Klimaatrampen blijven verzekerbaar, maar duwen premies de hoogte in

De natuurrampen die het gevolg zijn van de klimaatopwarming doen veel vragen rijzen voor de verzekeringssector. Zal het duurder worden om die risico’s te verzekeren? Blijven die wel verzekerbaar? Het antwoord ligt bij een relatief onbekende, maar belangrijke partij: de herverzekeraar.

Overstromingen in West-Europa, hevige bosbranden in de Verenigde Staten en Canada, de orkaan Ida. De stormen en natuurrampen worden heviger met de jaren. Wetenschappers zijn het erover eens dat de klimaatopwarming de oorzaak is en dat de risico’s alleen maar groter zullen worden.

Dat zal een impact hebben op de wereldwijde verzekeringssector. Grotere risico’s betekenen hogere premies. Hoe fors die de komende decennia stijgen, zal evenwel niet afhangen van de verzekeraars waarmee u en ik onze contracten afsluiten. De sleutel ligt een schakel verder in de verzekeringsketting. Achter de gewone verzekeraars staat een andere partij die cruciaal is voor de hele sector: de herverzekeraar.

Sleutelrol in de sector

“Herverzekeraars zijn de verzekeraars van de verzekeraars”, zeggen Jean-François Walhin en Luc Boghe. De eerste is directeur bij AON Belgium en hoogleraar herverzekeringen aan de UCLouvain en ULB, de tweede is hoofd van de Europese tak van de Australische herverzekeraar QBE Re. Gewone verzekeraars krijgen duizenden, honderdduizenden of zelfs miljoenen individuele risico’s van particulieren en bedrijven binnen. Een belangrijk deel daarvan sluizen ze door naar herverzekeraars. Die vragen aan de verzekeraars een premie om het afgestane risico af te dekken. Daarmee vergroot de capaciteit bij de verzekeraars om bijkomende risico’s af te dekken.

De herverzekeringssector is klein in verhouding tot de verzekeringssector. “Wereldwijd bedragen de herverzekeringspremies slechts 5 tot 6 procent van de premies van de verzekeringssector”, vertelt Jean-François Walhin. “De herverzekeringsmarkt is enorm nuttig voor de gewone verzekeringssector. De belangrijkste troef van herverzekeraars is dat ze de risico’s die ze overnemen geografisch kunnen spreiden. De risico’s gedekt door gewone verzekeringsmaatschappijen zijn veel meer regionaal geconcentreerd.” De overstromingen in ons land en Duitsland zijn daar het bewijs van: die troffen vooral Belgische, Duitse en Luxemburgse verzekeraars.

Het is ook een relatief geconcentreerde markt. Het Zwitserse Swiss Re en de Duitse Munich Re en Hannover Re zijn de grootste drie herverzekeraars ter wereld. Samen hebben zij een marktaandeel van 40 procent. De top tien heeft 73 procent van de wereldwijde markt in handen.

Capaciteit is geen probleem

De gewone verzekeringspremies worden bepaald door de premies waartegen verzekeraars hun risico’s kunnen herverzekeren. Herverzekeraars zijn daardoor bepalend voor hoe duur de premies zullen worden voor de risico’s die verbonden zijn aan de klimaatopwarming.

Daar buigt de herverzekeringssector zich momenteel over. “In natuurrampen heeft de sector veel ervaring met stormschade. De kennis daarover zit al goed vervat in de risicomodellen van de herverzekeraars”, legt Luc Boghe uit. “Dat is veel minder het geval voor andere natuurrampen, zoals de overstromingen in Wallonië, de bosbranden in de Verenigde Staten en Canada, of de extreme vriestemperaturen in Texas. Dat zijn vrij nieuwe fenomenen waarvan herverzekeraars de risico’s nog beter in hun modellen moeten incalculeren.”

Wel is zeker dat de premies voor die risico’s de komende jaren zullen stijgen. “Op lange termijn worden we geconfronteerd met meer natuurrampen. De verzekering en de herverzekering worden dus duurder”, zegt Jean-Philippe Woot de Trixhe, verantwoordelijk bij QBE Re voor België. Er wordt verwacht dat de premies stapsgewijs zullen stijgen.

Schadegevallen te wijten aan de gevolgen van de klimaatopwarming zullen dus toenemen, maar er is voorlopig nog geen vrees dat die onverzekerbaar worden. “De herverzekeraars hebben meer dan capaciteit genoeg om dat op te vangen”, vertelt Walhin. “De overstromingsschade in Wallonië was in ons land nooit gezien, met 1,6 miljard euro aan verzekerde schade, maar op wereldschaal is dat niet veel. De orkaan Ida heeft enkele weken geleden in de Verenigde Staten meer dan 30 miljard dollar verzekerde schade veroorzaakt. In 2005 bedroeg de schade van de orkaan Katrina meer dan 70 miljard dollar. Dat was allemaal verzekerd en herverzekerd. Capaciteit is dus geen probleem.”

Herverzekeraars onderbenut in België

In België is er een wettelijk plafond voor het bedrag aan schadevergoedingen voor natuurrampen dat verzekeraars maximaal mogen uitkeren. Dat ligt op 365 miljoen euro per jaar. Met de overstromingen is dat uitzonderlijk opgetrokken naar 638 miljoen, maar de verzekeringssector en de Belgische overheden zullen daarover binnenkort opnieuw onderhandelen. “Het is afwachten of het plafond zal worden opgetrokken. Pas dan kan er van de herverzekeraars een oplossing komen voor de Belgische verzekeringssector”, zegt Woot de Trixhe.

Een verdubbeling van het plafond zal evenwel niet tot een verdubbeling van de herverzekeringspremie voor de Belgische verzekeraars leiden. “Als een verzekeraar zich voor 500 miljoen heeft herverzekerd en hij dat wil optrekken naar 600 miljoen, zal hem dat niet 20 procent meer kosten”, legt Jean-François Walhin uit. “De kans dat die laatste 100 miljoen moet worden uitbetaald, is veel kleiner dan voor die eerste 500 miljoen. Hoe kleiner het risico, hoe lager de premie.”

Walhin vindt dat de risicoverdeling tussen de private en de openbare sector beter kan in ons land. Het wettelijke plafond is dan wel opgetrokken tot 638 miljoen euro, maar de verzekerde schade door de overstromingen bedraagt meer dan 1,6 miljard euro. “Daarmee moet de Waalse overheid 1 miljard euro van de schadevergoeding dragen. In de toekomst zouden de privéverzekeraars een veel groter deel moeten dekken. Er is de capaciteit om dat te herverzekeren. Het plafond van 365 miljoen euro is in 2005 wettelijk vastgelegd op basis van natuurrampen uit het verleden. Dat bedrag is veel te laag. Overheden zouden enkel tussenbeide moeten komen in extreem grote schadegevallen, nog erger dan de overstromingen van juli.”

Ook Luc Boghe denkt er zo over. “Je moet gaan naar een getrapt systeem waarin verzekeraars en herverzekeraars de eerste in lijn zijn om schade te absorberen. In extreme gevallen heb je de dekking van een overheid nodig, en in heel extreme gevallen die van supranationale instellingen. Die zijn als het ware de herverzekeraars of last resort die voorkomen dat de hele sector onderuitgaat.”

Zal de grotere dekking door de private sector niet leiden tot hogere premies? “Denk je dat het miljard dat Wallonië nu op zich neemt niet moet worden betaald?” zegt Walhin. “Je kunt beter vooraf een groter deel dekken met iets hogere premies dan achteraf te moeten onderhandelen over hoe de overheid en de verzekeringssector de schadeloosstelling onder elkaar moeten verdelen”, stelt hij. “Een hoger wettelijk plafond voor de verzekeraars leidt tot meer zekerheid voor iedereen.”