Beleggen in artiesten: een goede investering?

Belgische crowdfundingsites sporen internetgebruikers aan om te beleggen in een artistiek project, zoals het uitgeven van cd’s, boeken of strips. Mooie buzzmarketing, maar wat brengt het op?

Nu de banken onder druk staan en het steeds moeilijker wordt om een financiering rond te krijgen, stellen sommigen hun hoop in crowdfunding om hun project te realiseren. Internetgebruikers worden financieel betrokken bij de lancering van een cd, strip, boek of zelfs een start-up. Ze kunnen hun steentje bijdragen tot een project dat hen aanspreekt en hun bijdrage terugverdienen, of er zelfs winst mee maken als ze op het goede paard hebben gewed. Die vorm van collectieve financiering heeft zijn succes grotendeels te danken aan het (soms omstreden) Franse voorbeeld van Grégoire, een zanger die werd gelanceerd door MyMajorCompany en die meer dan een miljoen exemplaren van zijn eerste album verkocht. De eerste internetproducers zouden hun inleg dertigmaal hebben terugverdiend.

Ook bij ons zijn de jongste jaren een aantal bedrijven ontstaan die crowdfunding als zakenmodel hanteren. Het oudste, Akamusic, bestaat sinds 2008 en financiert muziekalbums. In mei 2010 richtten Bart Becks, ex-CEO van Skynet, en Maurice Engelen, frontman van Praga Kahn, de firma SonicAngel op. Ook dat bedrijf wil de dromen van jonge zangers en muzikanten waarmaken. In een ander segment probeert Sandawe sinds eind 2009 tekenaars het nodige kapitaal te verschaffen om hun stripproject uit te voeren. En binnenkort zal MymicroInvest internetgebruikers de kans bieden om te investeren in start-ups.

Positieve balans voor artiesten

Nu ze enkele jaren bezig zijn, is het tijd om een eerste balans op te maken. Voor de artiesten valt die balans positief uit. Akamusic haalde ongeveer 3 miljoen euro op. Volgens mede-oprichter Michel de Launoit kon het bedrijf daarmee 62 singles, 23 albums en een vijftigtal videoclips uitgeven. Er kwamen een paar mooie artistieke projecten uit voort, zoals het album van Sarah Carlier, dat meer en meer airplay krijgt. Ook actrice Veerle Baetens ( Code 37) nam via Akamusic haar debuut-cd op met haar groep Dallas.

Met negentien gefinancierde albums in iets meer dan een jaar tijd kan ook SonicAngel mooie resultaten voorleggen. Tom Dice, de sterartiest van het bedrijf, doet het bijzonder goed. Zijn eerste album was goed voor een gouden plaat en ook verschillende singles haalden goud of platina. In oktober had SonicAngel zeven artiesten tegelijk in de playlists van de Belgische radiozenders. In totaal zou het label bijna een half miljoen euro hebben opgehaald om de projecten van zijn artiesten te financieren.

In de stripsector haalde Sandawe 266.000 euro op. Daarmee kon het zes albumprojecten financieren, waarvan er drie in de winkel liggen. Twintig andere zijn nog in het financieringsstadium. Een mooie start voor een jong bedrijf met amper drie medewerkers (waarvan een halftijds).

Matige resultaten voor investeerders

Rest uiteraard de vraag wat het opbrengt. Bij Akamusic verdienen de artiesten niets aan het maken van de cd, maar wel aan de albumverkoop, concertgages en auteursrechten, zegt De Launoit. Al moet een album natuurlijk verkocht worden voordat ze er iets aan verdienen en dat lukt niet altijd even goed. Een van de grootste successen van Akamusic is Léopold Nord, een artiest die 4000 albums verkocht. Maar de gemiddelde Aka-artiest slijt enkele honderden tot 2000 cd’s. Het album Daystripper van Matthieu Bioul ging bijvoorbeeld maar 488 keer over de toonbank en werd 54 keer gedownload. Veel te weinig om de deelnemende producers hun investering te laten terugverdienen. “We moeten toegeven dat daar de grens ligt van het model”, aldus De Launoit. “De hoop om geld te verdienen door in het project te stappen, is niet uitgekomen. Dat is vooral te wijten aan de problemen in de muzieksector: steeds minder mensen betalen om naar muziek te luisteren. Al onze clips op YouTube halen twee miljoen views zonder een cent op te brengen.”

Bart Becks van SonicAngel is het daar niet helemaal mee eens: “Muziekliefhebbers zijn misschien minder bereid om geld uit te geven aan een cd. Maar voor een muzikale beleving tasten ze wel in de buidel. Kijk maar naar het succes van de festivals.” Hij geeft ook cijfers: “Wie heeft bijgedragen aan het album van Tom Dice, heeft van ons al bijna 33 euro per schijf van 10 geïnvesteerde euro’s teruggekregen.” Met bijna 30.000 verkochte albums is Tom Dice het uithangbord van de Vlaamse firma. De inkomsten komen uit de verkoop van cd’s, optredens, rechten enzovoort. En ook al hebben niet alle artiesten zo veel succes, Becks verwacht dat hij ook hun geldschieters zal kunnen vergoeden. We moeten er wel bij zeggen dat het bedrag van de startinvestering bij Sonic-Angel niet hetzelfde is als bij Akamusic.

Een eenvoudig rekensommetje verklaart het verschillende standpunt van beide platforms. Bij Aka kost de financiering van een cd algauw 80.000 euro, terwijl Sonic een budget tussen 7500 en 46.000 euro vooropstelt. “We hebben geïnvesteerd in twee studio’s, wat de productiekosten aanzienlijk drukt. We passen het in te zamelen bedrag ook voor elke artiest aan”, legt Becks uit. Verder neemt SonicAngel voor zijn werkingskosten 33 procent commissie op de verkoop, terwijl Akamusic daarvoor aan de bron 12.000 euro inhoudt.

Tekenaar wordt meteen betaald

Ook bij Sandawe is men optimistisch. De gage van de tekenaars wordt meteen berekend en in het te financieren bedrag verrekend. Zo krijgt de auteur voor een album waarvan de kosten op 40.000 euro zijn begroot, direct 10.000 tot 15.000 euro voor zijn werk. Als hij wil, kan hij van dat geld afzien om minder te moeten inzamelen en de kans te verhogen dat de internetproducers hun investering terugverdienen. Wat de verkoop betreft, is het nog te vroeg voor grote conclusies, maar het gaat de goede richting uit. Van de eerste strip Maître Corbac moeten ongeveer 5000 albums verkocht worden (op een oplage van 10.000) om de producers terug te betalen. “Onze albums zijn maatwerk en de budgetten verschillen van project tot project. Het is logisch dat sommige rendabeler zullen zijn dan andere”, zegt Lionel Camus, medeoprichter van Sandawe.

Over één ding zijn de bonzen van de drie Belgische crowdfundingbedrijven het eens: het is geen wondermiddel om fortuin te maken, maar wel een manier om het publiek te betrekken bij een mooi artistiek avontuur.

CHRISTOPHE CHARLOT