Als betalen moeilijk wordt

Steeds meer Belgen hebben problemen om hun hypothecaire krediet correct af te betalen. Wat kunt u doen als u dat overkomt? Kan de bank uw woning zomaar laten verkopen?

Uit cijfers van de Centrale voor kredieten aan particulieren blijkt dat eind mei zowat 35.000 Belgische kredietnemers hun hypothecaire lening niet konden afbetalen. Alles bij elkaar hadden ze een betalingsachterstand van 1,359 miljard euro. Er kunnen verschillende redenen zijn waarom iemand zijn lening niet kan terugbetalen — ziekte, een echtscheiding en werkloosheid bijvoorbeeld. Het kan dus zowat iedereen overkomen. Wat kunt u doen als u in die situatie terechtkomt?

Overleg met uw bank

Als u merkt dat u uw lening niet meer kunt aflossen, neem dan contact op met de kredietgever en probeer een oplossing uit te werken. U kunt bijvoorbeeld vragen dat enkele aflossingen worden uitgesteld, of dat u tijdelijk geen kapitaal hoeft terug te betalen. Een andere mogelijkheid is dat u het krediet laat spreiden over een langere periode, om maandelijks minder af te betalen.

Is de situatie op lange termijn onhoudbaar, dan kunt u vragen of u de tijd krijgt om uw woning onderhands te koop te stellen en dat u zolang geen afbetalingen hoeft te doen. Voor bepaalde types woningen kan de opbrengst bij een onderhandse verkoop hoger liggen dan bij een gedwongen openbare verkoop.

De kans dat de bank over zulke oplossingen wil meedenken, is reëel. Ze heeft er alle belang bij dat u het hele krediet afbetaalt en dat ze niet met een openstaand saldo blijft zitten. Een wijziging aan het krediet kan wel geld kosten. Zo bestaat de kans dat de rentevoet stijgt en dat u bijkomende kosten moet dragen.

Ga naar een schuldbemiddelaar

Levert uw gesprek met de bank niets op, dan kunt u een beroep doen op een schuldbemiddelaar. U kan daarvoor terecht bij het OCMW van uw woonplaats of bij het CAW. De bemiddelaar kan met de bank een oplossing proberen te vinden. Maar u hebt geen garantie dat uw bankier met zijn voorstel akkoord gaat.

Helpt ook dat niet, dan kunt u een collectieve schuldenregeling overwegen. Dat is een procedure die wettelijk is geregeld. U moet zo’n schuldenregeling aanvragen met een verzoekschrift bij de arbeidsrechtbank. Als de rechter uw verzoek inwilligt, stelt hij een schuldbemiddelaar aan. Die probeert in eerste instantie een minnelijke aanzuiveringsregeling op te maken. Zijn de schuldeisers het daarmee niet eens, dan kan de rechter een gerechtelijke aanzuiveringsregeling opleggen. Houd er rekening mee dat uw woning kan worden verkocht als onderdeel van een collectieve schuldenregeling.

De bank neemt het initiatief

Doet u niets en betaalt u de lening niet meer af, dan zal de bank vrij snel een betalingsherinnering sturen. Binnen de drie maanden na de vervaldag stuurt ze een aangetekend schrijven, waarin ze wijst op de gevolgen van een wanbetaling. Laat uw bank dat na, dan schrijft de wet voor dat ze een betalingsuitstel van zes maanden moet geven vanaf de gemiste vervaldag. Ze mag daarvoor geen bijkomende kosten of intresten aanrekenen, of de rentevoet voor die gemiste aflossing verhogen.

De kredietverlener kan uw woning niet zomaar laten verkopen. Daarvoor moet een hele procedure worden gevolgd, met onder meer een verzoeningspoging bij de beslagrechter. Voor de verkoop moet ook een notaris worden aangesteld.

De bank kan ook beslag laten leggen op uw loon of op andere bezittingen. Ze kan ook uw borgstellers aanspreken.

Op de zwarte lijst

Als u binnen de drie maanden na de vervaldag de aflossing van uw hypothecair krediet niet of onvolledig betaalt, riskeert u op de zwarte lijst van wanbetalers terecht te komen. Dat gebeurt ook als u een verschuldigd bedrag niet of onvolledig voldoet binnen één maand na een ingebrekestelling via een aangetekend schrijven. U wordt er schriftelijk van verwittigd als u op die zwarte lijst belandt. Het wordt dan moeilijker — maar niet onmogelijk — om een nieuw krediet aan te gaan.

U verdwijnt van de zwarte lijst één jaar nadat u de achterstallen hebt aangezuiverd. Betaalt u dat bedrag nooit af, dan verdwijnt de wanbetaling na tien jaar uit de bestanden, te rekenen vanaf de datum van de eerste registratie van de wanbetaling.

Jan Roodhooft

Om uw woning te verkopen, moet een hele procedure worden gevolgd.