Alternatief voor Kyoto

Het recyclagebedrijf Ekol uit Houthalen zit mee in de running voor de Milieu Award op Batibouw. Na een trage start beginnen de duurzame producten uit kunststoffenafval eindelijk aan te slaan.

We zijn een CO2-buffer – een zogenaamde ‘sink’ – voor het Kyotoprotocol,” maakt Bart Van Gorp, algemeen directeur van het milieubedrijf Ekol uit Houthalen zich sterk: “In plaats van het plastic afval onmiddellijk op te stoken, recycleren we op milieuvriendelijke wijze de gebruikte kunststoffen tot nuttige en duurzame producten. Zo wordt de uitstoot van broeikasgassen lange tijd uitgesteld.”

Bovendien bedraagt de marginale kost van Ekol maar 200 euro per ton. Dit cijfer ligt een pak lager dan de factuur die het jaarverslag van Fost Plus – het erkende organisme belast met de terugnameplicht van eenmalige huishoudelijke verpakkingen – vermeldt: 7500 euro. Milieuconsulent Mark Dubrulle, gedelegeerd bestuurder van het gelijknamige adviesbureau en medestichter van de Bond Beter Leefmilieu (BBL): “De technologie van Ekol is niet tegenstrijdig, maar complementair aan Fost Plus. Critici noemen mechanische recyclage van kunststofafval met enige minachting laagwaardig ( downcycling). In feite is het een opwaardering ( upcycling) van producten met een korte levensduur – zoals botervlootjes – tot langlevende en onderhoudsvriendelijke goederen.”

Trage start

In 1989 startten de drie initiatiefnemers – de Kempense Steenkoolmijnen ( nvdr – hun aandeel is vandaag overgenomen door KBC-Investco), de Limburgse Vinyl Maatschappij (dochter van Tessenderlo Chemie) en de Openbare Afvalstoffenmaatschappij voor Vlaanderen (Ovam) – een modelproject voor de recyclage van gebruikte kunststoffen in de oude kolendrogerij van Beringen. Toenmalig KS- manager Thyl Gheyselinck had immers voor milieu gekozen als diversificatie voor de doodlopende mijnactiviteiten.

“We waren de eerste publiek-private samenwerking in Vlaanderen, een PPS avant-la-lettre,” lacht ex-mijningenieur Van Gorp: “Naast tewerkstelling voor de KS en een groen imago voor de chemische nijverheid boden we een oplossing voor de oude verbrandingsinstallaties, die niet meer dan 15 megajoule (MJ) per kilogram aankonden. Door de snelle groei van de plastic wegwerpverpakkingen, die hoogcalorisch zijn, brandden de ovens letterlijk en figuurlijk kapot. Ook paste het concept perfect in de filosofie van Europese richtlijnen, die valorisatie van afval boven thermische verwerking en storten verkozen.”

Ondanks de invoering van de ecotaks begin jaren negentig, gekoppeld aan het stortverbod op huisvuil, raakt het initiatief maar moeizaam van de grond. In tegenstelling tot onze oosterburen, waar het Grüne Punkt van het Duales System Deutschland (DSD) zwaar wordt gesubsidieerd, beperkt Fost Plus zich in België tot de drankverpakkingen. Dit betekent dat de recyclage van het andere plastic afval zich zonder overheidssteun moet ontwikkelen. Van Gorp: “De eerste drie jaar wordt verlies geleden. Daarna draait Ekol op break-even. In 2000 verhuist de firma naar de industriezone Europark in Houthalen. De investering in de grotendeels geautomatiseerde en milieuvriendelijke fabriek – met regen als proceswater en een eigen waterzuiveringsstation – bedraagt 4,5 miljoen euro.”

Maar de omzet blijft lange tijd schommelen rond de 3,5 miljoen euro – goed voor de jaarlijkse verwerking van 7000 ton plastic. Dubrulle: “Openbare besturen, bedrijven en particulieren geven immers de voorkeur aan natuurlijke producten als steen en hout. Slechts geleidelijk aan dringt het besef door dat onze producten even mooi zijn en langer meegaan. Nu duurzaam ondernemen eindelijk begint door te breken, stijgt de afzetmarkt. In 2006 – een verkiezingsjaar – piekt de omzet van Ekol met 33 medewerkers tot 4,8 miljoen euro en een netto winst van 600.000 euro (zie cijfertabel).”

Het gamma van Ekol bestaat voorlopig uit straatmeubilair, geluidswanden, oeverbescherming, compostbakken, (verkeer)palen en afdekplaten voor elektrische kabels. “Maar de sky is the limit,” zegt Van Gorp: “Met een kleine ploeg testen we stelselmatig nieuwe toepassingen uit. Toen Prins Laurent in 2004 onze fabriek bezocht, schonken we hem als aandenken een hondenhok uit gerecycleerd kunststofafval. Vandaag lanceren we op Batibouw tuinpaden, vlonderterrassen en loopbruggen.”

Eric Pompen