BARINGS – DEBACLE. KAN HET OOK BIJ ONS ?

De val van de respektabele Barings Bank heeft in enkele dagen tijd heel wat inkt doen vloeien. Een prangende vraag keert telkens terug : hoe kon de eerbiedwaardigste van alle Britse banken zich laten strikken door een jonge financiële avonturier ? Peter Horstmann, direkteur en verantwoordelijke voor de arbitragezaal bij de BBL, denkt er het zijne van.

– TRENDS. Is het echt denkbaar dat een jongeman van 28, Nick Leeson, op eigen houtje zo’n debâcle kan veroorzaken ? Moest hij daarvoor niet kunnen steunen op hulp binnen de bank ?

– PETER HORSTMANN. Volgens mij is het antwoord op die vraag heel eenvoudig. Hoe groter de financiële inzet, hoe meer externe hulp je nodig hebt. Wat bij Barings gebeurde, is op zijn minst onbegrijpelijk. Als ik morgen beslis tienmaal meer termijnkontrakten dan normaal te kopen op een Aziatische beurs of bij Belfox, is het duidelijk dat de markt dat meteen zal weten. Het back office (nvdr het administratief departement dat alle door de arbitrageanten geplaatste orders bevestigt) zal natuurlijk ook op de hoogte zijn. Vanaf het ogenblik dat er meer obligo’s worden verhandeld dan normaal, is het duidelijk dat bepaalde belletjes moeten rinkelen. Wat het hele probleem in een ander licht stelt, is het feit dat de echtgenote van Nick Leeson bij het back office werkte en dus de praktijken van haar man kon verdoezelen. Anderzijds is alleen al de aanwezigheid van een echtpaar binnen een zelfde entiteit een echte doodzonde.

– Kon de direktie van Barings op de hoogte zijn van de stappen die Nick Leeson ondernam ?

– Volgens mij was dat zeker het geval, althans op het niveau van het lokale filiaal van de bank. En waarschijnlijk ook op de hoofdzetel in Londen.

– Is Nick Leeson dan een zondebok ?

– Waarschijnlijk, hoewel je niet mag vergeten dat hij aan de oorsprong van het financieel schandaal ligt. Volgens mij had hij nooit kunnen doen wat hij heeft gedaan zonder de hulp van twee of drie arbitageanten en twee of drie handlangers binnen het back office.

– Is zo’n machtsmisbruik denkbaar in België ?

– Teoretisch is alles mogelijk. In de praktijk zou het mij echter sterk verbazen. Veronderstel dat ik in een vlaag van waanzin besluit om op de futuresmarkt met Duitse bonds te “spelen”. Het gaat hier om een erg liquide markt, waar rond de 150.000 kontrakten per dag worden verhandeld. Maar elk kontrakt heeft een waarde van 5 miljoen frank. Met andere woorden, een markt van 750 miljard frank… Dat is enorm ! Veronderstel nu dat ik op eigen houtje 10 % van dat volume voor mijn rekening neem. Het minste wat je kan zeggen, is dat iedereen daarvan binnen het uur op de hoogte zal zijn, al was het maar omdat ik verplicht ben met één of andere broker te onderhandelen. En de bank zou binnen het uur verwittigd worden door de kontrole-overheid van de financiële markt. Als het rampscenario zich voltrekt en de markt met 1 % daalt wat slechts één of tweemaal per jaar gebeurt, zodat je echt wel pech moet hebben verlies ik 750 miljoen frank, wat geen kleinigheid is. Maar in het geval waar wij het over hebben gaat het niet om bedragen in Belgische franken, maar in… dollars !

– Wat betekent…

– Een debâcle van die omvang kan nooit lang onopgemerkt blijven. De ramp heeft zich dus ongetwijfeld niet in één dag voltrokken, maar wel gespreid over verscheidene weken. Al was het maar omdat de dag na het verlies van die 750 miljoen telexen zouden binnenkomen met de eis om wat wij in ons jargon een “opvraging van aanvullende dekking” noemen, te betalen.

– De BBL heeft net als andere banken preventiesystemen ingevoerd om ongelukken te voorkomen. Kan u ons daar iets over vertellen ?

– De eerste voorzorgsmaatregel is het benoemen van twee verschillende verantwoordelijken voor het back office en de arbitragezaal. Er wordt een zogenaamde Chinese wall opgetrokken. De twee verantwoordelijken praten wel met elkaar, maar hebben beiden een welbepaalde rol die precies is afgebakend. Als er een blijvende onenigheid ontstaat, wordt in fine de beslissing van het direktiekomitee gevolgd.

– Worden de telefoongesprekken tussen de operators en de klanten opgenomen ?

– Inderdaad. Maar de BBL is niet de enige bank die dat doet. Alle goed georganizeerde banken nemen die gesprekken op. Let wel, dat gebeurt streng volgens de deontologische regels. De opnamen worden enkel gebruikt bij geschillen. Zo kan bij betwisting van een notering het aandachtig beluisteren van de opname het geschil tussen brokers oplossen. De enige uitzondering die binnen dit kader werd voorzien, is de mogelijkheid die de interne auditeurs van de bank hebben mits toelating van de direktie om gelijk wanneer deze gesprekken te beluisteren.

– Zijn de Belgische banken ook zo aktief op de markten van de afgeleide produkten ?

– Ze hebben heel wat achterstand, maar ze zitten inderdaad ook op die markten. De reden is eenvoudig : de afgeleide produkten spelen slechts een zeer kleine rol bij het berekenen van de Cook-ratio’s (nvdr deze ratio legt een bepaalde verhouding op tussen de eigen middelen en de toegestane kredieten) en zijn daarom extra aantrekkelijk voor de financiële instellingen.

– Denkt u niet dat deze markt gereglementeerd zou moeten worden, na de vele opeenvolgende instortingen die ze heeft meegemaakt ?

– Mijn antwoord moet genuanceerd zijn. Volgens mij moeten vooral de produkten met een groot financieel hefboomeffekt gereglementeerd worden.

AMID FALJAOUI

PETER HORSTMANN (BBL) Volgens mij kan Nick Leeson dit nooit gedaan hebben zonder de hulp van twee of drie arbitageanten en twee of drie handlangers binnen het back office.