‘Wees waakzaam voor praatjesmakers die in hun eigen LinkedIn-profiel zijn gaan geloven’

Er waart een spook door de samenleving. Het spook van de vlotte prater. Het bedreigt een gefundeerde besluitvorming, wat ons vroeg of laat centen kost.

Mochten voetballers hun selectie afdwingen op basis van hun vlotte praatje, dan stonden de sportjournalisten en -analisten op het veld. Kevin De Bruyne zou kansloos zijn. “Ja, het was oké”, luidt zijn standaardreactie na een puike prestatie. Ook Wout van Aert is op basis van zijn verbale prestaties geen topper in het peloton. Zijn wedstrijdanalyse beperkt zich veelal tot “ik was goed vandaag”, of “nee, het ging niet”.

Bij sporters, loodgieters of vrachtwagenchauffeurs kijken we makkelijker voorbij de praatvaardigheid. Maar in stielen waar het gesproken woord een essentieel onderdeel van de output uitmaakt, neemt de scheeftrekking gevaarlijke vormen aan. Het maakt dat er in politiek meer Boris Johnson is dan Angela Merkel. Politieke berichtgeving buigt zich grotendeels over de vraag wie sterk overkomt. Zeldzaam is de politicus die het entertainende oppositiediscours combineert met operationele excellentie in een bestuursfunctie.

Tot de grofste uitwas behoren de bordkartonnen praatjesmakers die in hun eigen LinkedIn-profiel zijn gaan geloven. Die storytellers, merkstrategen en predikers bestormen met oogverblindende slides en dramatische spreekpauzes de podia en bestuurskamers, om twijfelachtige inzichten voor te schrijven. De facturatie is zelden gelinkt aan de impact.

Maar ook in een onschuldigere vorm is de vlottepraters-bias niet zonder gevaar. We vallen er allemaal voor. Niemand luistert graag naar gehakkel en ge-euh. Iedereen houdt meer van zoet geformuleerde (schijn)zekerheden. Maar de leukst geformuleerde ideeën zijn niet de interessantste. De vlotst klinkende verkoper heeft niet per se het beste product. Het kán, maar de correlatie is zwak.

Daarom adviseer ik een defensieve en een offensieve strategie die direct inzetbaar is.

1 Scheid de inhoud van de vorm

Sluit de ogen tijdens een presentatie. Dat helpt om de woorden te scheiden van de toffe visuals en het aangename voorkomen van de spreker. Slaat het nog altijd op iets? Dan is uw aandacht goed besteed.

2 Word 5% Nederlander en 5% Fransman

Onze noorder- en zuiderburen komen door de band vlotter over dankzij trefzekere mooipraterij. Ze eten ons daarmee dikwijls de kaas van het brood. Ik verwijt dat niemand. Integendeel: ik bewonder het. Kijk en leer. Een Nederlander maakt nooit “ne site”. Die bouwt “een platform” waarmee hij geheid het internet herdefinieert. Terwijl wij weer pils gingen hijsen, haalde de Franse president Emmanuel Macron de cafés uit de lockdown met de woorden: ” Il nous faut retrouver notre art de vivre à la française“. Akkoord, dat grenst aan het ridicule, maar 5 procent van elk moet volstaan.

Ik prijs mezelf gelukkig, want ik slaag er best in een presentatie in vlottepratermodus te geven. Het is met milde walging dat ik de schouderklopjes achteraf in ontvangst neem. Ik houd me sterk bij de gedachte dat de inhoud ook los van de vorm overeind blijft. Of is dat die zelfoverschatting waar ik al de hele tijd voor waarschuw?