5 dingen die u moet weten over Athumi, uw nieuwe datakluis gebruikt door de overheid en onze bedrijven

Het Vlaams Datanutsbedrijf heeft een naam gekregen. Athumi is de nieuwe digitale datakluis voor overheidsdiensten, maar het bedrijf richt zich ook op samenwerkingen met de privésector. Microsoft, Randstad en Itsme behoren tot tien partners waarmee athumi als eerste in zee gaat. Itsme kondigt ook een diepe integratie van de datakluizen in zijn app aan.

In het bijzijn van meer dan 300 bedrijfsleiders en professionals heeft Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) het Vlaams Datanutsbedrijf officieel gelanceerd onder de merknaam athumi. Het bedrijf wil als eerste in Europa een neutrale plaats bieden waar alle data van burgers samenkomen. “Met meer dan tien partnerships neemt het Vlaams Datanutsbedrijf een vliegende start”, vindt Jambon. “Het is strategisch erg belangrijk: we beschermen de data van onze mensen en bedrijven maximaal. Zij bepalen wat ermee mag gebeuren, denk aan artificiële intelligentie of gepersonaliseerde diensten.”

1. Het uitgangspunt

De bedoeling is dat mensen de sleutel tot de data zelf in handen krijgen. Nu vinden veel datastromen van buitenlandse diensten achter hun rug plaats, verborgen achter een onoverzichtelijk privacybeleid. Het Vlaams Datanutsbedrijf stopt niet alleen gegevens van overheidsdiensten achter slot en grendel, maar het kan ook werken met data van privébedrijven. Burgers kiezen zelf welke gegevens ze willen delen met welke speler en op welk moment.

Langs de andere kant krijgen bedrijven toegang tot kostbare informatie die hen meer inzicht geeft. Ze kunnen via athumi ook makkelijk integraties maken met andere bedrijven. De Vlaamse overheid heeft 20 miljoen euro over voor het project en de bedoeling is dat athumi tegen 2026 een break-evenpunt bereikt.

2. Succes is niet gegarandeerd

“20 miljoen is niet de grootste overheidsaanbesteding, maar het is positief dat we daarop inzetten”, vindt Jeroen Lemaire, de CEO van de Belgische digital product studio In The Pocket. “Data zijn waardevol geworden en daarop inspelen met een bedrijf dat dient als een soort spelverdeler tussen bedrijven en burgers, is dus zeker verstandig. Maar wie met zekerheid kan zeggen of het ook succesvol wordt, fantaseert. De techwereld en de concurrentie in de sector zijn zo veranderlijk. Pas achteraf weten we of we overmoedig, naïef of juist innovatief zijn geweest. Risico nemen hoort bij ondernemen.”

‘Het systeem heeft maar zin als er genoeg integraties zijn met diensten van de overheid en met privébedrijven, waardoor administratie eenvoudig wordt’

Jeroen Lemaire, CEO van In The Pocket

Itsme kondigde op het event in primeur een samenwerking aan met het Vlaams Datanutsbedrijf, en toonde hoe de integratie van de kluizen in de Itsme-app zal verlopen. In de mobiele app krijgt de gebruiker een overzicht van al zijn data in de kluizen die hij bezit, en kan hij de toestemming geven om een gegeven uit één van de kluizen te delen met een derde partij.

3. De eerste samenwerkingen

Athumi gaat van start met “meer dan tien samenwerkingen”. Tot de partners behoren al zeker Microsoft, Randstad en Doccle. “Het systeem heeft maar zin als er genoeg integraties zijn met diensten van de overheid en met privébedrijven, waardoor administratie eenvoudig wordt”, stelt Lemaire. “Het moet taken uit het dagelijkse leven vereenvoudigen. Mensen moeten gegevens kunnen delen uit hun datakluis bij een bezoek aan de notaris, in communicatie met de school, bij het afsluiten van een verzekering enzovoort.”

In samenwerking met Flanders Technology & Innovation zijn er plannen voor een gezondheidskluis die sportieve data van wearables en sportapps combineert met gezondheids- en voedingsinformatie. Ook voor een woning heeft een datakluis een meerwaarde, bijvoorbeeld om de data van alle slimme toestellen zoals een thermostaat, een slimme deurbel of andere sensoren, veilig en betrouwbaar te gebruiken.

Naast het kluizenplatform zet athumi in op platformen voor datasamenwerking tussen bedrijven. Het vastgoedinformatieplatform, bijvoorbeeld, wil alle partijen die betrokken zijn bij de verkoop van vastgoed vlotter met elkaar verbinden. In enkele maanden tijd kan het al resultaten voorleggen: 95 gemeenten zijn eraan gekoppeld en 15.000 transacties zijn via het platform verlopen.

4. De IT-sector zit met vragen

Het idee van een Vlaams Datanutsbedrijf is ontstaan in de schoot van Digitaal Vlaanderen, het digitale agentschap van de Vlaamse overheid. “De oprichting van het Vlaams Datanutsbedrijf als neutrale partij in de markt was een opdracht voor Digitaal Vlaanderen”, zegt Jan Smedts, administrateur-generaal van Digitaal Vlaanderen.

‘De overheid mag niet in het vaarwater van onze IT-sector komen, maar ik denk ook niet dat dat de bedoeling is’

Jeroen Lemaire, CEO van In The Pocket

Die neutrale rol wordt in de Vlaamse IT-sector weleens ter discussie gesteld. De bedoeling is dat athumi een overheidsbedrijf blijft, ook al zette Björn De Vidts, de transitiemanager achter het Vlaams Datanutsbedrijf, wel de deur open voor het ‘verzelfstandigen’ van sommige cases in de vorm van dochterondernemingen. Volgens sommige IT-bedrijven klinkt het alsof de overheid zelf de touwtjes in handen neemt en zich opwerpt tot concurrent van de privésector.

“De overheid mag niet in het vaarwater van onze IT-sector komen. Ze hoeft geen grote speler te worden op plaatsen waar de vrije markt haar werk kan doen, maar ik denk ook niet dat dat de bedoeling is. Het Vlaams Datanutsbedrijf zal eerder werken als een matchmaker of een katalysator die ondernemingen toegang geeft tot meer middelen, waardoor zij kunnen groeien en met nieuwe innovaties komen. Ik kijk ernaar uit om met In The Pocket deel te nemen aan het ecosysteem.” Lemaire geeft wel aan dat de neutrale positie van het Vlaams datanutsbedrijf in de praktijk moeilijk houdbaar zal blijven zodra het voor alle soorten van beslissingen komt te staan. Wanneer het gaat om investeren en samenwerken, kan die neutrale houding ten opzichte van verschillende privébedrijven en overheidsdienten onder druk komen te staan.

5. Athumi mikt op Europa

Athumi is een naamloze vennootschap en wil naar eigen zeggen op Europees niveau een rol spelen. “We komen in een nieuw tijdperk. Vlaanderen toont zich in Europa als een voortrekker en is uitstekend geplaatst om op het terrein van datatech een grote voorsprong te nemen”, maakt Jambon zich sterk. Athumi kijkt dus verder dan Vlaanderen en richt zich op termijn ook op samenwerkingen met Europese partners.

“Athumi kan een troef zijn voor ons land”, vindt Lemaire. “Landen die inzetten op digitalisering en innovatietechnologie hebben een streepje voor. Bedrijven die toegang krijgen tot data van het datanutsbedrijf kunnen nieuwe businesscases maken en het is eenvoudiger om samenwerkingen aan te gaan.” Of het ook in Europa succesvol wordt, is onzeker, geeft hij aan.

Björn De Vidts van het Vlaams Datanutsbedrijf gaf al eerder toe bij DataNews dat dat niet eenvoudig zal zijn. “De uitdaging voor ons zal ook zijn om te bepalen wie onze betrouwbare partners voor de middellange termijn kunnen zijn. Voor lokale Belgische bedrijven valt dat vraagstuk nog mee, voor Europese is dat al wat uitdagender, en nog internationaler wordt het al snel lastig.”