Als beleggers gaan stemmen

Er zal een nieuwe kracht haar intrede doen op de aandelenmarkt, voorspelt Frank Zarb, de chief executive officer van Nasdaq. Haar naam is democratie.

Dertig jaar geleden, toen ik in de effectensector begon, werden aandelen in grote mate verhandeld door een kleine groep van rijkelui. Het was erg moeilijk en duur om betrouwbare informatie te krijgen en de vaste makelaarslonen brachten mee dat verhandelen op zich kostbaar was.

Maar in 2001 zal dat allemaal veranderd zijn. Een nieuw universum van investeerders is bezig veranderingen aan te brengen aan de manier waarop kapitaal de grenzen overschrijdt. Tegelijk komt er ook verandering in de aard en de inhoud van de politieke discussie rond de aandelenmarkten.

We hebben die wijzigingen te danken aan de beleggings- en pensioenfondsen die als paddestoelen uit de grond schieten, aan het toenemende gebruik van aandelenparticipaties als verloning voor de werknemers en aan klantvriendelijke makelaars. We hebben ze ook te danken aan de demografische veranderingen, die steeds meer mensen ertoe gebracht hebben om te beleggen met het oog op hun pensioen. Maar we hebben het nog het meest van alles te danken aan de technologie die ons een nieuwe, op informatie gebaseerde en steeds wereldomvattender economie heeft gebracht. De vooruitgang in de communicatie kweekt een nieuw ras van investeerders. Het internet voedt de blijkbaar onverzadigbare honger naar informatie van het publiek en laat het toe om ogenblikkelijk te reageren op wat het te lezen krijgt.

Omdat beleggers ook gaan stemmen, heeft die groeiende klasse overal in de wereld de aandacht getrokken van de overheid. Regeringen zijn zich beginnen te realiseren dat welvaart niet wordt geschapen door hun inspanningen om de welvaart te herverdelen via belastingen, maar door de vorming van kapitaal en door de investeerders – doordeweekse middenklassers – de mogelijkheid te bieden om deel te nemen aan dat proces. Dat besef heeft de kapitaalvorming gedemocratiseerd.

Politieke beslissingen die een invloed hebben op het beleggingsgedrag zijn de krantenkoppen gaan halen. In de Verenigde Staten is het hoogst ongebruikelijk dat er enige reactie komt vanwege het publiek op de esoterische reglementswijzigingen die door de Financial Accounting Standards Board (FASB) naar voor worden geschoven. Maar toen diezelfde FASB onlangs voorstelde om de zogenaamde ‘pooling’ bij het vaststellen van de waarde van aandelen tijdens fusies en acquisities af te schaffen, leidde dat tot beroering onder het publiek. De burger-belegger voelt tegenwoordig aan dat dergelijke regels een invloed hebben op zijn investeringen. En nu de Amerikaanse middenklasse stevig geïnstalleerd is en er ook jobs – om nog niet te spreken van belastinginkomsten – op het spel staan, kunnen de politici het zich dan veroorloven om achterop te blijven?

De meest politiek geladen en in de ogen van het publiek meest opvallende beleidspunten betreffen de belastingen. Zelfs daar worden nu de krachtlijnen van de politieke partijen opnieuw uitgezet. Nu meer Amerikanen meer rijkdom opstapelen dan ooit tevoren, is de onroerendgoedbelasting plots een druk besproken onderwerp geworden dat niet langer alleen voor de rijken relevant is. Om het eenvoudig te stellen: de middenklasse betaalt nu vermogensbelasting en de politici hoort haar gehuil.

Andere landen evolueren in een gelijkaardige richting. In Europa werden de grensoverschrijdende transacties vergemakkelijkt in onderling overleg. Er bestaan weliswaar nog obstakels, maar er bestaat een groeiend – zij het niet universeel – besef dat rationeler geregelde en beter toegankelijke aandelenmarkten een kwestie zijn van eigenbelang. Vrije kapitaalmarkten bieden de nodige fundering om nieuwe bedrijven op te starten of oudere te ‘herscheppen’, en om jobs te creëren.

Nieuwe regels

Vergis u niet: die politieke golven, die het gevolg zijn van de democratisering van de aandelenmarkten, zijn niet zomaar voorbijgaande baren in de zee van de overheidspolitiek. Ik ben ervan overtuigd dat we in de komende vijf jaar aanzienlijke veranderingen zullen meemaken in de regels die de kapitaalmarkten regeren. Meer bepaald:

We zullen een voortschrijdende harmonisering van de wereldwijde boekhoudnormen meemaken. Het is onmogelijk om een wereldomvattende aandelenmarkt te creëren zonder een nauwkeurige en vergelijkbare verspreiding van financiële informatie. De investeerders (lees: de kiezers) vragen dat.

Er komt een rationalisering van de regelgeving in heel de wereld. Handel met voorkennis, front-running en frauduleuze advertenties, om maar drie misbruiken te noemen, zullen overal op dezelfde wijze worden aangepakt. De regelgevende ijver om die praktijken te controleren zal uniform verlopen. Dat is vandaag niet het geval. Het goede nieuws voor de investeerders is dat over het algemeen de lat van de integriteit hoger zal worden gelegd, op een hoogte die standaard zal zijn voor alle markten.

Regeringen zullen hun belastingwetboeken herschrijven om kapitaalinvesteringen op een andere manier te benaderen. De kiezers staan niet langer onverschillig tegenover dergelijke kwesties. Politieke leiders grijpen die kans aan en stellen vast dat een vergemakkelijking van de kapitaalinvesteringen hun economie er beter op maakt.

Wellicht zien we een nieuwe, positief gerichte, economische spiraal ontstaan: vrijere kapitaalmarkten scheppen ondernemingen en helpen ze groeien; die ondernemingen creëren vervolgens nieuwe banen en verhogen de belastinginkomsten. Ondernemingen kunnen ook rendabele investeringsopportuniteiten worden voor burgers-beleggers – investeerders die gaan stemmen en de politieke klasse aansporen om de vrijheid van de kapitaalmarkten te verhogen en te vrijwaren. Op elke draai van die spiraal wordt welvaart gecreëerd en iedereen profiteert ervan. Dat klinkt als iets dat de moeite waard is om te koesteren.