De Duitse chemiereus BASF voert de kostenbesparingen in zijn vestiging in Antwerpen op. Als gevolg daarvan worden de komende jaren zowat 600 banen geschrapt, wat overeenstemt met een op de zes jobs op de Antwerpse site.
De directie van de Antwerpse site – het op een na grootste productiecentrum van de Duitse groep wereldwijd – kondigde eerder aan dat het de vaste kosten tegen 2028 structureel met 100 miljoen euro wil verminderen (in vergelijking met 2024). Dat wordt nu opgetrokken naar 150 miljoen euro, werd woensdag bekendgemaakt tijdens een bijzondere ondernemingsraad. (lees verder onder de video)
“Het gaat al een tijd niet goed in de chemiesector. We zitten in een nieuwe realiteit en de situatie is de laatste zes maanden eerder verslechterd dan verbeterd”, zegt woordvoerster Lotte Dierckx. Ze wijst onder andere op de “grote onzekerheid” die er is door het geopolitieke spel van tarieven. “Bovendien zien we nog niet direct een effect van de maatregelen die door de verschillende beleidsniveaus worden aangekondigd” om de industrie te ondersteunen.
Geen gedwongen ontslagen
Aangezien de vaste kosten vooral bestaan uit personeelskosten, leiden de extra besparingen onvermijdelijk tot jobverlies, klinkt het bij BASF. Daarbij zullen er tegen eind 2028 zowat 600 banen verdwijnen (vergeleken met eind 2024). Daarnaast wordt het managementteam afgeslankt: een op de drie ‘senior executive’-posities wordt geschrapt.
De geplande jobafbouw kan BASF Antwerpen niet alleen bereiken via natuurlijk verloop. Maar er zijn afspraken met de vakbonden over werkzekerheid, en dus “zijn gedwongen ontslagen om economische redenen niet aan de orde”. Wel wordt er ingezet op “transities van job naar job”: werknemers van wie de job verdwijnt, zullen zoveel mogelijk begeleid worden naar een andere baan bij BASF Antwerpen. Voor wie dat niet kan, is er een regeling rond vrijwillig vertrek, zegt Dierckx.
“In deze uitdagende tijden moeten we maximaal inzetten op die factoren die we zelf in de hand hebben – onze vaste kosten -, en moeten we ons slanker en meer wendbaar opstellen”, aldus Jan Remeysen, de CEO van BASF Antwerpen, in een persbericht. “We zijn ervan overtuigd dat wanneer we dit programma omgezet hebben, BASF Antwerpen juist gepositioneerd zal zijn om een voortrekker te blijven op het vlak van innovatie en duurzaamheid en een sterkhouder op het vlak van werkgelegenheid.” Remeysen roept de beleidsmakers op om snel te komen met “concrete acties om de toekomst van onze industrie en welvaart te verzekeren”.
Vakbonden niet verrast
De vakbonden, die het nieuws over de besparingsronde woensdag tijdens een bijzondere ondernemingsraad hebben vernomen, zijn niet echt verrast door de aankondiging . “We worden al de hele tijd om de oren geslagen met het ene besparingsplan na het andere”, aldus Jan Vlegels, hoofdafgevaardigde voor het ABVV voor BASF Antwerpen.
Gedwongen ontslagen zijn volgens het plan van het bedrijf niet aan de orde. “Er zullen geen gedwongen ontslagen vallen, het gaat om natuurlijke afvloeiingen”, zegt Peter Berckmoes van de christelijke vakbond. Bij het bedrijf geldt immers werkzekerheid tot 2028. “Werknemers zullen elders bij het bedrijf aan de slag kunnen, en ook buiten het bedrijf. Er komt ook een uitstapregeling”, aldus Vlegels.
Toch heerst er onzekerheid bij het personeel. “Niet alleen voor diegenen die de boodschap krijgen dat hun baan verdwijnt, ook voor de anderen die meer taken zullen toegewezen krijgen”, zegt vakbondsman Vlegels. Het personeel zal de komende weken en maanden te horen krijgen welke banen verdwijnen.
Ook in thuisland Duitsland heeft BASF al banen geschrapt. “In Ludwigshafen zijn al zestien fabrieken opgedoekt”, aldus Berckmoes (ACV). “Hier bij ons gaat het gewoon om een reorganisatie. Wij gaan nu een plan van aanpak maken. De komende weken zijn nog een beetje onduidelijk.”
Voka: ‘Nieuwe uppercut voor de industrie in Vlaanderen’
De aankondiging van BASF betekent “een nieuwe uppercut voor de industrie in Vlaanderen”. Dat meldt Frank Beckx, gedelegeerd bestuurder van de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka, in een bericht op de online berichtendienst X (het vroegere Twitter).”We moeten alles doen om de kroonjuwelen van de Vlaamse industrie hier te behouden. De industrie schraagt onze welvaart”, stelt Beckx nog.
In een uitgebreidere reactie roept Voka de regeringen op om de concurrentiepositie van de bedrijven te vrijwaren. “De concurrentiepositie van onze industrie moet de allergrootste prioriteit zijn momenteel, zowel op het Europese als op het federale en Vlaamse niveau. Als we de industrie verder zien afhaken, dan zal de schade immens zijn voor de hele economie”, klinkt het.
Concreet vraagt de werkgeversorganisatie onder andere dat de beloofde korting op de transmissietarieven – vooral belangrijk voor grote stroomverbruikers – er snel komt, dat de loonkosten in toom worden gehouden en dat het vergunningenbeleid hervormd wordt.
Essenscia: ‘Energiekosten moeten structureel omlaag’
“Onze chemiebedrijven zjin ondanks hun hoge efficiëntie simpelweg niet meer concurrentieel”, luidt de reactie van Yves Verschuren, topman van de Belgische sectorfederatie van de chemische industrie essenscia, op de aankondiging van BASF. “Dat komt hoofdzakelijk door de hoge energiekosten in België, met energieprijzen die niet alleen hoger liggen dan in de rest van de wereld, maar ook tegenover de buurlanden”, klinkt het.
De regeringen moeten dan ook een prioriteit maken van een structurele verlaging van de energiekosten, oordeelt essencia. Dat begint met de korting op de transmissienettarieven die in het federale regeerakkoord beloofd werd, luidt het. De federatie vraagt onder meer ook maatregelen om investeringen in klimaatvriendelijke technologieën te ondersteunen.
Zonder structurele verlaging van de energiekosten, “dreigt er nog meer slecht nieuws te volgen”, aldus Verschueren. “De urgentie kan niet groter zijn. Wie de industrie verliest, verliest welvaart.”