Begrotingsakkoord is doodgeboren kind

Zal het begrotingsakkoord de financiële markten kalmeren en de Belgische overheidsfinanciën op het goede spoor brengen? Neen.

Het is ver gekomen dat België een begrotingsakkoord moet kunnen presenteren voor de financiële markten openen op maandag. België lijkt wel een bank in moeilijkheden, of een zwalpend project zoals de euro, dat zich van top naar top sleept zonder fundamentele oplossing en uitzicht op beterschap.

De regeringsonderhandelaars werd het mes op de keel gezet door de oplopende rentevoet op Belgisch staatspapier en de verlaging van de Belgische kredietscore (van AA+ naar AA, met negatieve outlook) door ratingbureau Standard & Poor’s. Maar zal het begrotingsakkoord de financiële markten kalmeren en de Belgische overheidsfinanciën op het goede spoor brengen? Neen.

De opluchting zal van korte duur zijn, omdat het akkoord te weinig structurele hervormingen omvat, te weinig besparingen wil realiseren en naar te veel belastingen grijpt, vooral op de kap van de bedrijven. En vooral: het akkoord houdt nog geen rekening met de nieuwe realiteit van een Europese en Belgische economie die fors in de remmen gaat. De ploeg van Di Rupo rekent nog op een groei van 0,8% volgend jaar om de rekening te doen kloppen, maar dat groeicijfer is volstrekt onhaalbaar. Door de aanslepende Europese schuldencrisis en opnieuw escalerende bankencrisis is een nulgroei tot een krimp met 2% veel realistischer. Dan moet Di Rupo tot 5 miljard euro extra vinden, bovenop het akkoord van dit weekend, om volgend jaar het tekort tot 2,8% van het bbp te beperken. Nu al moest de formateur koningstheater opvoeren om een kloof van enkele honderden miljoenen euro te overbruggen. Overleeft over enkele maanden de wankele regering Di Rupo I een begrotingscontrole van een paar miljard euro? Wellicht niet.

Dit begrotingsakkoord is daarom een doodgeboren kind. Het is een grote stap voor Di Rupo, maar een kleine stap voor België. Net zoals Europa van reddingsweekend naar reddingsweekend sukkelt, zal de federale regering de volgende kwartalen van begrotingsconclaaf naar begrotingconclaaf sukkelen, zonder uitzicht op structureel beterschap. Niet alleen de snel afbrokkelende conjunctuur en de stijgende interestlasten zullen een zware tol eisen, ook de waarborgen verleend aan de restbank van Dexia hangen nog als een zwaard van Damocles boven de belastingbetaler – en dan moet de regering ook nog hopen dat KBC op eigen kracht veiliger wateren vindt.

De troefkaart die de onderhandelaars achter de hand houden is een indexsprong, maar opnieuw, durft Di Rupo die miserie op tafel te spelen, wetende dat de druk van vooral de Waalse vakbonden bijzonder groot zal worden? Wellicht niet. In het beste geval zit achter het huidige begrotingsakkoord een strategie waarbij het slechte nieuws en de bijhorende structurele ingrepen met mondjesmaat geserveerd worden, om het geheel verteerbaar te maken.

Er zitten een aantal positieve elementen in het begrotingsakkoord, maar het is allemaal te weinig en te laat. Het optrekken van het brugpensioen tot 60 jaar en het vervroegd pensioen tot 62 jaar kan alleen maar toegejuicht worden, maar het is hemeltergend dat deze maatregelen pas in 2015 en 2016 ingang vinden, ondermeer om de ontslagen arbeiders van Arcelor Mitttal in Luik te ontzien.

Zolang kleine groepen de macht hebben om de toekomst van het land te gijzelen, zal België op oude leest geschoeid blijven. Die leest is echter compleet versleten, zo tonen stijgende interestvoeten nu dag na dag aan. Toekomstig premier Di Rupo weert zicht echter als een duivel in een wijwatervat om het onvermijdelijke, veel meer besparen en veel meer hervormen, uit te stellen. Het is een strategie die gedoemd is om te falen.

Daan Killemaes