‘In België zitten veel toekomstige ondernemers vast in hun gouden kooi’

De techpionier en serieel ondernemer Lorenz Bogaert maakte naam met Netlog en was als medeoprichter en investeerder nauw betrokken bij tientallen start-ups. Met zijn start-upstudio StarApps wil hij van elk opgestart bedrijf een succes maken. Hij is ondertussen in de veertig, maar nog altijd werkt Bogaert het liefst met jonge ondernemers die recht van de schoolbanken een start-up beginnen.

“In België zitten veel toekomstige ondernemers vast in hun gouden kooi, in plaats van in de spreekwoordelijke start-upgarage”, zegt Lorenz Bogaert. “Onder meer daarom hebben we Pitchdrive opgestart. Mensen hebben een mooie baan, bouwen pensioen op en als ze morgen worden ontslagen, krijgen ze zoveel jaren loon uitbetaald. Het zijn mensen met veel ervaring en skills. Ze zoeken het juiste moment om te ondernemen, maar vinden het keer op keer niet het goede moment. Het ideale moment om een bedrijf te starten, is wanneer je student bent. Zo heb ik het gedaan, en Toon ook.”

Hij verwijst naar Toon Coppens, met wie hij na zijn rechtenstudie in 2003 Incrowd oprichtte. Met Coppens als technisch brein en Bogaert als commerciële man ontwikkelde het duo begin deze eeuw een rist chat- en profielensites, waaronder Redbox en Facebox. Eén ervan werd echt groot. Netlog was op zeker moment het grootste sociaal netwerk van Europa, tot het kapitaalkrachtigere Facebook werk maakte van de Europese markt.

Bogaert heeft intussen een ondernemersloopbaan van 25 jaar achter de rug, die hem langs tientallen bedrijven voerde. Er is een duidelijke rode draad: eigenlijk had hij altijd al een start-upstudio. Broeden op veel verschillende ideeën en dan ondernemers zoeken om de meest veelbelovende uit te voeren, is wat zo’n studio doet. Achteraf gezien was Incrowd, waaruit Netlog ontstond, al zo’n broedplaats van ideeën.

Toen het Amerikaanse sociaal netwerk Facebook met een grote oorlogskas de Europese markt inpalmde, bezweek de ene na de andere Europese concurrent. Netlog haalde het wel. Goede ondernemers zijn overlevers, vindt Bogaert. Door het met Index Ventures opgehaalde geld te gebruiken om boven Netlog het koepelbedrijf Massive Media te plaatsen, creëerden Bogaert en Coppens weer een broedplaats voor nieuwe ideeën. Dat leidde tot tal van bedrijven. Een ervan werd de redding. De datingsite Twoo sloeg aan en werd in 2012 voor 19 miljoen euro verkocht.

Hij is ondertussen in de veertig, maar nog altijd werkt Bogaert het liefst met jonge ondernemers die recht van de schoolbanken een start-up beginnen. StarApps heet de start-upstudio waaruit die bedrijven ontstaan, vaak met Bogaert als medeoprichter naast een paar jonge wolven. Daarnaast is de Gentenaar ook medeoprichter van Pitchdrive, een fonds dat met investeringen van 0,3 tot 0,5 miljoen euro zaaigeld investeert in de risicovolle eerste fase van start-ups. Het durfkapitaalfonds Pitchdrive en de start-upstudio StarApps staan los van elkaar, maar uiteraard staan de StarApps-bedrijven meteen op de radar van het fonds.

Ziet u zichzelf veleer als een ondernemer of als een investeerder?

LORENZ BOGAERT. “Bij StarApps werken we aan verschillende ideeën tegelijk, maar we starten altijd maar één bedrijf tegelijk op. Het liefste wat ik doe, is bedrijven mee oprichten en van 0 naar 1 miljoen euro brengen. Ik sta niet vooraan. Andere mensen krijgen de tomaten naar zich gegooid of het lof. Ik sta achterin de zaal te aanschouwen hoe de dingen lopen en kijk waar ik een beetje kan bijsturen. Ik ben het meest betrokken bij het uitwerken van het idee en het samenstellen van het team. Nadat het idee al wat uitgewerkt is, bouwen we een dreamteam. Dat is het belangrijkste, want uiteindelijk kun je altijd nog van idee veranderen. Naarmate een bedrijf groter en succesvoller wordt, vermindert mijn betrokkenheid.”

Ik sta niet vooraan. Andere mensen krijgen de tomaten naar zich gegooid, of het lof

Hoe ziet zo’n dreamteam eruit?

BOGAERT. “Je wilt mensen hebben die obstakels zien aankomen en weten hoe ze die kunnen ontwijken of erover springen. Daarvoor moet je een bepaald overlevingsinstinct hebben. Je ziet dat heel snel, net zoals je snel doorhebt hoe weerbaar iemand is. Die weerbaarheid heb je nodig om voldoende kracht te hebben in een crisis. Er moet ook een culturele fit zijn met een ondernemer. Ik moet er graag een pint mee gaan drinken. Voor mij is ondernemen evengoed mijn hobby als mijn beroep. Me ermee amuseren is zelfs nog belangrijker dan er mijn geld mee verdienen. Mensen samenbrengen om samen bedrijven te bouwen, is het leukste. Als je ziet dat die bedrijven geld beginnen op te brengen, is dat uiteraard nog beter.”

Achter de schermen van start-ups ontstaan geregeld conflicten tussen de oprichters van een start-up, maar die ziet de buitenwereld niet.

BOGAERT. “In zo’n bedrijf zitten hoe dan ook sterke persoonlijkheden. Er zullen momenten zijn dat het moeilijk gaat. Er moet soms een beetje spanning zijn, maar je wilt nooit dat problemen ontstaan tussen de medeoprichters. We willen geen mensen die zichzelf op de eerste plaats stellen, maar ondernemers die denken in functie van de onderneming. Soms moet je je persoonlijke aspiraties aan de kant zetten, op een ander moment moet je ze net gebruiken in functie van je bedrijf. We hebben met StarApps net ons eerste cohort van vier bedrijven afgesloten. Er komen er nog zes bij. Specifiek aan StarApps is dat we niemand willen achterlaten. Niet opgeven zit in ons DNA. We willen dat ze alle tien op de een of andere manier succesvol zijn. Dat betekent trekken en sleuren. Het zal niet eenvoudig zijn. Iedereen moet het gevoel hebben dat het een leuk ritje is geweest.”

Waarom focust u niet op de bedrijven met het beste groeipotentieel? De oprichters van de bedrijven die het niet halen, vinden met hun profiel bijna zeker een baan bij andere bedrijven.

BOGAERT. “Als je een team op poten zet, is het niet zo gemakkelijk achteraf te zeggen dat iemand elders moet gaan werken. Het is geen vee, het zijn mensen die leven voor een bedrijf, een bepaalde cultuur. Het is niet te bedoeling te jongleren met mensen omdat één bedrijf net iets succesvoller is. We hebben geleerd dat elk bedrijf succesvol kan zijn. Het duurt alleen soms wat langer. Ik ken ondernemers met veel geld die niet supergelukkig zijn met de keuze die ze hebben gemaakt. Voor ons gaat het niet om eenhoorns of veel geld ophalen. Succesvol zijn betekent voor ons ook dat jij en je mede- oprichters geen spijt hebben. Uiteraard zou ik graag een van de bedrijven die we hebben opgericht naar de beurs brengen. Dat heb ik nog nooit meegemaakt. Maar dat betekent niet dat ze allemaal naar de beurs moeten. Een bedrijf kan ook verkocht worden, een ander kan fusioneren of wordt misschien zelfs omgevormd tot een onderneming met een sociaal doel.”

Onderwijs speelt een belangrijke rol in het succes van start-ups. Zonder goed onderwijs kunnen bedrijven niet de juiste mensen aanwerven

Richt u zich met StarApps op bepaalde sectoren?

BOGAERT. “Nee, wel hebben we een voorkeur voor technologie met een abonnement, zodat klanten recurrent blijven betalen voor een dienst of een product. Zoals gezegd kijken we eerst naar de mensen en daarna speelt nabijheid een belangrijke rol. We zouden overal in Europa kunnen ondernemen, maar we hebben gekozen te werken met ondernemers uit Gent die hun eerste bedrijf oprichten. Ze komen daarom niet allemaal uit Gent – ik kom van Aalst – maar ze moeten wel goesting hebben om regelmatig naar Gent te komen. Je leert het meest van elkaar, daarom is nabijheid belangrijk. Je creëert zo ook meer synergie tussen de start-ups. Door te focussen op samenwerken bouw je mee een ecosysteem op. Zo heb ik ook veel tijd gestoken in het mee oprichten van Wintercircus (een nieuwe Gentse start-uphub, nvdr). Als je iets nodig hebt, kun je snel in Gent

afspreken en kunnen we helpen. Dat heb ik enorm gemist tijdens de covidperiode.”

Het Gentse ecosysteem voor techbedrijven is heel succesvol. Waaraan ligt dat?

BOGAERT. “Je bent trots op andere bedrijven die groeien. Teamleader en Silverfin (beide overgenomen door het Noorse Visma, nvdr) zijn twee prachtige exits. Het betekent dat je een voedingsbodem hebt om succesvolle bedrijven te bouwen. Ondernemers slaan de handen in elkaar om andere ondernemers te helpen. In ons fonds Pitchdrive (het jongste fonds van Pitchdrive haalde 30 miljoen euro op, nvdr) zitten alleen andere ondernemers, geen overheidsfondsen. Maar de grootste voedingsbodem is het onderwijs, en met zijn universiteit en hogescholen is Gent een echte studentenstad. Zonder goed onderwijs kunnen bedrijven niet de juiste mensen aanwerven. Onderwijs speelt een belangrijke rol in het succes van start-ups. Bij elke start-up die we oprichten, zit minstens één iemand met een doctoraat. Dat brengt heel veel analytische sterkte, intelligentie en ervaring binnen. Daarom is de vraag over de onderfinanciering van de universiteiten zo belangrijk.”

Hoe verloopt het selectieproces bij Pitchdrive?

BOGAERT. “Pitchdrive wordt operationeel geleid door de ondernemers achter Rydoo (verkocht aan Sodexo, nvdr), mijn broer Boris Bogaert, Wim Derkinderen en Koen Christiaens. Jonas Dhaenens (oprichter en voorzitter team.blue, nvdr), ikzelf en een aantal andere mensen ondersteunen hen. Een groot deel van de selectie en de ondersteuning is geautomatiseerd. We krijgen vele duizenden pitch decks (presentaties, nvdr). We hebben sterk ingezet op automatisering, niet alleen voor de selectie maar ook om de contacten met de ondernemers te onderhouden, zodat we op het goede moment een introductie kunnen doen of een partnerschap opzetten. Uiteraard interviewen we ook ondernemers, testen we het product en kijken we naar de fit met de markt.”

Investeerders en ondernemers hadden de afgelopen tijd heel wat kritiek op de overheid. Techbedrijven kunnen de gunstige auteursrechtenregeling niet langer gebruiken, de fiscale hervorming dreigde eigenaars van durfkapitaalfondsen zwaarder te belasten. Wat kan de overheid beter doen?

BOGAERT. “Er is al gigantisch veel gebeurd sinds de tijd dat ik begon te ondernemen. Toen was er bijna niks, nu is er echt ondersteuning door de overheid. In veel bedrijven die we opstarten, ondersteunt het Vlaams innovatieagentschap Vlaio het onderzoek en de ontwikkeling. Zorgen voor goed onderwijs is de belangrijkste taak van de overheid. Daarnaast ben ik ook een echte Europeaan, een Gentse Europeaan (lacht). Ik heb een jaar naar Fribourg in Zwitserland gestudeerd. Er kan veel meer op Europees niveau gebeuren. Ik zou er geen probleem mee hebben, mocht het federale niveau vervangen worden door het Europese. Internationalisering werkt veel beter. Dat er een universele lader komt voor je smartphone, danken we aan Europa. Het is zot dat het zo lang geduurd heeft.”

Ik zou er geen probleem mee hebben, mocht het federale niveau vervangen worden door het Europese

En de fiscale hervorming?

BOGAERT. “Arbeid wordt onrechtmatig veel belast. Ik vind het niet kunnen dat mensen die hier werken, procentueel meer belasting moeten betalen dan ondernemers die hun bedrijf verkopen (daar is in België geen belasting op, nvdr). Het is typisch Belgisch dat er geen vermogenswinstbelasting is. Als je gaat kijken waar in de wereld dat nog zo is, kom je terecht bij de belastingparadijzen. Die belasting zou beter op Europees niveau geregeld worden. Er moet in elk geval een fiscale hervorming komen. Er is veel te doen geweest rond de auteursrechten, maar eigenlijk zijn die niet nodig, als je de lasten op arbeid drastisch verlaagt. Als je een bonus uitkeert, wordt die dan weer voor meer dan 50 procent belast. Dat is niet menselijk, vooral omdat veel andere inkomsten niet worden belast.”

Niet veel ondernemers zullen pleiten voor een vermogenswinstbelasting.

BOGAERT. “Ik ken heel veel techondernemers. Als ze er lang over nadenken, zeggen ze dat het huidige systeem niet eerlijk is. Ik heb dat voor het eerst gezegd in De Tijd, tien jaar geleden. Ik heb toen verschillende telefoontjes gekregen. Ik kreeg bedreigingen, mensen wilden niet meer met mij samenwerken. Ik heb toen echt in de kast moeten kruipen, maar nu heb ik het gevoel dat iedereen er klaar voor is. Ik denk dat een mooie hervorming op tafel lag, maar nu krijgen we zowat de slechtste situatie ooit. Er is niets hervormd. De auteursrechten worden afgenomen, wat een groot probleem is voor techbedrijven, die toch een van de motoren van onze economie zijn. Je moet vermijden dat bedrijven vertrekken. Ik denk dat een eerlijker belastingsysteem voor iedereen goed zou zijn, maar maak er nu niet van: ‘Lorenz Bogaert is voor een vermogenswinstbelasting’. Je moet dat voorzichtig opbouwen en er moet een grens zijn, het mag niet verder gaan dan een bepaald percentage. Je moet investeringen in start-ups kunnen aftrekken, zoals in het Verenigd Koninkrijk. Een groot deel van mijn vermogen stop ik weer in start-ups. Soms vraag ik me af of dat niet stom is. Mijn gevoel daarbij is: ik betaal er achteraf geen belasting op, waarom zou ik dan op deze manier niet iets proberen terug te geven aan de maatschappij?’”