Bad in de Chinese zakencultuur

Antwerp Management School en Voka bundelen praktische kennis in een ervaringsprogramma ‘China voor kmo’s’. Chinese topfunctionarissen leggen uit hoe het staatsapparaat zijn economische prioriteiten bepaalt, je leert hoe je het best in de markt stapt en zakennetwerken smeedt.

In China zijn de onzichtbare hand van de vrije markt en de zichtbare hand van de staat twee handen op één buik. Ze versterken elkaar. Nergens is die symboliek duidelijker dan in het gebouwencomplex van Celap in Pudong, het ‘Manhattan’ van Sjanghai. Celap staat voor ‘China Executive Leadership Academy Pudong’. De Engelse vertaling doet denken aan een MBA-fabriek, eerder dan aan wat het feitelijk is: een steunbeer van het partijapparaat. Naar Chinese studenten toe luidt de officiële benaming: College voor Kaderleden China Pudong.

Celap is een van de vier topscholen van de Communistische Partij waarin de twee systemen – kapitalisme en communisme – harmonieus in elkaar vloeien. Dat komt tot uiting in de manier waarop de Parijse ontwerpers de luxueuze gebouwen op een campus van 40 hectare de vorm gaven van een rode tafel, waaraan ‘de meester zijn leerlingen wijsheid bijbrengt’. Een twintigtal Vlamingen kan via het Mastering Global Business China-programma van Antwerp Management School en Voka-Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland vanaf begin volgend jaar mee aan die rode tafel van de partijleiding aanzitten.

“Hoewel Celap het hoogste opleidingsorgaan is van de Chinese Communistische Partij is er geen sprake van partij-indoctrinatie”, benadrukt professor Philippe Naert, decaan van Antwerp Management School. “De meeste topfunctionarissen kregen een opleiding aan gereputeerde universiteiten in de Verenigde Staten, Australië of Singapore. En er zijn ook docenten van de China Europe International Business School van Sjanghai betrokken bij ons programma.”

Afgestudeerden van Celap bekleden hoge posities in overheidsdiensten en staatsbedrijven. “Voor de deelnemers is het een unieke kans om van topmensen in de beslissingsstructuren inzicht te krijgen in de manier waarop de Communistische Partij investeringsprojecten bepaalt en hoe ze concreet uitgewerkt worden”, verduidelijkt Luc Luwel, directeur-generaal van Voka Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland. “Dat kan interessant zijn voor Vlaamse bedrijven die mogelijkheden zoeken in bijvoorbeeld de gezondheidszorg of milieu-infrastructuur.” Chinese bedrijven zijn geneigd met de internationale grote jongens zaken te doen, maar de meest innovatieve technologie zit vaak bij kleine nichespelers. Vlaamse kmo’s krijgen zo de kans om waardevolle contacten te leggen.

Internationale netwerken

Westerse bedrijven trekken naar China omdat ze dromen van een groeiende consumentenmarkt; sommigen denken zelfs nog aan lage lonen. Vaak gaan ze omdat hun concurrenten daar zitten of gewoon omdat anderen erheen trekken. Ze hebben vaak geen idee van hoe die cultuur functioneert en hoe het systeem in elkaar zit. “Veel kmo’s zijn onvoorbereid en komen voor pijnlijke verrassingen te staan”, weet Luc Luwel.

Mastering Global Business China mikt met een heel gerichte opleiding op kmo’s met een omzet van 20 tot 25 miljoen en kaderleden van grote bedrijven die dagelijks zakendoen met Chinese leveranciers of samenwerken met Chinese collega’s. De opleiding bestaat uit een voorbereidende sessie in Antwerpen, gevolgd door één week onderdompeling in China. Onder meer bij Celap, maar ook met een bezoek aan industriezones en het ter plekke bestuderen van gevalsstudies over succesvolle buitenlandse investeringen. Het programma wordt afgerond met een debriefing bij Voka in Antwerpen.

De basisgedachte is dat China niet alleen draait om afzetmarkten of sourcing. Er zijn vele manieren om zaken te doen of kansen te grijpen. Maar er moet behalve aan de praktische aspecten ook gewerkt worden aan de juiste mentale ingesteldheid om te leren omgaan met geduld, het tempo van zakendoen, vertrouwen wekken en relaties opbouwen.

“Bovendien moet China centraal staan in de strategie van elke onderneming met internationale ambities”, zegt Luwel. “Of je daar zelf aanwezig bent of niet, je moet weten hoe potentiële Chinese concurrenten in jouw sector strategisch denken en handelen.” De opleiding richt zich dus niet alleen naar professionelen op het terrein, maar ook naar wie op het thuisfront de expats in China begeleidt of de internationale verschuivingen in de wereldmarkt wil begrijpen. “Ook zoon of dochter die pas in het familiebedrijf stapt of een neef, kan in een korte tijdsspanne heel wat meepikken.”

Het programma biedt ook de gelegenheid om door informele activiteiten netwerken te smeden: “We logeren niet in sterrenhotels, maar bijvoorbeeld op de Celap-campus. Zo kunnen we de kostprijs aanvaardbaar houden voor kmo’s”, klinkt het tussendoor.

Het programma bouwt voort op contacten van het Euro-China Center van Antwerp Management School met Celap en Chinese businessscholen, en van Voka met Eurochamber, de koepelorganisatie van Europese Kamers van Koophandel. In 2010 ontstond hieruit het programma Understanding China, waaraan een negentigtal leden van Europese handelskamers deelnamen. “Zij begeleiden kmo’s in China en het is de bedoeling zo’n 150 specialisten op te leiden die met hun kennisnetwerken Europese kmo’s zullen ondersteunen”, schetst Philippe Naert.

De ambitie leeft om het programma Mastering Global Business ook in Brazilië, India en andere groeimarkten van de grond te krijgen. “Er is behoefte aan een omgekeerde beweging”, lacht Naert. “Heel wat Chinese overnames in Europa mislukken en we denken dus aan een programma Understanding Europe voor Chinese bedrijven.” Daarop voortbouwend, droomt Luc Luwel van nog meer internationale netwerken tussen de deelnemende Vlaamse en Europese kmo’s aan Mastering Global Business-programma’s en lokale partners en bedrijven in de groei-economieën.

ERIK BRUYLAND

Vlaamse kmo’s kunnen aanzitten bij Chinese topfunctionarissen.