Banksys geeft toe: alle contracten worden aangepast

Bij Banksys, dat het elektronische betalingsverkeer in ons land beheert, is een periode van ‘glasnost’ aangebroken. Er komen maatregelen om het systeem operationeel te houden, zelfs al snijdt een aannemer een kabel door. Nog op het programma: overzichtelijke facturen en nieuwe contracten. En ja: zelfs de tarieven worden herbekeken.

D irk Syx trekt zelden naar de bakker. “Ik ben op dat punt nogal een ouderwetse man,” knipoogt hij, een sigaar opstekend.

De nieuwe chief executive officer leidt Banksys terug naar vaste waarden. “Banksys is van de banken en dat blijft zo, wij worden geen Amerikanen,” zegt de voormalige general manager voor audit, compliance en risk management bij KBC in Centraal-Europa. Weg zijn de proefballonnetjes om van Banksys een onafhankelijke transactieverwerker te maken, wellicht zelfs beursgenoteerd. Er is geen reden om andere aandeelhouders of zelfs maar onafhankelijke bestuurders binnen te halen.

Toch is bij Banksys een periode van glasnost aangebroken. Is het onder druk van de rechtszaken van de zelfstandigenorganisatie Unizo, van het onderzoek van de Raad voor de Mededinging? Banksys luistert naar zijn klanten. Er komen maatregelen om het systeem operationeel te houden, zelfs al snijdt een aannemer een kabel door. Er komt een overzichtelijke factuur, er komen nieuwe contracten en zelfs de tarieven worden herbekeken. En dat allemaal midden de grootste consolidatiegolf in de sector sinds de fusie tussen Bancontact en Mister Cash. Volgend jaar is Banksys 25. De ‘overwegende speler’ wil dat met ere kunnen vieren.

TRENDS. Uw voorganger, Chris Lebeer, leidde Banksys succesvol langs de ‘Jaar 2000-bug’ en de euro. Hij trok ook de internationalisering van Banksys op gang. Toch stapte hij eind vorig jaar plotseling op?

DIRK SYX (BANKSYS). “Er waren zo veel verschillen in visie gegroeid tussen de aandeelhouders van Banksys en de chief executive officer dat de situatie niet langer houdbaar was. De banken wilden als nieuwe CEO iemand die uit de banksector kwam, die hen begreep en aanvoelde.”

Banksys heeft ook een nieuw mission statement. Hoe klinkt dat?

SYX. “Wij zijn een verlengstuk voor de retailbetaalsystemen van de Belgische banken. Dat is ons kernbedrijf, onze core business. In dat kernbedrijf staat geen winstmaximalisatie voorop. Ik heb geen concrete richtlijnen qua return on equity. Voor een voorzitter van een Belgische bank is het belangrijker dat we iedere zaterdag 100 procent functioneren.”

Een hint dat u ernstig rekening begint te houden met de klachten van de handelaren, nu de rechtbank boetes dreigt op te leggen voor elke panne?

SYX. “Behalve de zeven geplande onderbrekingen op maandagochtend voor nieuwe softwarereleases zijn we qua centrale verwerking – en op de veertig regionale knooppunten – letterlijk 100 procent beschikbaar. Maar als een aannemer een belangrijke Belgacom-kabel vernietigt – de jongste maanden in Izegem, Verviers en Oostende – dan functioneert Banksys daar niet meer. Daarom gaan we nu nog een stap verder. Vanaf volgend jaar brengen we voor onze 700 grootste klanten – die 70 procent van de debetkaartverrichtingen vertegenwoordigen – een systeem op de markt waardoor de klant zelfs bij kabelbreuk de kaart verder zal kunnen gebruiken. Hij zal het zelfs niet merken – hij mág ook niet merken dat er een onderbreking is, anders is misbruik mogelijk. De transacties worden dan lokaal gestockeerd in de computer van de retailer zelf en zodra de verbinding is hersteld, worden ze doorgestuurd. Blijkt er dan geen geld op de rekening te staan, dan wordt de factuur meerdere keren aangeboden. We hebben daar een heel mechanisme voor gecreëerd. Veel meer dan dat kunnen we niet.”

Zou u er niet beter aan doen om behalve de banken ook de retailers in uw aandeelhouderschap op te nemen?

SYX. “Ik zie niet in waarom dat nodig is. Banksys is een dochtermaatschappij van de Belgische banken, het is een verlengstuk van hun betaalverkeer. Ik zie geen enkele noodzaak om dat voor wie dan ook open te stellen. Tot nog toe heb ik trouwens van niemand die vraag gekregen. Ook niet van de grootste distributeurs in België. We gaan wél veel meer naar de markt luisteren.”

Banksys wordt gevoelig voor kritiek?

SYX. “Wij moeten onze commerciële politiek op een aantal punten gevoelig aanpassen. In alles wat facturatie aangaat, waren we eigenlijk substandaard. We zijn nu bezig met een fundamenteel ERP-project ( nvdr – enterprise resource planning), dat honderden mensen binnen Banksys raakt: contractbeheer, productmanagement, management van tarieven en van facturatie.

“We gaan naar duidelijke, verstaanbare facturen, transparante tarifering, meer mogelijkheden van combinatie van tarieven, mogelijkheid van packaging… De handelaar zal meer zelf kunnen kiezen welk soort onderhoud hij wil, met welk soort terminal. In de loop van 2004 zal dat effect al voelbaar zijn, maar volop in 2005. Dan kunnen we ook elektronisch factureren, facturen op maat maken voor de groten enzovoort. We zijn bezig de contractuele voorwaarden te herschrijven. Tot nog toe konden terminals vooral worden gehuurd, in het vervolg zullen handelaars ze ook kunnen kopen. Alle contracten worden vervangen. We gaan naar nieuwe contracten toe die de toets qua evenwicht tussen rechten en plichten van partijen kunnen doorstaan.”

En de tarifering wordt aangepast?

SYX. “Dat is wat anders. In tegenstelling tot wat velen menen, zijn we na Nederland qua debetkaarten de goedkoopste van Europa. Hét probleem is dat we duur zijn voor de handelaar met minder dan vijftig verrichtingen per week. Er is daar een heel beraad over bezig.”

Uw aandeelhouders eisen toch ook een rendement op hun investeringen?

SYX. “Dat rendement is er. Maar niet zoals bepaalde Amerikaanse reuzen, zoals Total System Services en First Data, die alles eerst bekijken vanuit het standpunt dat ze minstens 15 procent return on equity moeten hebben. Dat is niet onze eerste bekommernis. De Belgische banken hebben in de loop der jaren gigantische kostenbesparingen gerealiseerd door het succes van vooral de debetkaart.”

De grote banken zouden uit Banksys kunnen stappen?

SYX. “In de praktijk bestaat die keuze niet. Dat is theorie. Hun cliënten moeten hun kaart kunnen aanbieden in België.”

De Raad voor de Mededinging verdenkt Banksys van monopolievorming.

SYX. “De debatten worden normaal in december gesloten. We zijn volop bezig met ons verweer. Een uitspraak verwacht ik begin volgend jaar. Er zijn heel wat punten die we kunnen inbrengen, maar ik kan niet ontkennen dat sommige grieven niet van enige rechtvaardiging ontbloot zijn, als ik die juridische uitdrukking mag gebruiken. De Raad voor de Mededinging kijkt naar het gedrag in het verleden, maar ook naar het gedrag vandaag. Ik wacht daar met gerust gemoed af.”

U bent samen met de Nederlandse broer Interpay en het Italiaanse SBS in een nieuwe joint venture gestapt, Sinsys. Waar eindigt de schaalvergroting?

SYX. ” Sinsys is het begin van de consolidatie van de processing van kaartverkeer in Europa. Wij zijn de eersten. Vandaag zijn er alleen al in de eurozone 25 of meer processors. Gezien de enorme inspanningen voor ontwikkeling en beheer is het duidelijk dat het met minder ook zou kunnen.

“In Sinsys brengen we businesses in waarin we elk te kleinschalig waren: kredietkaartverwerking en de internationale debetkaart Maestro. Sinsys verwerkt nu 800 miljoen transacties, dat is meer dan heel Banksys. Banksys kon nog jaren kredietkaarten blijven verwerken op een min of meer competitieve manier. We hebben uiteindelijk geoordeeld dat het veel beter was om nu de stap te zetten en een pan-Europese speler te maken die door de banken wordt gecontroleerd. Wij staan dus open voor iedere Banksys in Europa of voor iedere Europese bankengroep, voor iedereen zonder onderscheid. Trouwens, we investeren in de eerste fase niet alleen voor België, Nederland en Italië. Er is al een contract met de tweede bank van Polen, de PKO bank. En we zijn ook in contact met andere bankgroepen – onder andere een bankgroep die nogal actief is in Centraal-Europa.” ( lacht)

Als u met andere processors gaat samenwerken, zijn die niet noodzakelijk geïnteresseerd in uw terminalbusiness. Worden de terminals op termijn afgesplitst?

SYX. “Dat zal op tijd en stond bekeken worden, maar inderdaad, dat is niet uit te sluiten. Maar het heeft voordelen als het allemaal in eigen huis zit en niet in aparte juridische entiteiten.”

Waarom zou het aandeelhouderschap van Banksys puur Belgisch moeten blijven, als belangrijke aandeelhouders zoals Fortis of ING niet langer puur Belgisch zijn?

SYX. “Er kan inderdaad op termijn eventueel een evolutie komen in het aandeelhouderschap. Het is duidelijk dat we naast het Sinsys-verhaal intern naar Nederland kijken. Dat is dicht bij de deur. In ons mission statement staat dat intense samenwerking met Interpay een voorkeursoptie is.

“Samen kunnen we een aantal zaken doen. Ik denk dan bijvoorbeeld aan Proton: dezelfde Proton-technologie, maar iemand uit Antwerpen kan met zijn Proton niet terecht in een parkeerautomaat in Breda. Aangezien een aantal Belgische banken Benelux-banken is, zou ook Luxemburg kunnen meespelen. We zijn dat volop aan het bekijken. Dat zou op termijn zelfs in een gemeenschappelijke verwerking kunnen uitmonden. Banksys blijft bestaan, maar we zouden dan naar joint ventures gaan inzake verwerking en andere zaken. Het betaalverkeer blijft dan toch onder controle van de banken, maar dan in Benelux-verband. Je hebt dan een voordeel inzake kosten – één platform, één systeemontwikkeling – en je levert je niet over aan bepaalde internationale organisaties waar je uiteindelijk geen greep meer op hebt. Uiteindelijk beslissen de Belgische, Nederlandse en Luxemburgse banken. Maar ik ben een warme voorstander om die weg op te gaan.”

In Trends van 2 oktober vertelde Marc Temmerman, de executive vice-president van Visa Europe, dat zijn bedrijf “heel duidelijk de ambitie heeft om een alternatief voor Bancontact/Mister Cash voor te stellen”.

SYX. “U hebt daar die Angelsaksische visie, die zegt dat het Europese continent wat achterlijk is. Wij moeten de revolving credit card (nvdr – gespreide betaling) nog ontdekken hé. Angelsaksers denken dat die wat achterlijke Belgen hun debetkaart zullen vervangen door een kredietkaart, maar ze dromen. Een normale Belg spaart duizenden euro’s op zijn depositoboekje. Waarom zou hij dan aan diezelfde bank 15 procent betalen voor een wentelkrediet?

“Ik ga het heel duidelijk zeggen: de Belgische banken betalen geen fees aan een internationale kaartorganisatie om dan hun dochtermaatschappijen te horen bekritiseren. En waarom zouden de Belgische banken zo gek zijn, na zo veel jaren geïnvesteerd te hebben in Banksys, waar ze al bij al tevreden over zijn, om dat nu prijs te geven voor de mooie ogen van Mastercard of Visa? En de idee van sommige van die heren om vanuit een nogal technocratische visie een pan-Europese speler te worden, nogal centralistisch, daar wordt geen enkele handelaar of cliënt beter van. Er is geen enkele reden om het Belgische kaartverkeer inzake Bancontact en Mister Cash ergens Europees te gaan centraliseren.”

Europese centralisatie zou toch belangrijke schaaleffecten opleveren?

SYX. “Zodra je een bepaalde schaalgrootte bereikt, is je bijkomende winst heel beperkt. Dan komt er iets anders in het verhaal, namelijk controle. Betaalverkeer is een dialectiek tussen controle en kost. De Belgische en Europese banken zijn niet van plan om de controle over het betaalverkeer vrij te geven. Dat is essentieel.

“Wij in Nederland en België krijgen van de Angelsaksers zelfs het verwijt dat wij veel te goedkoop zijn in onze tarifering van debetkaarten, dat we de markt in Europa bederven. Eigenlijk, zeggen zij, zouden onze tarieven twee of drie keer zo hoog moeten zijn.”

Gaat u ermee akkoord dat de tarieven hoger moeten?

SYX. “Neen. De tarieven zullen nooit meer stijgen. Ze kunnen alleen naar beneden gaan. De politieke wereld noch de publieke opinie zou stijgingen aanvaarden. Maar ik wil wel beklemtonen dat we ons niet moeien in de relatie tussen de bank en de kaarthouder. Iedere bank bepaalt autonoom welke tarieven zij voor haar kaarten aan haar cliënten aanrekent. Ik heb zelfs niet eens een overzicht daarvan. Wat dat betreft, is er volstrekte concurrentie tussen de banken.”

Enkele jaren geleden werd voorspeld dat mobiele handel big business zou worden voor de telecombedrijven. Hoe staan de zaken daar?

SYX. “Er is volop beraad met de banken over het gebruik van m-commerce. Vandaag kan je draadloos je sim-kaart herladen met Mobistar. Volgend jaar zullen we met Proximus en Base iets gelijkaardigs hebben. Dan zijn er de micropayments: heel kleine betalingen van minder dan acht tot tien euro. Daar zeggen de Belgische banken: als de telecombedrijven dat willen doen, voor ons niet gelaten. Wij hoeven zo’n kleine zaken zelf niet te behandelen. Dat is de idee van een soort mobiele Proton, wat ze een wallet of portefeuille noemen. Je schrijft van je bank naar je sim-kaart een beperkt bedrag over en daarmee kan je allerlei kleine betalingen doen.

“Vanuit kostenstandpunt is het onverantwoord om met die kleine betalingen het apparaat van de banken te belasten. De telecombedrijven zijn daar goed geplaatst. Zij hebben systemen voor opvolging en facturering van kleine bedragen, dus is het logisch dat zij competitief een voordeel hebben. Voorts zijn er nog de overschrijvingen en aanverwante zaken via gsm. Daarover loopt een debat met de Belgische banken. Een overschrijving is per slot van rekening een soort gestructureerde sms. Als ik zie hoe creatief mijn dochters zijn met sms, aarzel ik niet om te zeggen dat twintigers ook overschrijvingen en betalingen zullen doen via sms. Dat zou voor een deel ook het probleem oplossen voor handelaars met een gering aantal betalingen. Met een beperkte inspanning kunnen we dat product aanbieden.”

Het is bijna D-Day voor de uitrol van kredietkaarten met chip. Op 1 januari 2005 moet u rond zijn?

SYX. “Eind september heeft onze adviesraad beslist dat we per 1 november beginnen met de uitgifte van EMV-compatibele kredietkaarten. Die operatie zou voltooid moeten zijn op 1 december 2004. EMV is een internationale standaard van Visa en Mastercard om het betaalverkeer overal met chiptechnologie en een geheime pincode te beveiligen. Voor Banksys is het een investering van 25 miljoen euro, de Belgische banken moeten nog eens evenveel betalen. Op 1 januari 2005 moeten alle banken en handelaars over EMV-compatibele kaarten, respectievelijk terminals beschikken. Als er daarna een fraudegeval opduikt, is de niet-EMV-compatibele partij verantwoordelijk.

“EMV is het antwoord op skimming, het kopiëren van betaalkaarten door de georganiseerde misdaad. Dergelijke fraude hebben we niet met Bancontact en Mister Cash. Alles wat je daarmee doet, gebeurt met de chip. Wij hebben wel fraude met kredietkaarten en met de Maestro-functie in het buitenland. Dus als skimming gigantische proporties aanneemt, moeten we overwegen om desnoods de Maestro-functie los te koppelen van Bancontact en Mister Cash. De helft van de Belgen gebruikt nooit Maestro. Waarom zouden we die mensen en de banken in moeilijkheden brengen door de Maestro-functie daar nog op te laten staan?

“De Amerikaanse banken zijn niet bereid om in EMV te investeren. Als je zo’n hoge opbrengst hebt uit revolving credit cards, kan je die fraude financieel dragen. Dat betekent dat wij geconfronteerd zullen blijven met fraude vanuit de VS. En op een goede dag zou het kunnen dat Amerikaanse toeristen in België niet langer terechtkunnen met hun kaart. We zijn niet bereid om voor een kleine fractie van verrichtingen een verouderde technologie verder te blijven ontwikkelen en te onderhouden.”

Bruno Leijnse

“Alle contracten met de handelaars worden vervangen. Tot nog toe konden terminals vooral worden gehuurd, in het vervolg zal men ze ook kunnen kopen.”