De Belg Jo Maes wordt in april CEO van Ordina. Hij brengt een ondernemende leiderschapsstijl naar de grootste onafhankelijke ICT-dienstverlener in de Benelux. Het beursgenoteerde Ordina doet het opvallend beter in België dan in zijn thuismarkt Nederland.
Ook al betekent de Belux-tak van Ordina maar een kwart van de groepsomzet, toch is de volgende CEO een Belg, Jo Maes (48). De raad van bestuur erkent daarmee de prestaties van de Belux-afdeling, waar de groep 45 procent van haar recurrente bedrijfskasstroom (ebitda) haalt en waar ze ruim 2,5 keer winstgevender is dan in Nederland.
Dat de cijfers in twee buurlanden zozeer van elkaar verschillen heeft veel oorzaken. De figuur van Jo Maes, die je tijdens het weekend in de Antwerpse Kempen eens al joggend kunt tegenkomen, is er één van.
Ordina werkt in Nederland vooral voor de financiële sector en voor de overheid. In de eerste helft van 2016 stonden die voor 64 procent van de groepsomzet. Volgens Johan van den Hooven van NIBC Markets behoren ING, Rabobank, Philips en verschillende ministeries tot de grootste klanten. Een handvol klanten bepaalt het resultaat. De allergrootste was in 2015 in zijn eentje goed voor 18 procent.
Bij de Nederlandse overheid kreeg Ordina klappen nadat het onderzoeksprogramma Zembla in 2014 een boekje had opengedaan over de ethiek van sommige Ordina-medewerkers bij de verwerving van overheidsopdrachten in de jaren 2005-2010. Dat leidde tot vragen in de Tweede Kamer, diepgaande gewetensonderzoeken en nauwer toezicht. ‘Recente reorganisaties’ in de financiële sector – onder andere ING – verklaren de omzetterugval van 10 procent in het derde kwartaal. Dat de overheid ook nog eens 8 procent minder bestelde, deed Johan van den Hooven zijn koopadvies in november afbouwen naar ‘neutraal’. “In de komende kwartalen blijft de overheidsmarkt wellicht nog altijd zeer matig”, vond hij vorige week. Eerder had zijn optimisme over de groei in de eerste zes maanden het aandeel 130 procent helpen te stijgen.
België is anders
De situatie ligt anders in België. Ordina is hier in 2004-2006 een middelgrote speler geworden na overnames in onder meer Java-ontwikkeling, SAP-beheersystemen en productiebeheer. Industriële kampioenen als Punch Powertrain, Ridley Bikes, Atlas Copco, Infrax, Eandis, Nike ELC en Pidpa zorgen voor de Belgische groei. Daaronder valt ook een goeddraaiende Q-divisie, die met 70 werknemers de kwaliteitscontrole en de validatie doet bij farmabedrijven als Janssen, Pfizer, Genzyme en Alcon en daar rechtstreeks concurreert met Pauwels Consulting of CTG.
Een ander deel van de 18,6 procent Belux-groei over de eerste negen maanden van 2016 kwam uit Wallonië, dat wordt bediend via de Luxemburgse vestiging. Jo Maes: “We hebben daar elf klanten gewonnen op SAP (bedrijfsbeheersystemen, nvdr). In 2016 zijn we ook daar in farma begonnen. Je hebt daar GSK, UCB, Baxter, maar ook de Mithra’s en een echte start-upcultuur.”
Open source
Jo Maes werd in 2011 bij Ordina Belux ingehaald door Franky Van Damme, zijn vroegere baas bij het Mechelse Business Architects International. Van Damme moest de rentabiliteit, die toen een tiende was van nu, opkrikken. Het activiteitenpalet werd herbekeken, de managementstructuur versimpeld, de mainframebusiness gestopt.
Maes volgde Van Damme begin 2014 op als CEO van Ordina Belux. “Maes bracht stabiliteit, operationele discipline en rechtlijnigheid. Het lijkt banaal, maar het positieve in uw mensen naar bovenhalen zodat ze constructief samenwerken, is fundamenteel in deze business”, zegt Van Damme, die triatlons loopt en tijdelijk opnieuw is ingehuurd om een opvolger voor Jo Maes te zoeken.
Ordina Belux haalt zijn omzet uit een combinatie van verhuur van personeel, innovatie, consulting en beheer. Een mooie referentie is de MyThings-dienst van Proximus, waarmee klanten hun sensoren kunnen managen en hun internet-der-dingenapplicaties opvolgen.
De ‘technologie & competenties’-afdeling is een sterkhouder bij Ordina Belux. Haar ‘JWorks’-Javagroep van 110 mensen werkt zich internationaal in de belangstelling met onder meer bijdragen aan de opensourcecloudsoftware van Netflix. “Als je echt gepassioneerd bent, denk ik niet dat een ander bedrijf zoveel mogelijkheden geeft”, zegt Andreas Evers, een solutionsexpert die negen jaar voor Ordina werkt. Met zijn team heeft hij lezingen gegeven van Las Vegas tot Kiev. De street credibility die Ordina met zijn opensourcebijdragen verwerft, brengt echte business binnen. Onder meer TVH kwam zo bij Ordina met een grootschalig digitaal transformatieproject waarin Evers nu meedraait. Ordina Belux stimuleert medewerkers om – ook na de uren – nieuwe technologie te verkennen.
Jo Maes: “Er is een vloedgolf van nieuwigheden. Als management kan je van bovenaf de strategie wel bedenken, maar van onderuit komt er een beweging die je niet mag tegenhouden.”
Zwaar te verduren
De jaarrekening somt een reeks initiatieven op in planning, big data, testing, machineleren, slimme steden, enzovoort. Een interessant neveneffect is dat die activiteiten gelden als research, waardoor het bedrijf voor een aantal experts lagere socialezekerheidsbijdragen betaalt. Beveiliging schuift naar de top van de agenda. Maes: “We stimuleren onze ontwikkelaars, testers en projectleiders al jaren om de nodige certificaten te halen. Privacytechnologie is de volgende stap. Daarin investeren we volop.” Hoge verloningen passen niet tot de bedrijfsfilosofie. “Wij vergoeden marktconform. Wij geven wel een fiscaalvriendelijke bonus voor collectieve doelstellingen.”
Vanuit Nederland heeft Maes het concept voor zijn Clockwork-team overgenomen, van zeventien mensen. Zij analyseren de bedrijfspraktijk en werken scenario’s voor transformatie uit. Voor Euro Tap Control in Turnhout, de woonplaats van Jo Maes, werkten ze uit wat horloges, slimme schenkteuten en bottletracking voor obers in bars en disco’s kunnen doen.
Een extern bureau meet de medewerkersbetrokkenheid bij Ordina. Die kwam in de Belux in 2016 uit op 7,6, terwijl de groep een score had van 6,8. Nederland rapporteert ziekteverzuim van 3,5 procent per jaar, België 2,6 procent. Nederland voerde vorig jaar nog besparingen door die heel wat medewerkers lieten vertrekken. Dat bracht de recurrente bedrijfskasstroommarge in het eerste semester van 0,2 naar 4,9 procent, maar het verloop was 26 procent. In de Belux, waar Ordina zijn tewerkstelling vergrootte, was het verloop in 2015 – gewenst en ongewenst – 14 procent.
Bij de aankondiging van zijn opvolger zei uittredend CEO Stépan Breedveld, die in 2015 volgens het Het Financieele Dagblad 467.000 euro plus aandelen verdiende (al haalde hij maar 21 procent van zijn doelstellingen): “De patiënt heeft het zwaar te verduren gehad, werd meermalen behandeld, maar moet er nu weer vol tegenaan kunnen.”
Jo Maes erft een groep met 2700 personeelsleden, een positieve nettokaspositie en praktisch geen schulden. Sinds nieuwjaar is hij lid van de raad van bestuur. Op 1 april start hij als CEO. “De ommekeer is ingezet”, vindt hij. Hij wil niet ingaan op de grote verschillen tussen de prestaties in Nederland en de Belux. “Mijn voorganger is in functie tot 31 maart. Ik sta in nauw contact met de mensen in Nederland, maar we gaan niet dubbellopen.” In Nederland loopt een campagne om 500 nieuwe medewerkers aan te trekken.
Andreas Evers verwacht dat Jo Maes met zijn korte beslissingslijnen en zijn openheid naar de basis ook in Nederland goed zal functioneren. “Dat hier heel veel ideeën vanuit de afdelingen naar het management toestromen, kan wel eens verklaren waarom België het zo goed doet”, meent hij.
Bruno Leijnse
De Belux-afdeling is ruim 2,5 keer winstgevender dan de Nederlandse.
“Jo Maes bracht stabiliteit, operationele discipline en rechtlijnigheid bij Ordina Belux” – Franky Van Damme, zijn voorganger
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier