‘2021 wordt het jaar van de doorbraak voor crowdlending’

Kmo’s en starters hebben het moeilijk om kredieten te krijgen van de banken. Kan crowdlending een oplossing zijn? “Met de win-winlening kunnen crowdlendingplatformen een alternatief bieden waar zowel de investeerder als de onderneming beter van wordt.”

2020 was geen topjaar voor crowdlending, waarbij particulieren ( the crowd) rechtstreeks geld lenen aan een onderneming of een project. Crowdlending onderscheidt zich van crowdfunding, waar sprake is van een participatie in het kapitaal of een donatie.

De belangrijkste platformen voor crowdlending in ons land haalden vorig jaar 46 miljoen euro op, verspreid over iets meer dan 110 deals. In 2019 stroomde 45 miljoen euro kredieten van het grote publiek naar kmo’s. Die stagnatie had alles te maken met de onzekerheid van de coronacrisis, waardoor zowel investeerders als ondernemers begin vorig jaar op de rem gingen staan. “Maar 2021 wordt het jaar van de doorbraak van crowdlending”, zegt Frédéric Lévy Morelle, de CEO van Look&Fin, de marktleider in België. “De banken zijn terughoudender geworden. Ze eisen meer waarborgen of onderpand. De kredietvoorwaarden verstrakken. Kmo’s raken steeds moeilijker aan kredieten. Tegelijk is de behoefte aan financiering door de coronacrisis groter.”

Sinds de tweede helft van vorig jaar merkt Look&Fin een forse toename van het aantal bedrijven dat bij het crowdlendingplatform aanklopt. “In de tweede helft van 2020 hebben we 70 procent meer kmo’s gefinancierd dan in dezelfde periode een jaar eerder. In het vierde kwartaal haalden we dubbel zoveel geld op als in 2019. Daardoor zijn we vorig jaar, na het compleet stilvallen van de markt in het eerste en het tweede kwartaal, toch nog met 5 procent gegroeid.”

De interesse van particuliere investeerders is groot. Crowdlendingplatformen kunnen uitpakken met hoge rentevergoedingen. “Sommige projecten zijn in amper een paar minuten volledig onderschreven”, vertelt Pierre-Yves Pirlot van Ecco Nova. Dat crowdlendingplatform, het nummer twee in België, focust op bedrijven en vastgoedprojecten die investeren in duurzaamheid, en CO2- en energiebesparende maatregelen. “Wij kampen eerder met een tekort aan projecten die aan onze normen voldoen”, zegt Pirlot. “De vraag van de investeerders overstijgt het aanbod.”

Gewestleningen

Toch vinden steeds meer kmo’s de weg naar de crowdleningplatformen. Dat heeft vooral te maken met de achtergestelde leningen die de regionale overheden aanbieden om hun solvabiliteit te ondersteunen. In Vlaanderen heet dat de win-winlening, in Wallonië de coup de pouce-lening en in Brussel de proxi-lening. De opzet en de uitwerking van die drie systemen zijn vergelijkbaar. Ze worden sinds kort actief gepromoot en gecommercialiseerd op crowdleningplatformen.

“De regio’s hebben de voorwaarden voor de leningen aangepast. Daardoor zijn ze interessant geworden voor onze investeerders”, zegt Lévy Morelle. “In Vlaanderen is nu ook een looptijd van vijf jaar mogelijk, wat beantwoordt aan onze criteria. Daarnaast werd de staatswaarborg opgetrokken tot 40 procent. De rentevergoeding blijft beperkt tot maximaal 1,75 procent, maar wordt gecompenseerd door een belastingkrediet van 2,5 procent op het uitstaande bedrag.”

“De gewestleningen zijn een kans voor de crowdlendingplatformen”, weet Pirlot. “De kritiek van kmo’s was altijd dat crowdlending duur is. De rentevoeten kunnen oplopen van 4 tot meer dan 8 procent. In vergelijking met een bankkrediet is dat flink hoger, maar dat komt natuurlijk omdat het risico voor de investeerders groter is. Aan die kritiek kunnen we nu tegemoetkomen door de gewestleningen aan te bieden, waardoor rentes vanaf 0,9 procent mogelijk zijn. Wij nemen alle administratie voor onze rekening en de ondernemingen hoeven zelf niet op zoek te gaan naar investeerders.”

“Dankzij de gewestleningen is crowdlending even aantrekkelijk geworden als een bankkrediet”, oordeelt Lévy Morelle. “In januari hadden wij ongeveer 800 financieringsaanvragen van bedrijven, tegenover gemiddeld 500 per maand voorheen. Vaak ging het om ondernemingen die speciaal naar ons kwamen omdat ze een win-winlening geplaatst wilden zien. De goede dossiers die wij selecteren, slagen er gemakkelijk in die financiering rond te krijgen.”

Al hebben de gewestleningen hun beperkingen. In Vlaanderen is de win-winlening begrensd tot 300.000 euro per bedrijf. Dat kan beter, vindt Pirlot: “Door het bedrag op te trekken tot 500.000 euro zouden kmo’s meer geholpen kunnen worden. De huidige limiet wordt doorgaans heel snel bereikt. Met een vrijstelling van de roerende voorheffing zou je anderzijds meer investeerders kunnen aantrekken.”

Kans voor ondernemers

Kan crowdlending ook een oplossing bieden voor sectoren die zwaar getroffen zijn door de verplichte lockdowns, zoals de horeca en de eventsector? Dat hangt af van het kredietbeleid van het crowdlendingplatform, antwoordt Lévy Morelle: “Look&Fin is voorzichtig. Wij analyseren alle cijfers en brengen enkel de goede dossiers naar onze investeerders. Een bedrijf dat noodgedwongen gesloten is, zonder perspectief op inkomsten, daar wachten we liever mee tot alle covid-19-problemen en beperkingen achter de rug zijn.”

Het crowdlendingplatform Beebonds heeft niet gewacht om een operatie op te zetten voor Pitaya, een restaurantketen die gespecialiseerd is in Thais streetfood. “Het project voldoet aan onze financiële voorwaarden en houdt geen te grote risico’s in voor onze investeerders”, zegt Joël Duysan, de CEO van Beebonds. “Pitaya voelt de impact van de coronacrisis, maar de onderneming is overgeschakeld op afhaalmaaltijden en levering. Bovendien moet het opgehaalde geld dienen om nieuwe vestigingen van de keten te openen, als de crisis achter de rug is.”

Met de crowdlending wil Pitaya 1,3 miljoen euro ophalen. Daarvan is al 1,06 miljoen binnen. De operatie werd verlengd tot eind april. “Het is onze plicht ondernemers met een goed businessplan een kans te geven”, vindt Duysan. “Daarom hebben we het dossier aanvaard. Banken die aan zulke projecten krediet weigeren, doen hun werk niet naar behoren. Gelukkig is het grote publiek minder terughoudend.”

Beebonds wil binnenkort ook een crowdlendingoperatie starten voor Yoga Room, een keten van yogazalen in het Brusselse die wil uitbreiden. Duysan: “Wij zijn gespecialiseerd in financieringsoperaties van 500.000 tot 5 miljoen euro. Die tranche geraakt het moeilijkst aan een bankkrediet. Beebonds deed tot nu vooral vastgoedprojecten, maar we krijgen steeds meer vragen van bedrijven in andere sectoren.”

Goed jaar

Duysan is ervan overtuigd dat 2021 een goed jaar wordt: “We rekenen op een verdubbeling van onze omzet en het aantal financieringsoperaties.” Ook Pirlot verwacht dat crowdlending dit jaar een inhaalbeweging zal maken: “Ecco Nova is goed op weg om het opgehaalde bedrag van vorig jaar te verdubbelen. Wij hebben het afgelopen jaar een financieringsvehikel gelanceerd, Ecco Nova Finance, dat tussen investeerders en projecten staat. Op die manier kunnen we hybride vormen van financiering aanbieden met meer waarborgen voor onze investeerders.”

Ook Lévy Morelle ziet zijn bedrijf dit jaar sterk groeien. Dat succes zal volgens hem blijven duren: “Bedrijven maken steeds meer werk van de diversifiëring van hun financieringskanalen. De coronacrisis heeft kmo’s geleerd dat als het slecht gaat en ze hun bankier nodig hebben, die niet altijd thuis geeft. De zoektocht naar alternatieve financiering is een blijver.”

Toch benadrukken alle CEO’s van crowdlendingplatformen dat hun financiering vooral complementair is met bankfinanciering. “Crowdlending is zoals een mezzaninelening een achtergestelde schuld die gelijkgesteld wordt met eigen vermogen. Zo’n financiering kan banken, die eerst weigerachtig waren, over de streep trekken om toch een krediet te verstrekken.”

‘Combinatie van win-winlening en crowdlending is interessant’

Onderneemster Katelijne Duerinck haalde met FTRPRF (spreek uit: futureproof), een project om kinderen te leren programmeren, bijna 700.000 euro op via het crowdlendingplatform Winwinner. Daarvan komt 300.000 euro van een win-winlening (het maximumbedrag voor dat type lening) en bijna 400.000 euro van een crowdlening.

“De combinatie van de twee is interessant”, vertelt Duerinck. “Op de win-winlening kon je maar inschrijven vanaf 5000 euro. Dat is toch redelijk wat geld, en die pot van maximaal 300.000 euro zat ook snel vol. Via de crowdlening konden we mensen die een kleiner bedrag wilden investeren toch bij ons project betrokken houden. Crowdlending mag dan duurder zijn voor de onderneming, voor ons was ze belangrijk om het netwerk rond ons project in stand te houden.”

Maatschappelijk relevant

FTRPRF is een spin-off van CodeFever, een vzw die sinds 2015 al meer dan 25.000 kinderen buiten de schooluren leerde programmeren. FTRPRF wil de opleiding vertalen naar een digitaal platform dat scholen kunnen gebruiken en waarop kinderen zelfstandiger codeervaardigheden kunnen aanleren. Op die manier wordt het leerproces verbeterd en de leraar ontlast. De lespakketten worden al gebruikt in zo’n veertig scholen. Om het systeem verder te ontwikkelen en te commercialiseren was FTRPRF op zoek naar minimaal 200.000 euro financiering. “Ons project is sociaal-maatschappelijk relevant”, zegt Duerinck. “We willen kinderen kennis van computationeel denken bijbrengen. De fysieke buitenschoolse lessen hebben ons een fanbase van tevreden ouders opgeleverd. We wilden hen graag de mogelijkheid bieden in FTRPRF te investeren. De digitalisering van het onderwijs is een populair onderwerp, en kennis van computationeel denken is opgenomen in de nieuwe eindtermen voor het secundair onderwijs. Dat heeft de interesse voor onze crowdlending wellicht versterkt.”

Recordbedrag

De operatie werd in december gelanceerd via het platform Winwinner. Na enkele weken zat FTRPRF al aan het maximum van 500.000 euro dat de vennootschap voor ogen had. Daarop werd beslist het doelbedrag te verhogen en de campagne te verlengen. Midden februari werd afgeklokt op 694.000 euro, een recordbedrag voor Winwinner. Duerinck: “Het extra geld geeft ons de mogelijkheid ons product sneller uit te rollen. We kunnen nu meer investeren in ontwikkeling en sales.”

De kredietgevers investeerden gemiddeld zo’n 3000 euro per persoon in FTRPRF, aldus Duerinck. “Drie kwart van hen komt uit ons netwerk. Ik wist dat ze enthousiast waren over ons project, maar geld lenen gaat toch nog een stap verder. Om van crowdlening een succes te maken, is het volgens mij belangrijk dat je als onderneming maatschappelijk relevant bent en al een bepaald draagvlak hebt. Natuurlijk moet ook het financieel plan kloppen, want daar gaat het crowdlendingplatform niet licht over. De financiële screening die we hebben ondergaan, was niet min.”