Baby’s in de groei

Vestzak-computers blijven kostbare dingen. Een vriendelijker interface en een betere synchronisatie met de pc moeten dat compenseren.

Wie zich jaren geleden een elektronische agenda heeft aangeschaft, zal opkijken van wat de moderne versies aankunnen. Of ze nu onder Windows CE draaien of onder andere besturingssystemen, deze personal digital assistants (PDA’s) alias palmtop computers, handheld pc’s of vestzak-pc’s hebben een markante vooruitgang geboekt qua snelheid en functionaliteit, vooral op het stuk van synchronisatie en communicatiefaciliteiten.

Microsoft is er met de lancering van zijn would-be Windows-besturingssysteem voor PDA’s tot nog toe niet in geslaagd de vaste waarde in het betere organiser-segment Psion onder de voet te lopen. Integendeel, de inventieve Britten hebben een 32-bits machine uitgebracht, die draait onder een nieuw real-time besturingssysteem, EPOC. Ietsje lager in de markt heeft de Palm Computing divisie van 3Com/US Robotics onverwacht sterk gescoord met de PalmPilot (de WorkPad bij IBM), het meest draagbare systeem, compleet verschillend van concept en desalniettemin met een schare softwareontwikkelaars onder zijn volgelingen. Helemaal een buitenbeentje blijft voorlopig nog de prijzige en gewichtige Nokia 9000 Communicator, die een mobilofoon en een PDA in één is en die je mits de nodige GSM-abonnementen als een mobiel communicatiecentrum kan meedragen. Alcatel/Sharp hebben intussen wel een equivalent met de Personal Mobile Communicator (PMC).

Groter en zwaarder

Ondanks al die ah’s en oh’s moet het ons toch van het hart dat PDA’s net iets te pietepeuterig zijn om er zonder nervositeit mee te werken. Zo betrap ik mezelf erop van tijdens een gesprek nooit een telefoonnummer rechtstreeks in dat toestel te typen, maar het eerst op een stukje papier te krabbelen. Je vergist je te gemakkelijk van cijfer of het lukt niet om de CAPS LOCK toets aan te zetten, zodat er allerlei vreemde lettercombinaties op het scherm verschijnen. Nooit heb ik dat probleem met een pc.

Als antwoord proberen de fabrikanten hun product sluipend te vergroten, tot breedtes van rond de 9,5 cm en lengtes van 17 en meer (bijvoorbeeld 2,5x9x17,5 voor de Compaq Companion, een CE-model). Door tegelijk ook de toetsen beter over die oppervlakte te verdelen en door het brede klavier vernuftig te laten uitschuiven, wekt de Psion Series 5 zelfs de indruk dat er met tien vingers kan worden op getikt. Een echte uitdaging voor wie (zoals ondergetekende) meer typt dan slaapt.

De fysische dimensies zijnde wat ze zijn, is ook het gewicht een probleem. Ze mogen dan wel vestzak-pc’s worden genoemd, het gewicht van deze kleinoden heeft de neiging om rond de 350 gram te gaan schommelen, waardoor de moderne road warrier GSM links, PDA rechts algauw zo’n 500-600 gram aan zijn broeksriem heeft bengelen. Uitschieters in alle dimensies is de wat vergeten MessagePad van Apple, die meer dan 600 gram haalt. Ook de Compaq en HP 320 LX machines wegen respectievelijk 400 en 442 gram. Alleen de PalmPilot is met zijn 160 grammetjes en zijn luttele 8 bij 12 centimeter een echt meenemertje.

Nu we toch aan het zuchten zijn, nog even deze. PDA’s worden nu zonder uitzondering met leuke, fijne stiftjes bediend en let op onze woorden : bij bussels zullen die vergeten en verloren worden, daarbij een heel nieuwe nichemarkt scheppend voor “stylus”-fabrikanten.

Genoeg gezeurd over vorm, wat met de inhoud ? Centraal in de hedendaagse PDA staat de communicatie met de pc lees, de pc onder Windows 95 en met Microsoft Office op de schijf. De IrDA infrarood interface die alle PDA’s, op één uitzondering na, daarvoor meekrijgen is een elegante oplossing, ware het niet dat nog maar weinig pc’s daarmee standaard worden uitgerust. De uitzondering is opnieuw de PalmPilot die u gewoon in zijn docking station moet schuiven en die zijn ding doet via een seriële poort (let wel, alle PDA’s hebben ook een seriële poort).

Snelle velo

Na alle negatieve kritiek die de Windows CE-palmtops over zich heen hebben gekregen, waren we blij verrast over de Velo 1 (wij hebben de naam niet gekozen) die Philips ons na lang aandringen, het toestel is strenger gerantsoeneerd dan vlees tijdens de oorlog ter beschikking stelde. De Velo 1 komt pas in februari in België op de markt, maar is echt een hebbeding, dat bovendien een GSM-softwaremodem meekreeg. De contrastregeling van het scherm zit wel ergens rechts verstopt (zie pagina 26 van de handleiding), zodat de eerste kennismaking in diep duister was gehuld. Eens die horde overwonnen, pronkt deze CE-machine met een elegante interface en dito toepassingen. Dit is inderdaad Windows, editie 95, compleet met de fameuze Windows-sound, een Explorer-achtig bestandsbeheer en al het wijs-en-sleep waar u van droomt. Het scherm is met zijn 480 bij 240 pixels en 4 grijswaarden opgewassen tegen het benodigde detail, hoewel beter zonder dan mét de energieschrokkende achtergrondverlichting. De Velo 1 heet in het algemeen trouwens niet energiezuinig te zijn, maar u kan er een NiMH-batterij bij hebben.

Net zoals op de Psion 3 zijn de toepassingen onder gemerkte toetsen ondergebracht, zodat er zonder gezoek tussen taken kan worden geschakeld. Vastlopende toepassingen bij Windows CE’s ? Onze Velo had er geen greintje last van, zelfs niet toen de openstaande items op onze takenbalk rijen dik waren opgestapeld. Nochtans had het toestel een bescheiden 3960K RAM aan geheugen (naast 8 MB Fast Page ROM), die voor een instelbare 2,4 MB voor de programma’s diende en de rest voor data. Wel begon de Velo toen obsessioneel het bericht The Taskbar Buttons are Becoming Very Small over het scherm te plakken (alsof we dat niet zelf zagen), wat pas ophield toen we flink wat vensters opnieuw hadden gesloten. Het zal wel aan de 75 Mhz Mips R4000 processor liggen, maar de Velo is één van de snelste PDA’s op de markt. Helemaal niet de slak waarvoor andere handheld pc‘s, zoals de Compaq Companion, worden versleten. Perfect is hij niet. Helemaal intuïtief is ook Windows niet en dat de delete– en back-toets dezelfde zijn, kan tot drama’s leiden. We waren ook niet onder de indruk van de kwaliteit van de ingebouwde digitale (seconden)recorder. Daarentegen is de synchronisatie met de MS Schedule+ agendasoftware op de pc een droom eens de Velo in zijn docking station is geschoven. Ook de database waarbij velden als numeriek, tekst, datum enzovoort kunnen worden gedefinieerd is indrukwekkend.

Schetsboek bij de Series 5

Psion countert deze uitzonderlijke CE-machine met zijn Series 5, een 350 gram zware 32-bits krachtpatser die het Psions nieuwe EPOC-besturingssysteem gebruikt (Philips nam er een licentie op). Psion bewijst al meer dan een decennium dat het bijzonder betrouwbare, degelijke en energiezuinige organisers bouwt en de Series 5 is geen uitzondering. Net als de Velo wordt dit toestel, dat een snelle ARM 7100 processor herbergt, met stift en toetsen bediend. De leercurve is voor een doorgewinterd Windows-gebruiker onvermijdelijk steiler en het bestandsbeheer mist de elegantie van de Windows-interface. Daartegenover staat een goede helpfunctie (slecht is de interface nu ook weer niet) en, zoals gezegd, de mogelijkheid om deze palmtop echt als een kleine notebook te gaan gebruiken.

De Series 5 bevat de klassieke toepassingen word, spreadsheet, database, agenda, alarm, calc (een mooi reagerende, driedimensionale rekenmachine op het scherm, met de stift te bedienen) en twee extraatjes : een communicatieprogramma en een “schetsboek”. Vooral dat laatste is nuttig, omdat u er niet alleen op kan tekenen, maar er ook telefoonnummers op kan krabbelen (ha !). De schetsen kunnen worden opgeslagen en zonder meer bij de tekst in de agenda of de database worden geplaatst, wat praktisch is met wegbeschrijvingen. Met het EPOC-besturingssysteem hoeft u niet eerst de juiste toepassing op te starten om een bepaald type bestand te lezen. U klikt het bestand aan en de geschikte toepassing start vanzelf op. Psion levert de Series 5 met 4 of 8 MB geheugen, dat de echte doordouwers nog kunnen uitbreiden met een CompactFlash Card.

De instelling van de synchronisatie met MS Schedule+ verliep minder vlot dan bij de Velo, maar eens dat achter de rug is er geen verschil. Laat u bijvoorbeeld niet omverpraten door een argument als de “compatibiliteit” van Windows CE met Windows 95 : ook de CE-bestanden moeten naar Windows 95-formaten worden geconverteerd. De Psion 5 wordt mét datakabel en synchronisatiesoftware geleverd, maar het speciale transformatortje om hem op het elektriciteitsnet aan te sluiten is (in tegenstelling tot de Velo) optioneel. De Voice Memo functie leek ons beter dan bij de Philips. Blijft dat de twee dure beestjes zijn : de Velo zal zo’n 33.000 frank kosten, de Psion Series 5 is in zijn 8 MB versie goed voor 34.990 frank, BTW inclusief.

BRUNO LEIJNSE

DE VELO 1 VAN PHILIPS Een snelle, mooie Windows CE palmtop, maar niet zo zuinig.