In het Nederlandse Terneuzen worden vrijdag de nieuwe Noordzeesluizen plechtig in gebruik genomen. Het eerste schip dat de nieuwe route neemt, de MV Bregaglia, zal ijzererts leveren aan de staalproducent ArcelorMittal in Gent.
De Nieuwe Sluis is een van de grootste sluizencomplexen ter wereld, vergelijkbaar met die van het Panamakanaal: 427 meter breed, 55 meter lang en bijna 16,5 meter diep. De nieuwe sluis maakt doorvaart vanaf de Westerschelde mogelijk voor grotere schepen tot 366 meter lang, 49 meter breed en 14,5 meter diep, meldt North Sea Port. Ze wordt vrijdag plechtig geopend door de Belgische koning Filip en de Nederlandse koning Willem-Alexander. (Lees verder onder de video)
1,2 miljard euro, vooral door Vlaanderen betaald
Over de bouw van een nieuwe sluis in Terneuzen wordt al bijna twintig jaar gesproken. De effectieve constructie begon in 2017 en duurde dus zeven jaar.
Het gaat om een van de belangrijkste investeringen in de geschiedenis van North Sea Port, de havenfusie van Gent, Terneuzen en Vlissingen. Het prijskaartje is opgelopen van de oorspronkelijke 934 miljoen euro in 2018 tot momenteel 1.208 miljard euro. Hoewel de sluis op Nederlands grondgebied ligt, wordt het grootste deel daarvan betaald door Vlaanderen en North Sea Port, ongeveer 863 miljoen euro.
De definitieve kostenverdeling tussen Nederland en Vlaanderen wordt verdragrechterlijk vastgelegd. Die onderhandelingen lopen nog, omdat het finale bedrag nog moet worden afgeklopt. Ook de Europese Unie betaalt mee aan het megaproject voor de Nederlands-Belgische havens, met een subsidie van zowat 48 miljoen euro.
Meer capaciteit
De bouw komt dan ook vooral de Gentse haven ten goede. Dat bedrag zal worden terugverdiend omdat op termijn meer en grotere schepen toegang krijgen tot het kanaal Gent-Terneuzen en de capaciteit van North Sea Port er dus aanzienlijk op vooruitgaat. In 2023 passeerden 56.000 schepen de Middensluis, die dus plaats maakte voor de Nieuwe Sluis. Naar verwachting groeit dat aantal tot 96.000 in 2040.
Toch zijn er nog obstakels. De diepgang van het kanaal Gent-Terneuzen is nu 12,5 meter, wat beperkingen oplegt aan het scheepsverkeer. North Sea Port wil de diepte verhogen naar 14,5 meter om grotere zeeschepen zonder overslag te kunnen bedienen. Dat zou de logistieke kosten aanzienlijk verlagen, wat de concurrentiekracht van Gentse havenbedrijven verder versterkt. Havenbedrijven kunnen competitiever handel drijven indien ze schaalvoordelen oogsten in de scheepvaart. Maar daarvoor moeten de schepen dus groter worden.
Eerste schip
Vrijdag zal bij de opening een stevig bulkschip door de hoofdsluis varen met erts voor ArcelorMittal. De multinationale staalreus draait in ons land jaarlijks 5 miljard euro omzet. Maar ook de grondstoffenhandelaar Cargill kan ervan profiteren of de autobouwer Volvo, een van de grootste industriële werkgevers van Vlaanderen.
“Het is een gigantische investering, van enorm belang voor de haven”, zegt de Gentse havenschepen Sofie Bracke. “De Gentenaar weet daar weinig over. Maar dit is het grootste bedrijventerrein dat we hebben, met 106.000 jobs. In de kanaaldorpen en Oostakker zijn er wijken waar bijna iedereen werkt in de haven.”
Bekijk hieronder de toelichting van Vlaams minister-president Diependaele in de studio van Kanaal Z.
