‘Bankdata bieden een schatkist aan mogelijkheden’: BNP Paribas Fortis en UGent werken samen rond data-analyse

BNP Paribas Fortis en de Universiteit Gent slaan de handen in elkaar om waardevolle economische informatie te halen uit een analyse van de klanten- en transactiegegevens van de bank. Ze richten daarvoor de vzw Prometis Lab op.

Koen Schoors, hoogleraar economie aan de UGent, spreekt van een uniek samenwerkingsmodel: “Dat een bank en een universiteit gezamenlijk dit initiatief nemen, is zeer uitzonderlijk”, zegt hij. “We gaan samenwerken als gelijkwaardige partners. De resultaten zullen zowel de bank als de beleidsmakers de kans bieden sneller en betere beslissingen te nemen. Op die manier kan de hele samenleving van de economische inzichten en conclusies profiteren.”

Anoniem

Prometis Lab vzw wordt de komende vier jaar gefinancierd door BNP Paribas Fortis. De structurele alliantie borduurt verder op een samenwerking tussen BNP Paribas Fortis en de UGent die al meer dan tien jaar teruggaat. Dat resulteerde enkele jaren geleden in formele onderzoekscontracten en de oprichting van een leerstoel ‘research for a changing world’. De bank stelt voor het onderzoek de realtimedata van haar klanten en hun transacties op een geaggregeerde en geanonimiseerde manier ter beschikking.

“Die data zijn een enorme bron van rijkdom voor de academische wereld”, zegt Kristof Meganck , chief data officer van BNP Paribas Fortis. “De onderzoekers van de UGent krijgen toegang tot die data, maar ze verlaten de bank niet en worden anoniem gemaakt. Daardoor is de beveiliging verzekerd en wordt de privacy van de klanten volledig gerespecteerd. De return voor ons zijn interessante macro-economische inzichten, waardoor de bank beter klantenadvies kan geven.”

Het meest zichtbare resultaat van de samenwerking tot hiertoe is het nowcasting-model, de analyse van de huidige economische context via de geldstromen die in de bank passeren. Daarbij voorspellen de onderzoekers van de universiteit, op basis van de real-time bankgegevens, de evolutie van het bbp. Die voorspellingen blijken behoorlijk accuraat. Vaak worden ze enkele weken later bevestigd door de officiële cijfers van de Nationale Bank. Een volgende stap die in de planning zit, is het voorspellen van de inflatie.

Via de oprichting van Prometis Lab willen de twee partners in een eerste fase de ‘nowcasting’ uitbreiden en verfijnen. In plaats van alleen een cijfer op de economische groei te plakken, zal er dan ook gezocht worden naar economische interacties tussen regio’s en sectoren.

“Op die manier willen we een dashboard creëren om de economische evolutie week na week op te volgen, sector per sector en regio per regio. Maar ook opsplitsingen in functie van de leeftijdscategorie staan op ons lijstje. Dat moet een veel verfijnder beeld van bijvoorbeeld de koopkracht opleveren dan er momenteel voorhanden is”, zegt Milan van den Heuvel, de onderzoeker van de UGent die Prometis Lab gaat leiden.

Artificiële intelligentie boven

Bij de data-analyse wordt artificiële intelligentie ingezet. In de financiële sector is het gebruik van AI de norm aan het worden. Banken gebruiken AI al vaak om bijvoorbeeld frauduleuze operaties te detecteren of administratieve processen te automatiseren.

Prometis Lab wil AI-modellen ontwikkelen die het mogelijk maken grote hoeveelheden data te analyseren en het onderzoek in een stroomversnelling kunnen brengen. Dat kan leiden tot preciezere inzichten over hoe burgers reageren op pakweg de klimaatverandering, hoe het investeringsgedrag van bedrijven evolueert, of hoeveel geld mensen uitgeven aan energie in reactie op bepaalde gebeurtenissen. “Via AI en de beschikbaarheid van de bankgegevens openen we een schatkist aan data die tot hiertoe onontsloten bleef”, beklemtoont Schoors.

Het economische belang van data-analyse en AI neemt hand over hand toe, bevestigt Anthony Belpaire, verantwoordelijke Analytics & Artificial Intelligence bij BNP Paribas Fortis. Hij refereert naar een studie van Boston Consulting Group die poneert dat een maximale adoptie van AI kan leiden tot 9 procent productiviteitsgroei in België tegen 2033. De sectoren die hiervan het meest profiteren, zijn de IT- en de banksector.

Belpaire: “De toepassing van artificiële intelligentie leidt in de banksector tot een betere klantenervaring door intelligente chatbots, gepersonaliseerde communicatie, de ontwikkeling van nieuwe producten, een betere ondersteuning van de medewerkers via generatieve AI, fraudepreventie en een sterkere bestrijding van cybercriminaliteit.”

Volgens Belpaire zijn er op het niveau van de groep BNP Paribas al meer dan 700 toepassingen waarbij artificiële intelligentie gebruikt wordt. Tegen 2025 moet dat voor de Franse bankgroep een half miljard euro waarde creëren, enerzijds via efficiëntiewinsten, anderzijds via meer inkomsten.

Voorbeeld

“Bij BNP Paribas Fortis zijn er al heel wat processen waarbij robots of AI worden ingezet”, zegt Belpaire. “Een voorbeeld van zo’n toepassing is de analyse van kredietdossiers, waardoor onze bankiers sneller kunnen beslissen of ze een krediet verstrekken. We geloven dat er nog een groot potentieel is door te innoveren en samen te werken met partners, zoals de UGent.”

Ook Van den Heuvel ziet nog groot groeipotentieel voor dit type ‘AI for decision making’: “Veel algoritmes zorgen nu al voor een betere service. Door de automatisering van de processen kunnen medewerkers gerichter ingezet worden, maar toch houden bedrijven nog altijd mensen voor de finale beslissingen. Dankzij AI moet het mogelijk worden om de beschikbare informatie sneller en veiliger bij alle medewerkers in de bank te brengen.”

Voor de academische wereld is dan weer het maatschappelijk nut de determinerende factor, zegt Schoors: “Dit project wil de economische analyse herdefiniëren door diepgaandere informatie te bieden. Die inzichten kunnen nuttig zijn voor het sociaaleconomische beleid, en op die manier heeft de hele maatschappij er iets aan.”

Schoors vindt dat Prometis Lab als een voorbeeld kan fungeren voor institutionele samenwerking tussen de academische wereld en de private sector. “Wij willen van Prometis Lab een internationaal kenniscentrum voor dit soort AI-gedreven data-onderzoek maken. Het is een type onderzoek waar de academische wereld momenteel een beetje achterloopt op de privésector. Via dit samenwerkingsmodel hopen we daarin verandering te brengen.”