Wim Lanclus (Vanbreda Risk & Benefits) ziet kantelpunt voor verzekeringen: ‘Onze sector werd verrast door de enorme impact van de pandemie’

Verzekeringen zijn een industrie die niet zo snel verandert. Nu dwingen enkele gebeurtenissen, waaronder de wereldwijde pandemie, de verzekeraars om hun business opnieuw uit te vinden, waarschuwt Wim Lanclus, directeur van Vanbreda Risk & Benefits.

Voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog vond het tennistoernooi van Wimbledon vorige zomer niet plaats. Het werd in april geannuleerd vanwege de pandemie. De organisatoren hadden een verzekering afgesloten die bescherming bood tegen zo’n scenario. Ze betaalden daarvoor zeventien jaar lang een forse premie van ongeveer 1,6 miljoen euro per jaar. Door de annulering van het toernooi zou de verzekeraar om en bij 130 miljoen euro moeten uitbetalen.

Slechts weinig bedrijven waren zo vooruitziend als de organisatoren van Wimbledon. Toen de Belgische overheid in maart 2020 besliste dat alle niet-essentiële activiteiten moesten worden stilgelegd, kwamen veel ondernemers tot de vaststelling dat dat risico niet werd gedekt door hun verzekeringen. Werknemers in tijdelijke werkloosheid kunnen geen beroep doen op hun verzekering gewaarborgd inkomen. Zelfstandigen die niet ziek zijn, maar hun zaak moeten sluiten op bevel van de overheid kunnen evenmin hun verzekeraar aanspreken.

“Sommige zelfstandigen en kleine ondernemingen zullen hebben gedacht dat de sluiting door de lockdown gedekt was in hun polis bedrijfsschade of gewaarborgd inkomen. Quod non, omdat er geen directe link is tussen de materiële schade bij het bedrijf of de ziekte en de inactiviteit”, zegt Wim Lanclus, de directeur van Vanbreda Risk & Benefits. Mensen die door covid-19 worden geveld en niet in staat zijn te werken, kunnen wel een beroep doen op hun verzekering gewaarborgd inkomen. Die komt enkel tussenbeide als de verzekerden niet kunnen werken door een aandoening of een ziekte, en terugvallen op een uitkering van de overheid voor arbeidsongeschiktheid.

Grote bedrijven zijn zich volgens de verzekeringsmakelaar beter bewust van de risico’s waartegen ze verzekerd zijn én van de uitsluitingen. Zij waren minder teleurgesteld in hun verzekeraar, maar werden even hard getroffen. Wim Lanclus: “Een systeemrisico zoals deze pandemie hadden de meeste verzekerden niet ingecalculeerd.”

Heeft de reputatie van de verzekeringssector een deuk gekregen, nu de illusie is doorprikt dat ze bescherming bieden tegen alle onheil?

WIM LANCLUS. “De verzekeringssector heeft sinds de uitbraak van de coronacrisis empathie getoond, bijvoorbeeld door bedrijven in nood een uitstel van betaling te geven of door vrijwillige hulpverleners in de ziekenhuizen gratis te verzekeren. Maar het klopt dat onze sector verrast werd door de enorme impact van de pandemie. Er zijn volop gesprekken aan de gang, onder leiding van de koepelfederatie Assuralia, om na te gaan hoe we bedrijven beter kunnen beschermen tegen de gevolgen van een pandemie. De sector beschikt over een uitstekende infrastructuur om financiële solidariteit te organiseren. Die moeten we hiervoor kunnen gebruiken. De verzekeringssector staat op een kantelpunt.”

Werkt solidariteit nog als een virus overal ter wereld schade berokkent?

LANCLUS. “Net zoals oorlogs- of atoomrisico’s is een pandemie klassiek uitgesloten voor veel polissen, omdat er geen spreiding van het risico mogelijk is. De gebeurtenis treft te veel verzekerden op hetzelfde moment. Als alle landen stelselmatig in lockdown gaan op basis van overheidsbeslissingen, is er ook geen sprake meer van een zuiver pandemierisico.”

Is een pandemie een risico dat de privéverzekeringsmarkt dient af te dekken?

LANCLUS. “Via een publiek-private samenwerking kunnen de overheid en de privésector samen het risico afdekken. In de meeste Europese landen zijn daarover discussies opgestart. In een geglobaliseerde wereld waar de productieketens grensoverschrijdend zijn, zijn de risico’s en de claims als gevolg van een pandemie dat ook. Dit is geen nationaal, maar een Europees probleem. Maar er is nog geen nationale of Europese oplossing in zicht.”

Door de crisis zullen de budgetten van heel wat bedrijven allicht zijn gekrompen. Verwacht u minder verzekeringen te verkopen?

LANCLUS. “Dat is de verwachting, maar het is nog koffiedik kijken. Sommige verzekeringspremies worden berekend op de omzet of de loonmassa. Als een bedrijf door een sluiting minder omzet draait of minder personeel tewerkstelt, daalt het premievolume voor de verzekeraars. De reisverzekeringen vallen terug en verzekeringen waarmee bedrijven de risico’s van hun autovloot indekken ook, doordat er minder kilometers worden afgelegd. Extra dekkingen die nice to have zijn, maar niet noodzakelijk, onder druk zullen komen.”

Er zijn ook minder verzekeraars die verzekeringen voor cyberrisico’s en beroepsaansprakelijkheid willen aanbieden. Hoe komt dat?

LANCLUS. “In meer en meer verzekeringstakken zijn de premie-inkomsten onvoldoende om de almaar stijgende schade- en werkingskosten te betalen en een marge over te houden. Opkomende risico’s zoals het klimaat of cybercriminaliteit leiden ertoe dat bepaalde dekkingen uit het verleden niet langer houdbaar zijn. Vroeger zat bij de traditionele brand- of aansprakelijkheidspolis bijna altijd gratis het extraatje van een beperkte cyberdekking. Het groeiend aantal incidenten leidde tot de ontwikkeling van aparte producten, maar intussen hebben schadeaangiften op basis van polissen uit het verleden een explosieve situatie doen ontstaan bij de verzekeraars.”

Een pandemie is onverzekerbaar. Zijn er zo nog veel risico’s?

LANCLUS. “Meer en meer bedrijfskritische risico’s zijn moeilijk verzekerbaar. Uit internationale enquêtes bij risicobeheerders blijkt dat zowat de helft van de top tien van de bedrijfsrisico’s moeilijk of niet verzekerbaar is. Het gaat om risico’s zoals pandemieën, nieuwe wetgeving of klimaatrisico’s waarvoor geen klassieke verzekeringsproducten bestaan. Dat is een schisma in de markt. Makelaars gaan met de meeste verzekeraars enkel in zee voor meer klassieke producten die voor heel wat grotere en zelfs middelgrote klanten geen volledige bescherming kunnen bieden en slechts de helft van de oplossing zijn.”

Waarom zijn klimaatrisico’s moeilijk verzekerbaar? Die risico’s verschillen toch van streek tot streek?

LANCLUS. “Terechte vraag, maar we hebben wel degelijk te maken met een wereldwijde klimaatverandering. Er zijn meer en meer klimaatrisico’s zoals stormen, bosbranden en droogteperiodes. De risico’s zijn volatieler, intenser en op grotere schaal. Bovendien doen ze zich ook meer en meer voor in gebieden waar ze meer verzekeringsclaims genereren. Klimaatrisico’s zijn verzekerbaar via de brandverzekering voor zover er materiële schade is. Er ontstaan ook nieuwe risico’s, zoals bevoorradingsproblemen voor bedrijven langs de Rijn in Duitsland, doordat de waterstand van die rivier te laag is. Dat veroorzaakt bedrijfsschade, omzetverlies en extra operationele kosten om de binnenschepen te kunnen lossen, maar die risico’s zijn traditioneel niet verzekerd. Daarvoor bestaat nu een nieuw soort verzekering, maar die is duur en zeker nog niet gangbaar.”