dagen.”

“Toen de luchters nog van rotskristal waren en niet van glaskristal, werd hun waarde geschat op twaalf schilderijen van grootmeesters. Een echt fortuin dus. Rotskristal had toen immers evenveel waarde als een diamant. Het was te vinden in de Alpenmijnen en werd naar Milaan gebracht om geslepen te worden. Alleen de rijksten uit die tijd konden het zich veroorloven. Zo’n model was de letterlijke bekroning van een huis. In een vertrek werd eerst de luchter geplaatst; pas dan werd al de rest gedecoreerd, op basis van dit centrale voorwerp.”

Zoals u wellicht vermoedt, is de rest van de geschiedenis van de luchter een lang democratiseringsproces. Het gebruik van kristalglas – glas dat zuiverder wordt gemaakt door er onder meer lood aan toe te voegen – was daarin een scharniermoment.

Hoe dan ook, deze internationaal befaamde expert vindt dat epoqueluchters nog altijd ondergewaardeerd worden. “We komen van ver, want in de jaren tachtig moesten luchters wijken voor spots. Vandaag zijn ze echter weer in, aansluitend bij de cocooningtrend en de terugkeer naar oude waarden. Toch worden de 18de-eeuwse en in mindere mate ook de 19de-eeuwse stukken nog altijd niet op hun volle waarde geschat. Ze zijn zo verfijnd en delicaat dat ze zeldzaam worden. Ik twijfel er niet aan dat ze de komende jaren nog in waarde zullen stijgen.”

Een tip voor wie wil beleggen… of kapitaliseren.

Galerie Louis-Pierre, Rijschoolstraat 2, 3000 Leuven, tel. 016 29 53 68, fax: 016 29 53 88, www.louis-pierre.com. De galerie kan alleen worden bezocht na afspraak.

Michel Verlinden