Belg staat het minst open voor ondernemen: ‘Risicoloosheid zit in onze cultuur ingebakken’

Maar 17,6 procent van de Belgen overweegt een eigen zaak te beginnen. Daarmee scoort ons land het zwakste in een onderzoek van SD Worx, dat de zin voor ondernemerschap onderzocht in tien Europese landen. De econoom en Trends-columnist Peter De Keyzer ziet dat onder meer comfort de vijand van ondernemen is.

Op 17 november, de Dag van de Ondernemer, publiceerde SD Worx cijfers over het ondernemerschap in België en andere Europese landen. 17,6 procent van de Belgen overweegt een nieuw bedrijf op te richten. Hoewel de onderzoekers ons land nog wel categoriseren in de gemiddelde groep, die rond 20 procent scoort, is België in ondernemerschap het zwakste van de tien onderzochte landen. In Nederland wil bijvoorbeeld 22,2 procent een zaak starten. Als het gaat om ondernemen als zelfstandige in bijberoep, dan worden de verschillen met de meeste andere Europese landen nog groter.

De econoom Peter de Keyzer is niet verrast door de cijfers. “Het streven naar risicoloosheid is eigen aan onze maatschappij. Mensen zijn goed beschermd op de arbeidsmarkt, er zijn tal van extralegale voordelen verbonden aan hun baan, we nemen daarbovenop nog meer verzekeringen en dat geeft allemaal een gevoel van comfort. Maar comfort is de vijand van ondernemen.”

Dat de Belg bijzonder comfortabel zit in zijn baan, bleek al uit een andere studie deze maand over de dynamiek op de arbeidsmarkt. Van alle onderzochte Europese landen is de Belg het minste geneigd van baan te veranderen. Hij is met andere woorden de meest loyale werknemer van Europa en dus ook niet bereid zijn leven om te gooien en als zelfstandige te beginnen.

Lees verder onder de grafiek.

Zesjescultuur

Maar het probleem gaat verder dan ons comfort. De Keyzer ziet ook een gebrek aan ambitie bij de Belgen. Dat is al terug te vinden bij jongeren en ons onderwijs. “De bevindingen van Wouter Duyck (professor in cognitieve psychologie aan de UGent, nvdr) zijn daarbij interessant. Hij kaartte al aan dat we in ons onderwijs een zesjescultuur hebben. Bij Vlaamse leerlingen uit het lager en het secundair onderwijs is de motivatie om te presteren problematisch. Dat heeft zonder twijfel gevolgen voor de ambitie om de te ondernemen later. Dat is een probleem dat we moeten aanpakken.”

Peter De Keyzer ziet nog een derde zaak die het ondernemerschap in België onderdrukt. “Het imago van ondernemers is in onze maatschappij niet erg positief, want er is weinig aandacht voor ondernemen in de meeste media. Van alle problemen waarmee we in onze maatschappij in aanraking komen, verwachten we dat de overheid ze oplost. Anderzijds zien we op tv wel de miljonairs uit The Sky is the Limit, en Dimitri De Tremmerie en Balthazar Boma (personages uit de fictiereeks FC De Kampioenen, nvdr), die volop frauderen.”

“Die negatieve sfeer rond ondernemen maakt dat iemand de wind van voren krijgt vanaf het moment dat hij echt succesvol is in België. Een man als Marc Coucke verdient eigenlijk een standbeeld in België, maar in de eerste plaats willen we dat hij meer van zijn geld afstaat aan het collectief. Datzelfde misprijzen is er ook voor de de kleinere ondernemerssuccessen. Als je bijvoorbeeld een nieuw huis of een grote auto koopt, volgt er automatisch misprijzen”, merk De Keyzer op.

Nederland gidsland

Uit het onderzoek van SD Worx blijkt dat er een grotere zin voor ondernemerschap is in de landen waar mensen ook aangeven dat ze een parttimebaan zoeken om bij te verdienen. Dat verband tussen ondernemerschap en een financiële drijfveer geldt voor landen als Kroatië en Polen, waar respectievelijk 37,6 en 27,7 procent overweegt een bedrijf op te richten.

Maar De Keyzer merkt op dat niet alleen een moeilijkere economische situatie verklaart waarom in andere landen meer mensen geneigd zijn te ondernemen dan in België. “In Nederland zijn minder mensen op zoek naar een parttimebaan, maar is er meer zin om te ondernemen. Jongeren kunnen vanaf dertien jaar met vakantiewerk aan de slag. Zo leren ze vanaf een jonge leeftijd wat verantwoordelijkheid betekent, maar ook punctualiteit en klantvriendelijkheid. Op latere leeftijd zijn Nederlanders ook beter financieel geletterd.”

“Stap eens uit in het station van Antwerpen of Brussel-Centraal en vergelijk met Rotterdam of Amsterdam. Dat is voor mij de beste graadmeter. In die Nederlandse steden voel je gewoon de digitalisering, de handel en de economische activiteit. Nederlanders zien continue kansen en zijn meer bereid te experimenteren. Het enige probleem met de vaststelling dat onze cultuur mee het ondernemerschap in de weg staat, is dat een cultuur veranderen traag en moeizaam verloopt”, aldus De Keyzer.

Lees ook: