1 op 10 Belgische sigaretten illegaal: ‘Ons land loopt 250 miljoen euro aan accijnzen mis’

De consumptie van illegale sigaretten in België is het voorbije jaar meer dan verdubbeld. Dat blijkt uit een studie van KPMG. Terwijl in 2021 nog 4,6 procent van de geconsumeerde sigaretten illegaal was, steeg dat in 2022 naar 9,8 procent. De Belgische schatkist liep volgens berekeningen 250 miljoen euro mis.

Begin deze maand onderschepte de douane nog 30 miljoen namaaksigaretten in West-Vlaanderen en in Heist-op-den-Berg rolde de politie vorige week een illegale sigarettenfabriek op. Maar de consumptie van illegale sigaretten bleef in België relatief beperkt. Nu rookt De Belg rookt aanzienlijk meer namaaksigaretten. In 2021 ging het nog om 70 miljoen gerookte namaaksigaretten. In 2022 steeg dat aantal tot 270 miljoen.

“Een pakje gesmokkelde of namaaksigaretten is al snel de helft goedkoper dan een pakje in het reguliere circuit”, weet Ellen Thewissen, illicit trade prevention manager bij Philip Morris Benelux. “Het is duidelijk dat de Belgische rokers in de huidige context van economische onzekerheid en forse accijnsverhogingen op zoek gaan een goedkoper alternatief. Dat is een kwalijke evolutie, voor de rokers, voor de overheid en voor het legale circuit. Bovendien wordt België daardoor een interessantere afzetmarkt voor criminele groeperingen.”

Europees probleem

Illegale sigaretten zijn ofwel rookwaren die uit andere landen gesmokkeld worden, ofwel namaaksigaretten die uit illegale fabrieken komen. Opvallend is dat er in 2022 een forse toename was van gesmokkelde pakjes sigaretten uit Bulgarije. Ellen Thewissen: “Meer dan 20 procent van de niet-Belgische sigaretten op onze markt zijn Bulgaarse sigaretten, wat goed is voor meer dan 330 miljoen stuks.”

Niet alleen in België, maar ook in de rest van Europa zit de consumptie van illegale sigaretten in de lift. De koploper is Frankrijk, waar een pakje sigaretten in het reguliere circuit meer dan 11 euro kost en waar één op de drie gerookte sigaretten illegaal is. Ons land speelt al jaren een groeiende rol in de productie van namaaksigaretten, voornamelijk bestemd voor Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk.

‘Accijnsverhogingen zijn geen wondermiddel en moeten doordacht worden ingezet’

Miguel Matos, Philip Morris Benelux

Uit de studie blijkt ook dat ons land in de richting van Frankrijk evolueert. Daar hebben forse prijsverhogingen geleid tot een ongekend hoge consumptie van illegale sigaretten, waardoor de overheid er meer dan 7 miljard euro aan inkomsten is misgelopen. Het aandeel rokers in de volledige bevolking ligt er nog steeds rond 25 procent.

Modernisering tabaksbeleid

“Accijnsverhogingen zijn geen wondermiddel en moeten doordacht worden ingezet”, zegt Miguel Matos, managing director van Philip Morris Benelux. Philip Morris vraagt daarom een modernisering van het tabaksbeleid om de vele rokers die niet stoppen door het ‘klassieke’ beleid, aan te moedigen over te stappen op rookloze innovaties, zoals de e-sigaret, verwarmde tabaksproducten en nicotinezakjes.

“De Belgische overheid gaat momenteel echter helemaal de andere kant uit door te verhinderen dat rokers correct geïnformeerd kunnen worden over die producten en door bepaalde van die producten, met name nicotinezakjes, zelfs te verbieden. Dat beleid heeft ernstige consequenties voor de Belgische rokers”, stelt Matos.

Hij benadrukt ook dat namaaksigaretten een extra bedreiging vormen voor de gezondheid van rokers. “Het beste wat een roker kan doen, is stoppen. Maar als hij of zij niet stopt, is het veel beter te switchen naar een beter alternatief in het legale circuit, dan naar een zeer risicovol alternatief in het illegale circuit.”