ALLEEN WONEN HEEFT EEN PRIJS

Veel mensen die alleen wonen, koesteren hun vrijheid. Maar er zijn ook nadelen. Op de vastgoedmarkt zijn singles duurder af.

Er zijn steeds meer alleenstaanden. In 1990 waren ze in Vlaanderen met 538.412, in 2011 was hun aantal opgelopen tot 802.527. Dat betekent dat 30,3 procent van de private huishoudens in 2011 bestond uit één persoon. In Wallonië (35 %) en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (48,3 %) liggen die cijfers nog veel hoger (zie tabel Het aantal alleenwoners in België stijgt).

Het hoogste percentage singles woont in de Brusselse gemeente Elsene (63,6 %). In Vlaanderen zijn Leuven (48,6 %), Antwerpen (44,7 %) en Oost-ende (44,5 %) de koplopers. De studiedienst van de Vlaamse regering verwacht dat het aantal alleenstaanden in Vlaanderen nog zal stijgen. Zo verwachten de onderzoekers in Antwerpen een toename met bijna 10 procent tegen 2030 (zie tabel Het aantal alleenwoners zal blijven stijgen). De studiedienst verwacht vooral een toename van de alleenstaande ouderen.

Singles zijn een bont gezelschap: van jongeren die voor het eerst op eigen benen staan tot 65-plussers die hun partner hebben verloren. In de grote groep tussen 30 en 65 jaar zitten mensen die er al dan niet voor hebben gekozen om alleen te wonen. Meestal gaat het om een tijdelijke situatie. “Eeuwige singles en hardnekkige alleenwoners zijn zeldzaam”, stelt Dimitri Mortelmans, een socioloog van de Universiteit Antwerpen. “Zoals het er vandaag uitziet, gaan we in de loop van ons leven allemaal een tijdje alleen wonen, en we doen dat langer en vaker dan onze grootouders. Maar mensen die hun hele leven alleen wonen, blijven zeldzaam. We hebben het over 2 à 3 procent van de bevolking.”

Geraakt in de portemonnee

Veel mensen die alleen wonen, koesteren hun vrijheid. Maar er zijn ook nadelen. Een alleenstaande kan algemene uitgaven zoals voor elektriciteit, verwarming, de huur of de afbetaling van een lening niet delen. Hij moet die kosten betalen met één inkomen, en dat is niet altijd vanzelfsprekend. Een doorn in het oog van veel alleenwoners is de singletoeslag die ze moeten betalen als ze een hotelkamer boeken.

Ook bij het winkelen is een single vaak slechter af: hij kan kiezen tussen kleinere verpakkingen die duurder zijn en grotere verpakkingen waarvan hij soms een deel van de inhoud moet weggooien. “We zien al enkele jaren de opkomst van de alleenwoners”, zegt Roel Dekelver, de woordvoerder van de supermarktketen Delhaize. “In tegenstelling tot de gezinnen met kinderen plannen alleenstaanden hun winkelbezoek veel minder. We zien ze dan ook vaker, maar ze kopen kleinere volumes. We passen ons assortiment daaraan aan. Zo bieden we ook losse kipfilets aan en hoef je bij ons geen hele taart te kopen, er liggen ook losse taartpunten in onze rekken.”

30 procent kans op eigen huis

“Op je eentje een woning kopen kan, maar het is niet voor iedereen weggelegd”, zegt John Romain, de directeur van Immotheker. “Volgens cijfers van de Nationale Bank van België is 81 procent van de koppels met kinderen eigenaar van de gezinswoning. Voor koppels zonder kinderen zakt dat cijfer naar 76 procent. Voor alleenstaanden is dat helemaal anders: slechts 55 procent van de alleenstaanden met kinderen en 44 procent van de alleenstaanden zonder kinderen kunnen zich een eigen woning permitteren.”

Nochtans hanteren de banken geen andere spelregels voor alleenwonenden. Romain: “De bank zal controleren of de maandelijkse afbetaling niet hoger is dan een derde van het nettoloon van de lener. De eigen inbreng is even hoog, maar de alleenwonende staat er alleen voor. Uiteindelijk verschillen de rentevoeten nauwelijks. Alleenwonenden zijn er wel de dupe van dat banken weigerachtig staan tegenover leningen op heel lange termijn. Sommige instellingen bieden zelfs geen kredieten op dertig jaar meer aan.” Alleenstaanden komen wel vaker in aanmerking voor een sociale lening bij het Vlaams Woningfonds.

Uit cijfers van Immotheker blijkt dat de gemiddelde projectkosten voor de eerste woning van een koppel 281.982 euro bedragen, die van een alleenwonende zijn een stuk goedkoper, 215.200 euro (zie tabel Alleenstaande koopt goedkopere woning). Het koppel leent daarvoor 201.991 euro, wat neerkomt op een leengraad van 71,6 procent. Met 134.470 euro en 62,5 procent liggen die cijfers bij een alleenwonende fors lager.

Het groeiend aantal alleenwoners heeft ook een impact op de woningmarkt. De vraag naar kleine wooneenheden zoals studio’s en woningen met één slaapkamer is toegenomen. “Toch doet dat de prijzen in dat marktsegment niet opvallend stijgen. Dat komt doordat het aanbod zich snel aanpast. Kijk maar naar Leuven, waar er in korte tijd veel kleine wooneenheden bij zijn gekomen”, weet Romain.

Nestklevers sparen snel

John Romain raadt jongeren aan zo lang mogelijk bij hun ouders te blijven wonen vooraleer ze een eigen woning kopen. “Ook mijn zoon is een nestklever, want hij woont bij ons in. Als je op voorhand duidelijke afspraken maakt, lukt dat best”, vertelt hij.

Volgens cijfers van het Centrum voor Budgetadvies en -onderzoek (Cebud) kunnen jongeren op die manier tot 1035 euro per maand sparen. Wie tien jaar bij zijn ouders blijft en niets hoeft af te dragen voor zijn kost en inwoning, kan tot 125.000 euro bij elkaar sparen. Dat is een mooi startbudget voor een eigen woning.

Steeds meer mensen blijken die raad op te volgen. Uit een studie van Eurofound blijkt dat vorig jaar 44,9 procent van de Belgen tussen 18 en 34 jaar nog bij hun ouders woonde, tegenover 39,3 procent in 2005. België scoort daarmee iets onder het Europese gemiddelde van 48,4 procent.

DIRK VAN THUYNE

“Op je eentje een woning kopen kan, maar het is niet voor iedereen weggelegd”

“De banken hanteren geen andere spelregels voor alleenwonenden”