Wat gebeurt er als een wetenschapper en een businessangel de handen in elkaar slaan?

Met CapitalT investeren Janneke Niessen en Eva de Mol in beloftevolle technologiebedrijven. Daarvoor baseren ze zich op data, om de vooroordelen zo veel mogelijk uit te schakelen. “Als je kiest voor de beste teams, krijg je vanzelf diversiteit in je portfolio.”

In september 2018 stond het op de voorpagina van Het Financieele Dagblad: slechts 1,6 procent van de Nederlandse start-ups die in de periode van 2010 tot 2018 geld kregen van durfkapitaalfondsen, stond onder leiding van een vrouw. Bij 6,8 procent van de startende bedrijven waarin durfkapitaalfondsen hadden geïnvesteerd, stond een gemengd team aan de leiding. Bij al de rest maakten enkel mannen de dienst uit. Het waren de conclusies van een onderzoek van wetenschapper Eva de Mol en een van Nederlands meest succesvolle internetondernemers, Janneke Niessen. Veertig fondsen werkten eraan mee.

Janneke Niessen was in 2013 een van de bezielers van Inspiring Fifty in Nederland, een platform voor vrouwelijke rolmodellen in technologie. De lezers van Trends kennen de Belgische Inspiring Fifty-lijst, omdat onze redactie vorig jaar elke week een vrouw uit die lijst in de kijker heeft gezet. Voormalig Europees commissaris Neelie Kroes gaf Janneke Niessen de duw die ze nodig had om een voortrekkersrol op te nemen met de vraag: wat kan jij doen?

Mensen worden heel moe van diversiteit, omdat het alleen maar gaat om die ene vrouw of die ene persoon van kleur op die ene plek. Het gaat om veel meer

Janneke niessen, capitalT

Eva de Mol doctoreerde in economie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en studeerde aan Haas School of Business (University of California Berkeley). Ze onderzocht waarom het merendeel van de start-ups maar matig innovatief is, 40 procent van de start-ups binnen een jaar failliet is en 50 procent binnen vijf jaar. Ze kwam tot de vaststelling dat diverse kennis in een team belangrijk is, maar ook dat er een voldoende gemeenschappelijke basis moet zijn om de kennis te delen en dat de doelstellingen van de teamleden goed moeten overeenkomen.

Eva de Mol wilde meer doen dan onderzoeken. Ze begon in 2020 samen met Janneke Niessen de investeringsmaatschappij CapitalT om te investeren in technologiebedrijven die ofwel onze manier van leren veranderen (ed tech), oplossingen voor de uitstoot van broeikasgassen aanreiken (climate tech), onze manier van werken vergemakkelijken (future of work) of de manier waarop we in verbinding komen met elkaar (new social tech). Ze stond in 2019 mee aan de wieg van Fundright, een beweging van durfkapitaalfondsen die zich engageren om tegen 2023 minstens 35 procent vrouwen in het management van hun portefeuillebedrijven te hebben en in hun eigen investeringsteams.

Diverse teams presteren beter. Halen investeerders met een focus op diverse teams ook betere rendementen?

JANNEKE NIESSEN. “Die investeringen leveren betere rendementen op, maar dat is niet de enige reden om het te doen. Naast rendement is ervoor zorgen dat we een inclusieve samenleving creëren, met inclusieve producten en diensten, een belangrijke reden. Nu gaat het nog vaak mis, omdat er onvoldoende diversiteit is in de teams die aan producten en diensten werken. Mensen worden heel moe van diversiteit, omdat het alleen maar gaat om die ene vrouw of die ene persoon van kleur op die ene plek. Het gaat om veel meer. Het gaat over racistische algoritmes die in Nederland hebben geleid tot de toeslagenaffaire (waarbij de kinderopvangtoeslagen van naar schatting 26.000 ouders onterecht werden teruggevorderd, waardoor heel wat mensen in armoede of schulden zijn beland, nvdr). Het gaat over racistische zeepdispensers.”

Op een bepaald moment heeft een investeerder van ons geëist dat wij op papier zouden zetten dat we meer dan drie dagen per week zouden werken. Daar heb ik echt buikpijn van gehad’
EVA DE MOL, CAPITALT

Racistische zeepdispensers?

NIESSEN. “Je weet wel. Van die zeepdispensers die automatisch in werking treden als je je hand eronder houdt. Die werken vaak met reflectie. Er zijn dispensers die enkel reageren op witte handen. Mensen van kleur moeten er een stukje wc-papier onder houden vooraleer het werkt. Het is een bekend voorbeeld van hoe wij bepaalde groepen mensen op basis van ras of geslacht uitsluiten.”

De uitvinder van die zeepdispenser was wit en dus blind voor het probleem?

NIESSEN. “Ondernemers lossen nu eenmaal vaak hun eigen problemen op. Als je een rijke witte man bent en je taxi komt te laat of je kunt geen taxi te pakken krijgen, dan ga je Uber uitvinden om je probleem op te lossen. Ik heb twee technologiebedrijven opgericht en verkocht, DQ&A en Improve Digital. Daarna wilde ik weleens de andere kant ervaren en ben ik angel investor geworden. Ik ben ervan overtuigd dat we meer diversiteit in ondernemerschap nodig hebben om onze samenleving meer inclusief te maken. Het geld wordt nog altijd in een heel klein clubje rondgepompt.”

Hoe moeilijk was het voor u om de 50 miljoen euro bij elkaar te krijgen voor CapitalT?

EVA DE MOL. “Als je in start-ups wilt beleggen en je wilt impact hebben, moet je een bepaald vermogen bijeen krijgen. Onze eerste investeerder, de hoeksteeninvesteerder, was een vrouw. Corinne Vigreux is medeoprichter van TomTom. Maar vrouwen investeren niet zo vaak. Vermogende vrouwen doen eerder aan filantropie, dan aan investeren. In Nederland leeft ook nog wel het idee dat je als vrouw niet over geld hoort te praten. ‘Mijn man doet de beleggingen. Daar weet ik niks van. Dat vind ik niet interessant’, zeggen die vrouwen dan.

“We hebben een mix van particuliere en institutionele investeerders aangetrokken. Maar voor grote bedragen kom je toch al snel in een soort oldboys-netwerk terecht. En dan zit je dus met twee vrouwen in een meeting met allemaal mannen. Op een bepaald moment heeft een investeerder van ons geëist dat wij op papier zouden zetten dat we meer dan drie dagen per week zouden werken. Daar heb ik echt buikpijn van gehad. Het gaat toch helemaal niet om vrouwen die twee of drie dagen per week willen werken? Het gaat om al die vrouwen die wel hard werken, maar toch niet door al die vooroordelen heen raken.”

Als investeerders beweren dat er geen vrouwelijke ondernemers zijn om in te investeren, zijn ze gewoon bewust onbekwaam’
JANNEKE NIESSEN, CAPITALT

Vaak wordt het argument aangehaald dat nauwelijks vrouwen in technologie afstuderen en bijgevolg geen of bijna geen vrouwelijke ondernemers in de technologiesector te vinden zijn.

DE MOL. “Er zijn minder vrouwen dan mannen die ondernemingen starten, dat is waar, maar er zijn wel meer dan 2 procent door vrouwen geleide startende ondernemingen. Je hoeft ook helemaal geen technologie gestudeerd te hebben om een technologiebedrijf op te richten. Dat is dus een drogreden. Er zijn voldoende studies die bewijzen dat stereotypen en vooroordelen vrouwelijke ondernemers in de weg zitten wanneer ze op zoek gaan naar financiering. Vrouwelijke ondernemers krijgen zowel van mannelijke als van vrouwelijke investeerders andere vragen voorgeschoteld, die meer achteruit kijken en meer gaan over het verdedigen van de marktpositie. Mannelijke ondernemers mogen meer vooruit kijken en over de potentiële groei of winst praten. Natuurlijk is dat niet rechtvaardig. Het is belangrijk om te weten hoe het werkt, om er iets aan te kunnen doen. In de investeerderswereld zijn data veel belangrijker dan een gevoel of een idee. Er is gelukkig de afgelopen vijf jaar in Nederland veel aandacht besteed aan het probleem.”

NIESSEN. “Er is al zoveel over dit onderwerp geschreven. Investeerders zullen sneller investeren in ondernemers die op hen lijken. Dat weten we. Wij zijn ons er heel bewust van. De beste investeerder of de beste ondernemer is niet één type. Wij zorgen voor een heel diverse dealflow. Vaak hebben mensen geen reden om te veranderen. Ze geven er gewoon niet om. Als investeerders beweren dat er geen vrouwelijke ondernemers zijn om in te investeren, dan zijn ze gewoon bewust onbekwaam.”

Zou het kunnen dat vrouwelijke ondernemers gewoon minder vaak aankloppen bij investeerders?

NIESSEN. “Dat is zoals bedrijven die beweren dat ze geen vrouwen vinden voor een of andere baan. Als een bedrijf een website maakt met alleen maar foto’s van mannen, als er alleen maar woorden gebruikt worden in vacatures die mannen aanspreken, dan moet je niet verbaasd zijn als er geen enkele vrouw komt solliciteren.”

Het helpt natuurlijk niet dat de investeringsfondsen nog steeds mannenclubs zijn.

DE MOL. “Als de grote beleggers diverse investeringsteams zouden hebben, dan zouden we een heel ander speelveld krijgen. Uit ons onderzoek bleek dat diverse investeringsteams twee keer zoveel in start-ups met een divers managementteam investeren. Dat slechts 5,6 procent van de partners bij durfkapitaalfondsen vrouw is, helpt dus ook niet. De institutionele beleggers bepalen uiteindelijk waar de grote bedragen terechtkomen.

“Geldschieters hebben het over meer aandacht voor rolmodellen in technologie, meer vrouwen stimuleren om van de universiteiten naar de ondernemingen door te stromen, meer begeleiding, meer coaching, meer cijfers. Zolang ze niet doen wat ze moeten doen – meer investeren in vrouwelijke ondernemers – is dat alleen maar een afleiding of een reden om niets te doen.”

Hoe vermijdt u zelf de onbewuste stereotypen en vooroordelen?

NIESSEN. “Als je alle drempels voor ondernemers wegneemt en je kiest voor de beste teams, dan krijg je vanzelf diversiteit in je portfolio. Meer dan 50 procent van de bedrijven in de portfolio van CapitalT heeft een vrouwelijke oprichter en 60 procent heeft een oprichter of medeoprichter van kleur. Wij hebben geen doelen of geen mandaat van onze investeerders om in diverse teams te investeren. Dat is ook niet nodig. Diversiteit is heel zichtbaar. Een team met alleen maar mannen kan trouwens ook heel divers zijn.”

DE MOL. “Wij kennen vrouwen niet meer rechten toe. Wel evenveel. Wij leggen de focus op het team, op de mensen. Wij kijken of mensen complementair zijn, op basis van hun kennis en vaardigheden. De uitkomst van de teamscan die wij uitvoeren, is een heel diverse populatie. Daar geloof ik in. We zijn niet zoveel bezig met de genderdiversiteit of de man-vrouwverhouding. Dat is maar een neveneffect.”