‘Techfin overschaduwt fintech’

Als de Belgische grootbanken er niet in slagen snel de meesters van het onlinebetaalverkeer te worden, dreigen ze verdrongen te worden. Dat zegt Pedro Matthynssens, CEO van Vanbreda Risk & Benefits.

Het klassieke betaalverkeer is voor de bankier van hier het kneusje van de zalm. Onlinebetalingen zijn intussen een bloedhete financiële dienst geworden. Het is een mooi voorbeeld van hoe techfin (financiële diensten van technologiebedrijven) fintech (het verbeteren van technologie voor bestaande bankdiensten) overschaduwt. Vroeger was betaalverkeer een typische achterkameractiviteit. Als bank kon je je er niet mee onderscheiden van concurrenten, de technologie kostte handenvol geld en er viel niet veel mee te verdienen. De Belgische grootbanken fuseerden hun operaties voor betalingen daarom tot één grote vennootschap: Bancontact/Mister Cash. Die werd later herdoopt tot Banksys en piloteerde ons land rond de eeuwwisseling naar de wereldtop in het betaalverkeer.

Toen mijn schoonbroer naar Duitsland verhuisde en mijn zoon ging studeren in Groot-Brittannië, waren ze verwonderd dat betalen in het buitenland zoveel complexer en duurder was. De Belgische betaalkaart van mijn zoon werkte bijvoorbeeld niet in sommige Londense winkels, omdat die blijkbaar op een ander netwerk waren aangesloten. Er was in die tijd zelfs een Belgische grootbank die weigerde betalingen naar Zwitserland uit te voeren voor particuliere klanten, wegens de te hoge transactiekosten.

Ondertussen richtten Elon Musk en zijn vrienden aan de andere kant van de wereld rond de eeuwwisseling het bedrijf PayPal op, een betaalplatform voor het internet. Vier jaar later nam eBay het over voor 1,5 miljard dollar. Onlineverkoop en onlinebetalingen zijn een Siamese tweeling. De opgang van e-commerce deed het betalingsverkeer versie 2.0 uit zijn as herrijzen. Tal van nieuwe techfin-betaalplatformen volgden. In 2006, het jaar dat de Belgische banken hun Banksys aan het Franse technologiebedrijf Atos verkochten, startten enkele Nederlanders het betaalplatform Adyen. Dat verwerkte vorig jaar voor 180 miljard euro betalingen, onder meer voor Netflix en McDonald’s, draaide 497 euro miljoen omzet en maakte 279 miljoen euro winst. In 2007 richtte de Nederlander Adriaan Mol het betaalbedrijf Mollie op. Het bedrijf werd vorig jaar gewaardeerd op 1 miljard euro.

En nog voor er sprake was van Uber, klikten taxi’s in de VS op hun gsm een vierkantje aan waarmee je hen met je kredietkaart kon betalen. Het betaalbedrijf erachter heette toepasselijk Square, en is nu een bedrijf met 3,7 miljard dollar omzet en 375 miljoen dollar winst. Intussen heeft Apple zijn eigen Apple Pay gelanceerd, Amazon lanceerde Amazon Payments en Google heeft zijn Google Wallet. En dan is er nog Ant groep, het betaalplatform van Alibaba. Dat bewees dat het kleine stappen zijn om aan klanten die via een platform hun e-commerce-aankopen betalen, ook rekeningen aan te bieden en vervolgens kredieten.

Net zoals de Duitse automerken de elektrische auto niet ontwikkelden, is het opvallend dat banken niet aan de basis liggen van de grootste vernieuwing in financiële diensten van de laatste tien jaar. Dat is des te pijnlijker voor België, dat lang aan de top stond van elektronisch betalen. Belgische grootbanken bieden nu schoorvoetend onlinebetalingen via Google Pay en Apple Pay aan.

We kennen allen het cynische verhaal van Kodak, dat de digitale fotografie uitvond maar ze zelf nooit vermarktte en ten onder ging. Als de Belgische grootbanken er niet in slagen snel de meesters van het onlinebetaalverkeer te worden, dreigen ze verdrongen te worden door de financiële diensten van techfinbedrijven. Ana Botín, executive chairman van Santander Group, hield begin dit jaar een vurig pleidooi voor een gelijk speelveld voor de banken en Big Tech, onder meer op het gebied van kapitaal- en dataregulering. Dat zou een stap in de goede richting zijn. Maar het is geen garantie op succes.