Met 430 miljoen omzet behoort Willemen Groep na de overname van Aswebo tot de vijf grootste aannemers van het land. Voorzitter Johan Willemen – ‘de echte burgemeester van Mechelen’ – zegt in zijn maideninterview als voorzitter van de Confederatie Bouw dat het rijk van de bouwkartels voorbij is.
De overname van de Drongense wegenbouwer Aswebo door de Mechelse aannemingsgroep Willemen werd vorige donderdag afgerond. “We zijn perfect complementair”, klinkt het bij topman Johan Willemen. Zijn groep haalt nu 430 miljoen euro omzet (zie kader Nummer 5). “De overnameprijs is geheim. Ik kan wel zeggen dat de overname mee werd gerealiseerd door een private-equityspeler die liever anoniem blijft.”
De afsluitende onderhandelingen duurden drie maanden, langer dan verwacht. De positionering van het Limburgse Kumpen, waar Aswebo voor de helft eigenaar is, in de nieuwe structuur vergde wat tijd. Johan Ceyssens, CEO van Kumpen, zal samen met Tom Willemen (zoon van) Aswebo leiden. Naast Johan en Tom Willemen komt de meerderheid in de raad van bestuur uit Mechelen.
“Ik weet dat een en ander gevoelig ligt in Limburg, maar c’est la vie“, zegt Johan Willemen. “Wij kennen in Mechelen niets van wegenwerken. De Limburgers kregen die stiel met de paplepel ingegoten. Ik heb veel respect voor Jan en Paul Kumpen, ook bestuurder van Aswebo. Mijn zoon kan veel van hen leren.”
TRENDS. Aswebo is toch meer dan, met alle respect, een vakschool voor uw zoon? Komt er geen verregaande samenwerking tussen de wegenbouwer en Willemen?
JOHAN WILLEMEN. “Tom is in de groep verantwoordelijk voor de synergie. Op termijn verwachten we enorme schaalvoordelen bij de integratie van Aswebo. De bedrijfstakken delen al sleuteldiensten. De boekhouding, hrm, leasing, IT, financiën en aankopen gebeuren door het Mechelse backoffice.
“De creatie van een grote groep geeft ons ook een financieel schaalvoordeel. Omdat heel wat pps’en verlopen via de design, build, finance, maintenance-formule, kunnen we meer garanties geven dat we een langetermijnbeheer aankunnen.”
Willemen is de afsplitsing van de burgerlijke tak van Van Poppel. In dat bedrijf steeg de omzet sinds 1999 met een derde tot 10,5 miljoen in 2009. Dat is mooi, maar bij Willemen Groep steeg de omzet maal elf. Waarin verschilt u van uw neef, die Van Poppel leidt?
WILLEMEN. “Strategische visie. Kent u de piramide van Maslov? Die weerspiegelt de behoeftes van de mens, met als basis het lichamelijke, dan veiligheid, sociaal contact, waardering en zelfontplooiing. Laten we zeggen dat de top bij die piramide bij mij sterk ontwikkeld is. Iedereen heeft zijn eigen psychologie als manager. Die van mij is sterk gericht op groeien.”
Heeft Johan Willemen een groot ego?
WILLEMEN. “Pff . Ik kruip ‘s avonds graag in mijn bed als een gelukkige mens. En de dag dat ik Aswebo kocht, sliep ik heel goed.”
Zijn de problemen bij Cosimco, in 2005 overgenomen van Accentis (familie Desimpel), van de baan?
WILLEMEN. “Cosimco heeft nu weer genoeg kapitaal. Nederland draait wel op een te laag pitje. De bouwmarkt kent er een ernstige dip. We komen er moeilijk aan de bak. Ook in Vlaanderen had Cosimco het moeilijk. Maar we zijn eruit. Dat is een goed teken, omdat de omzet in de industriebouw de gezondheid van de bedrijven meet.”
Nochtans vrezen sommigen dat de industrie in Vlaanderen geen toekomst meer heeft?
WILLEMEN. “Ook ik heb angst als ik Opel zie verdwijnen. De loonkosten van onze arbeiders zijn te hoog. De nijverheid maakt plaats voor diensten. Slimme industrie – logistiek, bijvoorbeeld – zal blijven. Maar dat moeten we relativeren, Cosimco bouwt veel magazijnen. Een vierkante meter opslagplaats creëert minder jobs dan een vierkante meter industrie.
“Ook voor onze logistiek moeten we strijden. Plaats is een ongelofelijk probleem. Zo bouwden we vijftien jaar geleden de bedrijfszetel van H&M in Puurs. Die moest uitbreiden. Om te vermijden dat door die ingreep de negatieve gevolgen voor het eigen personeel te groot werden, zochten we 15 kilometer in de buurt naar een alternatief. Er was nood aan 20 hectare. Alleen in Noord-Limburg lag er zo’n lap grond. H&M wikte en woog, en week dan maar uit naar Ghlin in Henegouwen. De grond is er bijna gratis en ze krijgen er nog eens 30 procent subsidies bovenop. Ook geografisch ligt het Europese distributiecentrum perfect naast de autosnelweg naar Frankrijk. Dan is de keuze snel gemaakt.”
Niet alles wat u aanraakt, verandert in goud. Wat ging er mis bij Immo Industry Group van Filip Schelfhout, waar u en andere investeerders miljoenen verloren?
WILLEMEN. “IIG kende veel tegenslagen. Het businessmodel bestond erin grond te zoeken in Oost-Europa, er een magazijn te bouwen en het te verhuren aan een klant. Dat vastgoed zou dan worden verkocht aan externe investeerders. Een vermogende Engelsman zou borg staan voor de financiering. Het model klopte, maar plots stierf die financier, amper 45 jaar oud. Tegelijk met het wegvallen van die schakel gingen door de crisis klanten failliet die magazijnen hadden laten bouwen.”
Ondertussen wordt de Belgische bouwsector overspoeld door Oost-Europese concurrenten. Vindt de nieuwe voorzitter van de Confederatie Bouw dat een probleem?
WILLEMEN. “Neen. We kunnen de Roemeense en Poolse onderaannemers niet tegenhouden, volgens de Europese regels. Ik schat dat er vandaag zo’n 60.000 mensen voor hen werken. Het probleem is dat we niet weten of hun sociale lasten worden betaald. Indien niet, beconcurreren ze de Belgische bedrijven met oneerlijke praktijken. Let wel, er is werk genoeg. Die mannen pakken geen Vlaamse jobs af. De bouw blijft een knelpuntberoep.”
De regering wil de georganiseerde sociale fraude in de bouwsector harder aanpakken. Terecht?
WILLEMEN. “Wij zijn tegen zwartwerk, maar we willen geen harde acties tegen onze arbeiders die in het weekend in het zwart bijklussen voor hun buur. Wel tegen mensen die tegelijk doppen en werken. Trouwens ook als die, zoals blijkbaar een collega uit Gent, tegelijk stempelen en aannemer zijn. Vreemd genoeg is er hierover geen communicatie tussen de overheidsdiensten. We detecteerden met het Fonds voor Bestaanszekerheid onlangs 600 bedrijven waar de arbeiders abnormaal weinig werken – 750 uren per jaar, bijvoorbeeld. De adressen werden naar de RSZ verzonden. We wachten op het resultaat.”
Drie jaar geleden begon de Raad van Mededinging een onderzoek naar prijsafspraken tussen de grote bouwgroepen. Hoe staat het daarmee?
WILLEMEN. “Die praktijken zijn voltooid verleden tijd. De aannemerij is een paar keer tegen de muur gelopen. Er zijn inderdaad onderzoeken naar kartels gebeurd, meer bepaald in de algemene aannemerij en de wegenbouw. Als een ondernemer die signalen niet begrijpt, is er iets mis. De sector heeft er lessen uit getrokken.”
Maar er waren dus wel kartels?
WILLEMEN. ( Lange stilte, glimlach) “Dat moet je aan de onderzoekers vragen. Het is in elk geval gedaan. De concurrentie in de bouw is moordend. Aanbestedende overheden en bedrijven kunnen dat zelf vaststellen. Heel wat bestekken duiken flink onder het oorspronkelijke budget van de bouwheer.”
Waarom noemde een krant u ooit de ‘echte burgemeester van Mechelen’?
WILLEMEN. “Dat soort artikels verschijnt om de echte burgemeester te irriteren. Ik waardeer Bart Somers enorm omdat hij Mechelen in tien jaar op de kaart heeft gezet. Die titel werd me verleend nadat de stad in het dossier Euroshopping het project aan mij had toegewezen, en dat in tegenspraak met een jury. Alsof dat gebeurde omdat het stadsbestuur me een plezier wilde doen.”
In die periode was er een onderzoek naar corruptie omdat u 9000 euro had toegestopt aan de Mechelse oud-CD&V-schepen Leo Stevens.
WILLEMEN. “Euroshopping was toen al beslist. Ik kan er beter niets over zeggen omdat de zaak binnenkort voor de rechtbank komt. Ik dacht dat je een politicus mocht sponsoren. Is dat partijfinanciering? Je kunt er lang over discussiëren.”
Hoe kijkt u aan tegen de politieke impasse?
WILLEMEN. “De sector ziet met lede ogen aan hoe beslissingen over federale bouwwerken uitblijven. Nu leeft de aannemerij van bestedingen die beslist werden door de vorige regeringen. Ik vrees dat we in een gat vallen. Een nieuwe verkiezing lost niets op. Dat doet de standpunten enkel verharden. Niemand weet waar het eindigt.”
Hans Brockmans, fotografie jonas hamers/IG