Auto recyclage: De vrouw achter de duurzaamheidsstrategie bij BMW

Car Style
interview met BMW’s duurzaamheidsgoeroe

Hoe kan je een autostoel snel en makkelijk demonteren om hem vervolgens te recycleren? Het is één van de vele vragen die Daniela Bohlinger, duurzaamheidsmanager voor alle merken van de BMW Group, bezighoudt. “De impact die ik bij BMW kan hebben, is gigantisch.”

Tekst / Anja Van Der Borght Foto / BMW

Als kind woonde Daniela Bohlinger in een plattelandsdorpje in de buurt van Kempten, in het zuiden van Beieren (Duitsland). Ze was enorm gefascineerd door slakken, kikkervisjes en mos, en hield ervan miniatuurlandschappen te bouwen van mos en hout, waarin ze met haar figuurtjes speelde. Vandaag wil ze vooral impact hebben.

“Ik werd interieurdesigner en vond het spannend te mogen werken voor een merk met wereldfaam. Eerlijk gezegd, was het voor mij bijzaak dat mijn ontwerpen in auto’s terechtkwamen. Auto’s werden steeds groter: na de BMW X5 kwam de BMW X6. Ik was verantwoordelijk voor het ontwerp van het lederen interieur. Ik herinner me nog dat wel twaalf koeienhuiden nodig waren om een interieur voor de X6 te maken. Met duizenden auto’s die mijn ontwerp zouden hebben, realiseerde ik me begin jaren 2000 dat ik impact kon hebben, dat duurzaamheid iets is waar we aan moesten werken. Maar in 2008 werd ik getroffen door borstkanker. Tijdens mijn jaar van chemotherapie had ik veel tijd om na te denken over mijn leven. Waar moet mijn leven om draaien? Welke impact kan ik in mijn leven en met mijn werk maken? Met die vraag in gedachten kwam ik terug bij BMW en begon ik aan wat ik ‘het ­project dat mijn leven veranderde’ noem: het ontwerp van de BMW i3, toen nog Project i’ genoemd. De ‘i’ omdat we met dit project ‘impact’ wilden hebben. We zouden de auto vanaf nul ontwerpen en daarbij de nieuwe rol van design definiëren, waarin alle principes van duurzaamheid in een auto worden verweven. Sindsdien wijd ik mijn leven en werk aan een duurzame toekomst. Nu ben ik niet alleen de ontwerper van mijn eigen jobprofiel, maar ook van een holistische verandering. Van het ontwikkelen van duurzame richtlijnen voor het ontwerp van de BMW i3 evolueerde ik naar duurzaamheidsmanager voor alle merken van de BMW Group: BMW, ­Mini, Rolls-Royce en alle motoren. Ik bepaal de materialen, de verhoudingen, de technologieën en uiteindelijk kan ik zo het verschil maken.
We ontwerpen kortom circulariteit.”

Hoe doen jullie dat?
BOHLINGER. “Ik ben van mening dat duurzaamheid verweven moet zijn in élke innovatie, het mag geen apart doel zijn. In onze innovatieafdeling richten we ons nu al op 2035 en pakken we de problemen aan in de auto’s die we tegen 2028 zullen leveren. Het vervangen van materialen door gerecycleerde exemplaren, het verminderen van de koolstofuitstoot en investeren in geavanceerde materialen gemaakt van biomassa bijvoorbeeld.”

Wat maakt de BMW i Vision Circular ­bijvoorbeeld zo duurzaam?

BOHLINGER. “Het beste onderdeel van de BMW i Vision Circular voor mij was de manier waarop ze de autostoelen na hun levenscyclus wilden ontmantelen door middel van een soort draaiknop achteraan op de rugleuning van de stoel. Geïnspireerd op de draaiknoppen om veters aan te spannen op sneeuwlaarzen, kan je zo de ­autostoel snel, gemakkelijk en netjes ontmantelen zonder met die gemengde materialen te blijven zitten. Vandaag de dag werken we in de autosector met lagen van materialen die aan ­elkaar zijn gelijmd en samen, bijvoorbeeld, een autodeur vormen. Maar die kan je achteraf niet ontmantelen, want ze bestaat uit plastic, hout, lijm, en nog tal van andere componenten. Mochten we meer met monomaterialen werken, dan zou de ­scheiding voor recyclage veel gemakkelijker verlopen. We hopen in de toekomst recycling-­systemen te ontwikkelen waarin je bijvoorbeeld een hele auto kan gooien en waar de verschillende materialen er apart uit komen”

Wordt duurzaamheid anders aangepakt bij Rolls-Royce dan bij Mini?

BOHLINGER. “We beschouwen carbonvezels niet echt als duurzaam, dus we zouden ze ­kunnen vervangen door natuurlijke vezels.
Bij Mini zouden we die vezels dan zichtbaar laten, omdat die auto’s een funky uitstraling hebben. Bij Rolls-Royce zouden we ze bewerken en ze bijvoorbeeld een glanslaagje geven. Het draait meer om de expressie van de ­materialen dan om de materialen zelf.”

En gaan die inspanningen ook verder dan de individuele BMW-wagens?

BOHLINGER. “Absoluut. Ik ben erg trots op het feit dat BMW zo betrokken is bij veel externe projecten op het gebied duurzaamheid. Wij zijn bijvoorbeeld betrokken bij initiatieven als Circular Republic, opgezet in de buurt van München, waarmee we start-ups aanmoedigen de industrie meer circulair te maken. Catena X is ook een groot project met veel betrokken partijen, zoals BASF, dat zich bezighoudt met aanvoerketenkwesties. Het is een hot topic bij BMW, maar helaas zijn die initiatieven niet echt bekend bij het brede publiek. We werken veel samen met het Fraunhofer-instituut, om diepgaand onderzoek te doen naar materialen. Niet alleen voor onze vloot, omdat de hoeveelheid auto’s die we verkopen relatief beperkt is, maar om een veel grotere impact te maken door onze gezamenlijke kennis in een soort hub te brengen. Natuurlijk denken we ook aan onze eigen batterijontwikkeling, Hoe kunnen we alle zeldzame aardmetalen uit batterijen halen, bijvoorbeeld. Het lijkt misschien iets kleins, maar het heeft een enorme impact. Toen ik in 2009 bij BMW op duurzaamheid begon te focussen, doken we ook al in de sociale aspecten van de aanvoerketen. We willen niet dat onze wens om duurzamer te worden op de schouders van anderen rust. Eerlijke verloning en geen kinderarbeid zijn vanzelfsprekend geworden.”

U bent een echt natuurmens. Is het dan niet vaak frustrerend om net in de autobusiness te werken aan duurzaamheid?

BOHLINGER. “Mijn job is het grootste deel van de tijd frustrerend. Meestal maakt slechts één element het tot het uiteindelijke succesverhaal. Ik herinner me nog hoe we met de BMW i3 een plantaardig alternatief zochten voor het looiproces van het leer met chroom. We gebruikten daarvoor olijfbladeren, maar ik wilde nog een stap verder gaan en alleen nog maar leder gebruiken van biologisch gekweekte koeien, dat we kleurden met de schillen van cacaobonen van een biogecertificeerde chocolademaker in Oostenrijk. Alles in de nabijheid, met volledige traceerbaarheid. Een mooi verhaal, maar het was economisch niet haalbaar. Op een gegeven moment kwam er een kleine start-up naar me toe, die bamboe had gekleurd van binnen naar buiten. Ze kwamen net van school en ik liet hen weten dat als ze met ons wilden samenwerken, het veel geld en tijd zou kosten en ze veel ­geduld zouden moeten uitoefenen omdat ze geen aanvoerketen in Indonesië of waar dan ook hadden. Nu, vijftien jaar later, heeft de Chinese auto­bouwer Nio een primeur met de integratie van bamboe in hun auto-interieurs. Ik vond het een geweldig idee, maar voor ons was het gewoon
te vroeg. Designworks, onze designinnovatie­studio in Los Angeles, heeft de taak te zoeken naar ­innovatieve duurzame materialen, maar
99 procent van de voorstellen haalt het niet.”

www.bmw.be