Als u uw erfenis niet op voorhand regelt, dreigen uw erfgenamen zware successierechten te moeten afdragen. Wie deze tips volgt, staat een stap verder.
Wie in België een belangrijk vermogen nalaat, zadelt zijn erfgenamen op met zware successierechten. Tussen echtgenoten en tussen ouders en kinderen kunnen die nog meevallen, maar zeker tussen broers en zussen, neven en nichten en tussen Belgen die geen familie zijn, lopen de tarieven hoog op. Jo Viaene, fiscaal expert en bestuurder van Optima Group in Gent, stelde een stappenplan op over de do’s-and-don’ts bij een successieplanning.
Goede timing is belangrijk
Veel mensen vragen zich af wanneer ze hun successie moeten beginnen te plannen. “Het antwoord is al even klassiek: beter tien jaar te vroeg dan één dag te laat”, zegt Viaene. “Het is fout te denken dat successieplanning alleen nodig is voor senioren. Leeftijd speelt een rol, maar de omvang van het vermogen is nog belangrijker.” Wacht u tot u een hoge leeftijd hebt bereikt, dan verkleint dat de mogelijkheden.
Kies het juist huwelijkscontract en actualiseer
Een belangrijke vraag is: is uw huwelijkscontract in orde? “Vele mensen hebben jaren geleden hun huwelijkscontract laten opstellen door een notaris volgens de regels die toen golden. Intussen zijn veel contracten achterhaald of bevatten ze bepalingen die hogere successierechten met zich brengen”, waarschuwt Viane. “Denk bijvoorbeeld aan de zogenoemde clausule ‘langst leeft, al heeft’, die tot gevolg heeft dat er twee keer successierechten verschuldigd zijn: zowel bij het vroegste overlijden van een partner als bij het overlijden van de langstlevende partner.” Het is geen overbodige luxe uw huwelijkscontract regelmatig na te kijken en het aan te passen. Echtparen kunnen van huwelijksstelsel veranderen als hun financiële of familiale situatie dat vereist.
Maak een testament
Een testament is flexibel, niet duur en heeft veel moderne toepassingen. Via een testament kunnen feitelijk samenwonende partners van elkaar erven, en kunnen koppels zonder kinderen bepalen wat ze aan wie nalaten. Zelfs echtgenoten kunnen een testament gebruiken om bijvoorbeeld de gezinswoning volledig aan de langstlevende partner toe te wijzen. Die betaalt daar dan geen successierechten op. In het Waals Gewest is de maximumwaarde van het vrijgestelde deel wel vastgesteld op 160.000 euro. “Ondanks alle voordelen blijkt uit onze praktijk dat slechts 12 procent van de gezinnen een testament opstelt”, zegt Jo Viaene.
Denk horizontaal en dan pas verticaal
Successieplanning wordt bijna per definitie gelijkgesteld met het doorgeven van een vermogen naar de volgende generatie. Maar getrouwde of samenwonende koppels hebben er alle belang bij eerst te onderzoeken wat de gevolgen van een overlijden zijn voor de langstlevende partner. Getrouwde partners met een eigen vermogen kunnen bijvoorbeeld schenken aan de ander en de schenking later eventueel herroepen. “Schenkingen tussen echtgenoten zijn _ in tegenstelling tot alle andere schenkingen _ herroepbaar. Daarmee wilde de wetgever de schenkende echtgenoten tegen zichzelf beschermen”, aldus Viaene.
Gaat het om partners die samenwonen maar niet getrouwd zijn, dan kunnen ze elkaar ook eigen goederen schenken _ bijvoorbeeld een effectenportefeuille _ maar dan moeten ze er rekening mee houden dat ze die schenking niet kunnen herroepen. Dat houdt natuurlijk risico’s in.
Maak veel potjes
Ieder kind dat erft, betaalt op zijn deel successierechten die beginnen bij het laagste tarief. In het Vlaams Gewest worden die nog eens opgedeeld tussen roerende en onroerende goederen. Hoe meer kinderen, hoe lager de successierechten. Daarom worden steeds vaker kleinkinderen bij een successieplanning betrokken, de zogenaamde generation skipping.
“Door een generatie over te slaan, wordt het vermogen over meer erfgenamen gespreid, zodat de successierechten verminderen”, zegt Jo Viaene. “Aangezien voor de kleinkinderen de successietarieven in rechte lijn gelden, betalen ze hetzelfde als hun ouders, maar de belastbare grondslag zal kleiner zijn.”
Het volledige artikel over successieplanning leest u in Trends van 4 december
