Fluxys is groot geworden met het transport van aardgas, maar wil straks niet verdwijnen met die fossiele brandstof. “Onze strategie staat in het teken van de energietransitie. Het transport van CO2 en van waterstof worden twee nieuwe speerpunten, die inspelen op de behoeften van de Belgische industrie.”
“Wij willen geen flessenhals in de klimaattransitie worden. Al onze investeringen maken de brug met de energietransitie. Ook in 2050 willen we nog een centrale rol in de Belgische energiehuishouding spelen”, zegt Pascal De Buck, de CEO van Fluxys Groep, die niet alleen de Belgische aardgasinfrastructuur uitbaat, maar ook belangen in buitenlandse netwerken in portefeuille heeft. De groep telt 1.300 werknemers. De omzet, de winst en het dividend zijn grotendeels gereguleerd en dus vrij voorspelbaar. Het bedrijf levert ook een extra bijdrage aan de Belgische economie met zijn transitdiensten, vooral naar grote buur Duitsland (zie kader).
Zeker op korte termijn blijft de bevoorradingszekerheid van de Belgische economie hoog op de agenda staan. “Het is altijd ons devies geweest onze invoercapaciteit van energie te versterken. Dat beleid zetten we verder, zoals de investeringen in een hogere capaciteit van de lng-terminal in Zeebrugge bewijzen. Die uitbreiding was al beslist voor de oorlog in Oekraïne. Die extra capaciteit is nu van nog groter strategisch belang”, zegt De Buck.
De volgende stap is de verbreding van de activiteiten met het oog op de energietransitie. De Buck:”Nu vervoeren we enkel aardgas en bio-aardgas. Daar komen straks ook synthetisch aardgas, CO2 en waterstof bij. Tegen 2030 willen we een vervoerscapaciteit van 30 miljoen ton CO2 en 30 terrawattuur waterstof aanbieden.”
Eerst even terug naar de energiecrisis van vorig jaar. Zijn we nog goed weggekomen door de relatief zachte winter en de royale aanvoer van lng uit de Verenigde Staten?
PASCAL DE BUCK. “Ja, en we hebben ook het geluk dat we vooraan in de aanvoerketting zitten. Het aardgas dat in Zeebrugge toekomt, via de lng-terminal en de pijpleidingen uit Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk, moet door België. Bovendien hebben we op dit ogenblik onvoldoende transitcapaciteit om het aardgas volledig door te sluizen richting het oosten. We investeren in onze vervoerscapaciteit naar het oosten door de lijn tussen Zeebrugge en Brussel te verdubbelen. Door het relatief goede aanbod van aardgas op de Belgische markt waren de aardgasprijzen hier tijdens de energiecrisis aanzienlijk lager dan in Nederland en Duitsland. In volle crisis liep het prijsverschil zelfs op tot 40 euro per megawattuur. Vandaag is dat verschil verdwenen.
We willen België positioneren als de West-Europese draaischijf voor het transport van CO2 en waterstof
“Voor de volgende winters is het moeilijk om uitspraken te doen. In Europa is het aardgasverbruik met 15 procent gedaald. Een deel van die daling is structureel, maar daartegenover staat onder meer dat de vraag zal stijgen door de geplande switch van steenkool naar aardgas in de Duitse elektriciteitsproductie. De vraag naar lng herstelt ook in China en Azië. De problemen met de Franse kerncentrales blijven een vraagteken. Hoe lager de Franse nucleaire productie, hoe hoger de vraag naar aardgas. Aan de aanbodkant blijft de situatie nog enkele jaren krap. Er zit heel wat extra productiecapaciteit in de pijpleiding. Zo wil Qatar zijn lng-capaciteit verhogen van 77 naar 124 miljoen ton per jaar, maar die grote volumes komen pas vanaf 2026 op de wereldmarkt.”
Hoe ziet de CO2- en waterstofstrategie van Fluxys eruit?
DE BUCK. “We willen België positioneren als de West-Europese draaischijf voor het transport van CO2 en waterstof. CO2 willen we vervoeren van de industriële centra in België en Duitsland naar de opslagplaatsen in lege gasvelden in de Noordzee. Waterstof, en afgeleide varianten van waterstof, zullen in de omgekeerde richting stromen. Via Zeebrugge, Antwerpen en Gent willen we die waterstof naar de industriële centra in België brengen en vervoeren richting het Ruhrgebied in Duitsland. Tegen 2030 willen we transportmogelijkheden hebben op de grote assen en moet ons netwerk gekoppeld zijn met het Duitse netwerk.
“De recente overname van een belang van 24 procent in onze Duitse buur Open Grid Europe (OGE) is daarom zowel strategisch belangrijk voor Fluxys als voor de Belgische industrie (de overnameprijs is niet bekendgemaakt, maar wordt geschat op 1 miljard euro, nvdr). OGE vervoert aardgas door een netwerk van 12.000 kilometer in het midden en het noorden van Duitsland, maar zet sterk in op het vervoer van CO2 en waterstof. Dat ligt volledig in lijn met onze strategie om een grensoverschrijdend CO2- en waterstofnetwerk uit te bouwen. Eind dit decennium koppelen we het Belgische en het Duitse waterstofnet aan elkaar. We bekijken ook dezelfde oefening voor CO2.”
Laat ons in Vlaanderen voor het CO2-netwerk één visie ontwikkelen, eventueel in een partnerschap
Vraagt de Belgische industrie vandaag al naar transportcapaciteit voor CO2 en waterstof?
DE BUCK. “Vanuit de industrie neemt de vraag naar afvoercapaciteit van CO2 snel toe. België stoot jaarlijks nog ongeveer 100 miljoen ton CO2 uit. 16 miljoen ton komt van industriële processen die moeilijk te decarboniseren zijn. Die industrie – denk aan chemie, cement, kalk en glas – moet de uitstoot beperken door de geproduceerde CO2 op te vangen en af te voeren. We zullen onze infrastructuur uitbouwen in functie van de locatie van die grote koolstofproducenten (zie kaart). In die plannen houden we ook rekening met grote CO2-volumes uit de buurlanden. We bekijken ook hoe we de industrie kunnen helpen die niet verbonden kan worden met dat netwerk. Een mogelijkheid is die CO2 per schip of per trein af te voeren. Maar die oplossingen zijn uiteraard beperkt in volume.”
De volgende stap is de bouw van een CO2-pijpleiding vanuit Zeebrugge naar lege gasvelden in Noorwegen, waar de CO2 definitief kan opgeslagen worden?
DE BUCK. “Onze eerste prioriteit is de uitbouw van het Belgische CO2-netwerk, maar op lange termijn is inderdaad ook een offshore C02-netwerk nodig. CO2 afvoeren heeft geen zin als er geen stockagecapaciteit is. De grotere opslagcapaciteiten zullen eerder tegen het einde van dit decennium beschikbaar worden. Dat netwerk wordt vooral ontwikkeld door buitenlandse collega’s, maar we sluiten een minderheidsparticipatie in het project niet uit. Om die investering te doen hebben we grote CO2-volumes nodig vanuit onze industrie en het buitenland.”
De afvang en de afvoer van CO2 komen op gang, maar wanneer vertrekt de waterstoftrein?
DE BUCK. “De vraag naar waterstof komt trager op gang, maar een rondvraag bij de industrie leert dat we in de periode 2025-2030 al een substantiële vraag mogen verwachten. Het heeft geen zin dat Fluxys dit alleen doet. We hebben de industrie als partner nodig. Zoals gezegd verdubbelen we de lijn tussen Zeebrugge en Brussel. Die leiding zal niet alleen aardgas, maar ook waterstof kunnen vervoeren. De lng-terminal in Zeebrugge zal ook ingezet kunnen worden als waterstofterminal. We mikken bij de uitbouw van die netwerken op zo veel mogelijk synergie om de transportkosten zo laag mogelijk te houden. Hoe meer we het transport van CO2 en waterstof groeperen binnen eenzelfde infrastructuur, hoe efficiënter we kunnen werken. Die nieuwe netwerken zullen altijd een combinatie zijn van nieuwe en bestaande leidingen.”
De Vlaamse regering besliste vorige week dat Fluxys geen monopolie krijgt op CO2-netwerken in de haven.
DE BUCK. “We gaan die beslissing analyseren. Maar we moeten waken over de synergie. Ik pleit voor een integrale aanpak. Het is niet vanzelfsprekend te kiezen voor een model met verschillende operatoren met elk een eigen netwerk. Andere landen kiezen bijvoorbeeld bij de uitrol van hun waterstofstrategie eerder voor het model met één operator. Laat ons ook in Vlaanderen voor het CO2-netwerk één visie ontwikkelen, eventueel in een partnerschap.”
Welk investeringsbudget staat tegenover die plannen?
DE BUCK. “We plannen 2,8 miljard euro te investeren in de periode 2023-2032, naast de overname van de participatie in OGE. Een kwart van die investeringen gaat naar de versterking van het aardgasnetwerk, 30 procent naar CO2-infrastructuur en 33 procent naar de waterstofinfrastructuur. De digitalisering van ons metier wordt ook steeds belangrijker. Gezien de toenemende verwevenheid en inwisselbaarheid van elektronen en moleculen, moeten beide energiesystemen kunnen spreken met elkaar. De financiering van die investeringen is mogelijk met eigen cashflow.”
Zijn de investeringen in de versterking van het klassieke aardgasnetwerk, zoals de uitbreiding van de terminal in Zeebrugge, nog rendabel met de klimaattransitie in het achterhoofd?
DE BUCK. “De afschrijvingstermijnen van die investeringen zijn verkort om de financiële haalbaarheid te waarborgen. En de terminal van Zeebrugge zal ook gedeeltelijk, met wat aanpassingsinvesteringen, kunnen dienstdoen om ammoniak te ontvangen. De terminal is vandaag trouwens nog altijd volgeboekt via heel lang lopende contracten, tot ver in de jaren 2040. We zijn in elk geval klaar om onze infrastructuur om te bouwen in functie van wat de energietransitie vraagt.”
Fluxys heeft ook diverse internationale belangen, tot in Latijns-Amerika. Wat is de logica achter die internationale aanwezigheid?
DE BUCK. “Onze posities in Latijns-Amerika passen ook in de energietransitie. Een land als Chili kan voor Europa een belangrijke rol spelen als leverancier van hernieuwbare energie, die als ammoniak of een andere molecule per schip naar Europa kan worden vervoerd. We kijken vanuit dezelfde logica ook naar Noord-Afrika en het Midden-Oosten. De diversificatie van de energietoevoer blijft cruciaal in onze strategie. De geschiedenis toont aan dat een gediversifieerde energietoevoer resistentie biedt in crisistijden. Onze prioriteit blijft België, maar het is een toegevoegde waarde voor België als Fluxys ook aanwezig is in buitenlandse projecten.”
Onze prioriteit blijft België, maar het is een toegevoegde waarde voor België als Fluxys ook aanwezig is in buitenlandse projecten
De gemeenten zijn de hoofdaandeelhouder van Fluxys. Staan ze allemaal achter de internationale expansie?
DE BUCK. “Onze aandeelhouders steunen onze strategie heel sterk. Al onze strategische beslissingen kregen binnen onze raad van bestuur met unanimiteit groen licht.”
In het nieuwe energiesysteem vullen elektronen en moleculen elkaar steeds beter aan. Is een fusie van Fluxys en Elia, de beheerder van het hoogspanningsnetwerk, een logische volgende stap?
DE BUCK. (Lacht) “Daar is een logica voor te vinden. We werken al samen en onze aandeelhouders zijn deels dezelfde. We geloven er sterk in dat het nieuwe energiesysteem als één geheel moet worden gezien, in tegenstelling tot het verleden, toen de aardgas- en elektriciteitsbevoorrading eerder een eigen leven leidden. Een voorbeeld: Europa wil tegen 2050 een capaciteit van 300 gigawatt bouwen op de Noordzee. Dat is een heel grote ambitie. Zullen we die energie als elektronen aan land brengen, of brengen we een deel ook als moleculen aan land, want een overschot aan offshore windenergie zou je ter plekke kunnen omzetten in waterstof. Wij zijn ervan overtuigd dat het een combinatie van beide wordt, zonder dat al duidelijk is welke combinatie de beste kostprijs en beste bevoorradingszekerheid oplevert. Dat wordt een kwestie van voortschrijdend inzicht de volgende jaren.”
30 miljoen ton CO2 wil Fluxys tegen 2030 kunnen vervoeren.
‘Aardgastransit blijft een mooie bijverdienste voor de Belgische economie’
De inkomsten uit de aardgastransit komen bij Fluxys op een aparte rekening, waarop momenteel 747 miljoen euro staat.
Fluxys België boekte vorig jaar een recurrente omzet van 673 miljoen euro, wat de basis legde voor een nettowinst van 83 miljoen euro en een voorgesteld brutodividend van 1,4 euro per aandeel. Die resultaten zijn vrij stabiel en voorspelbaar, want het gevolg van het regelgevende kader. De fel gestegen aardgasprijzen en de hogere verwerkte volumes hebben geen noemenswaardige impact op die gereguleerde resultaten.
Daar eindigt het verhaal echter niet. Fluxys België verscheepte vorig jaar ook veel meer aardgas naar de buurlanden. Vooral vanuit Duitsland was er een hogere vraag naar transitcapaciteit. “Op een bepaald moment kregen we de vraag om capaciteit ter beschikking te stellen via een veilingsysteem. Op die manier is er door de buurlanden stevig doorbetaald voor transitcapaciteit”, zegt Pascal De Buck.
Die inkomsten zijn niet bestemd voor de aandeelhouders van Fluxys, maar komen op een aparte rekening, waarop momenteel 747 miljoen euro staat. Pascal De Buck: “De regulator beslist hoe die inkomsten worden gebruikt. Dat geld kan gaan naar investeringen in het netwerk en/of naar een verlaging van onze transporttarieven. We hebben onze tarieven al verlaagd met 10 procent. In principe was dat tijdelijk, maar de kans is groot dat we die tariefverlaging de volgende jaren aanhouden. Met dat geld hebben we ook een solidariteitsbijdrage van 300 miljoen euro betaald aan de overheid.”
Aangezien aardgas uit Rusland een afgesloten hoofdstuk lijkt voor Europa, zal de Duitse vraag naar aardgas vanuit het westen, en dus naar transitcapaciteit vanuit België, groot blijven. Pascal De Buck: “Duitsland bouwt een aantal lng-terminals, maar die zullen eerder aanvullend zijn, want ze kunnen de verschrompelde aardgasinvoer uit Rusland slechts beperkt compenseren. Sinds de uitbraak van de oorlog in Oekraïne spelen we een bijzonder belangrijke rol in de aardgasbevoorrading van Duitsland en dat zal de eerstkomende jaren niet veranderen. De inkomsten uit die transitactiviteiten komen in de Belgische economie terecht. Dat blijft dus een mooie bijverdienste voor de Belgische economie.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier