Antidotum tegen welvaartverlies

De crisis dreigt ons voor een decennium of twee armer te maken. Tenzij we nu ons bestaande arsenaal aan beleidsinstrumenten voor welvaartcreatie via internationalisering van onze bedrijven aanscherpen. Om sterker te staan in de wereldcompetitie.

SARiV, de Strategische Adviesraad internationaal Vlaanderen, schreef op eigen initiatief een rapport voor de Vlaamse regering met concrete adviezen om Vlaamse bedrijven beter te wapenen en slagvaardig te maken in een meer competitieve wereld. SARiV hield daarvoor niet alleen werksessies met ondernemers, het zocht ook best practices op in Scandinavië, Schotland, Ierland en Nederland – landen van min of meer dezelfde grootte als Vlaanderen.

De conclusies uit het rapport ‘Nieuwe trends en mogelijkheden voor Vlaanderen’ zijn constructief: ondanks onze beperkte schaal, doen we het niet slecht. Maar het kan en moet veel beter. De Vlaamse overheid kan door rationalisering en betere coördinatie het bestaande instrumentarium dynamiseren om kmo’s actiever te begeleiden bij een noodzakelijke, verder doorgedreven internationalisering. Vooral zij die daar het nut nog niet van inzien of drempelvrees hebben en terugschrikken voor de risico’s. Want kmo’s die niet tijdig de kansen grijpen, riskeren op termijn te verdwijnen.

Vlaanderen moet internationaal ook meer zichtbaar worden. Door als een innovatie regio ervoor te zorgen dat internationale topbedrijven hier duurzaam ingebed willen worden. Omdat ze niet alleen voor zichzelf toegevoegde waarde vinden, maar die meerwaarde ook graag uitzaaien in een aantrekkelijk Vlaams ondernemerslandschap. Daarvoor heb je sterke clusters nodig van open innovatie tussen bedrijven, onderzoeksinstellingen en ondersteunende overheidsdiensten. Met directe aansluiting tot mondiale netwerken.

Het is niet de eerste keer dat dit soort wensen en intenties in rapporten opduiken. Er is zelfs al een en ander ten goede veranderd: zowel een meer actieve exportondersteuning door Flanders Investment & Trade als aanzetten tot ‘slimme specialisatie’. Kmo’s bekwamen zich in beloftevolle niches en we ontwikkelen kennisintensieve regio’s rond Leuven, Gent of Antwerpen.

Toch toont SARiV hoe ons potentieel tot internationalisering en innovatie achterblijft op wat Schotland, Ierland of Zweden allemaal doen. Daar kadert internationalisering, sterker dan bij ons verweven met innovatie, in een alomvattende strategische visie van de overheid. En daar schiet de Vlaamse regering tekort, ondanks plannen als Vlaanderen in Actie, Pact 2020 of witboeken.

Het SARiV-rapport formuleert concrete voorstellen om kmo’s proactief en in functie van hun ontwikkelingsstadium te begeleiden naar internationale groei. De hele problematiek van succesvolle kmo’s met uitstekende producten die voor bijkomend risicokapitaal in hun groei en internationalisering te vaak aangewezen zijn op buitenlandse groepen – met het risico dat we ze op termijn kwijt zijn – komt ook aan bod. Dat het anders kan, bewijzen ondermeer de coherente aanpak van beleidsondersteunende agentschappen in Schotland, Ierland en de Scandinavische landen waar Vlaanderen van kan leren.

Erik Bruyland