Verenigde Staten nadrukkelijk aanwezig in Pandora Papers als belastingparadijs: wat nu?

De grote verdienste van de Pandora Papers is dat de wereld nu weet hoe gemakkelijk het in sommige Amerikaanse staten is om zwart geld of misdaadgeld te verstoppen. De vraag is wat de wereld met die informatie gaat doen.

“Ik werk negentien jaar als fiscaal advocaat, maar de voorbije zes jaar is de wereld totaal veranderd”, vindt Denis-Emmanuel Philippe van Bloom Law. Hij stelt dat die verandering in gang is gezet door het werk van het Internationaal Consortium van Onderzoeksjournalisten (ICIJ) rond geheime belastingdeals en constructies in belastingparadijzen. In 2014 waren er de LuxLeaks. In 2015 volgden de Panama Papers. En nu zijn er dus de Pandora Papers, na een lek van miljoenen vertrouwelijke documenten over offshore structuren.

Die constructies zijn niet per se illegaal, als het vehikel ter plaatse bestuurd wordt, geen zwart geld verbergt en alles netjes is aangegeven bij de Belgische fiscus. Opvallend is dat de voorbije jaren veel geld van belastingparadijzen naar de Verenigde Staten is verschoven. Zo zouden honderden miljoenen naar South Dakota verhuisd zijn. Ook de staten Florida, Delaware, Texas en Nevada duiken opvallend vaak in de Pandora Papers op. Voor Philippe bewijzen de Pandora Papers dat het net zich sluit rond belastingfraudeurs.

Kaaimantaks en UBO-register

In België bestaat sinds 2015 de kaaimantaks, een doorkijkbelasting die natuurlijke personen en rechtspersonen verplicht hun buitenlandse juridische constructies aan te geven en, als er minder dan 15 procent belastingen op de inkomsten van de constructie is betaald, om belastingen te betalen op de inkomsten alsof ze die rechtstreeks zelf hebben ontvangen. De kaaimantaks viseert zowel de oprichters, de aandeelhouders als de begunstigden. “Belastbare inkomsten van de trust, zoals dividenden en intresten, worden in de personenbelasting belast. Als de trust een uitkering doet, moet daar in principe opnieuw belastingen op betaald worden”, legt Philippe uit.

Sinds 2019 moeten ook voor Belgische vennootschappen en juridische entiteiten de uiteindelijke begunstigden in een centraal register – het UBO-register – opgenomen worden door de implementatie van een Europese richtlijn. UBO staat voor ultimate benificial owners. De VS houden geen UBO-register bij en wisselen geen financiële informatie uit met landen waarin de uiteindelijke begunstigden van trusts of offshore vennootschappen wonen. “Eigenlijk zou de Europese Unie de VS op haar lijst met niet-coöperatieve jurisdicties moeten zetten, samen met landen als Panama en Trinidad en Tobago. En ik denk ook dat de Unie dat zal doen, als er niets verandert.”

De EU dan een bronheffing van bijvoorbeeld 30 procent kunnen heffen op alle betalingen vanuit de unie aan financiële instellingen in de VS. De Verenigde Staten doen iets soortgelijks bij financiële instellingen overal ter wereld, die weigeren informatie te verstrekken over de rekeningen van klanten met de Amerikaanse nationaliteit. Philippe denkt wel dat stilaan verandering op til is in de Verenigde Staten. “Begin 2021 heeft het Congres de Corporate Transparancy Act goedgekeurd, maar de trusts lijken de dans te ontspringen en de sancties zijn niet zwaar genoeg.”

“In de Europese Unie hebben adviseurs een meldingsplicht over bepaalde grensoverschrijdende constructies door de zogenoemde DAC6-richtlijn. Stel dat een Belgische bankier, advocaat of fiscaal adviseur betrokken is in een zaak, waarbij de uiteindelijke begunstigde niet identificeerbaar is, dan zit die persoon in de problemen. Neem bijvoorbeeld het gebruik van een trust in South Dakota die als aandeelhouder in een groepsstructuur optreedt: die constructie moet gemeld worden aan de Belgische fiscus. Adviseurs in Zwitserland en Monaco hebben die meldingsplicht dan weer niet.”

“Alleen al die plicht heeft een afschrikkend effect omwille van de hoge sancties tot 100.000 euro. Bovendien riskeren Belgische adviseurs strafrechtelijke sancties als ze een cliënt actief helpen zwart geld te verbergen in een trust of advies geven over hoe hij dat moet doen”, zegt Philippe.