Sparen zonder koopkracht te verliezen

Veel spaarders zijn op zoek naar veilige beleggingen met een goede opbrengst. Is een tak21-spaarverzekering daar het beste product voor? Welke alternatieven zijn er?

Ondanks de lage gewaarborgde minimumrente zitten de tak21-spaarverzekeringen in de lift. Dat blijkt uit de recente resultaten van KBC en Ageas. De nog lagere rente op spaarboekjes, de kapitaalgarantie, de bescherming van het gestorte kapitaal tot 100.000 euro en de onrust op de financiële markten verklaren het succes van de tak21-producten. De verzekeraars Patronale en Ethias bieden met 1,25 procent de hoogste gewaarborgde rente op de markt. Wettelijk mag een verzekeraar een rendement van maximaal 2 procent waarborgen. Dat gewaarborgde rendement kan worden aangevuld met een jaarlijkse bonus of winstdeelneming, die afhangt van de resultaten van de verzekeraar. Sommige tak21-verzekeraars bieden 0 procentcontracten aan, waarvan de opbrengst enkel bestaat uit een nietgegarandeerde bonus. U vindt de opbrengsten van alle tak21-producten op de vergelijkingswebsite bankshopper.be.

Levenslang of niet

De voorbije tijd hebben de verzekeraars de gewaarborgde rentes fors naar beneden bijgesteld. Een belangrijke vraag is of zo’n aanpassing enkel geldt voor nieuwe premies, of ook voor premies die in het verleden zijn betaald. AXA veroorzaakte heisa toen het zijn gewaarborgde rente van 4,75 procent op de premies van zijn Crest20-verzekering verlaagde. De rente bleef behouden voor stortingen tot 1 januari 2000. Voor stortingen tussen 1 januari 2000 en 22 maart 2016 heeft AXA het rendement vanaf 23 maart 2016 verlaagd naar 3,75 procent. Toekomstige premies brengen nog slechts 0,2 procent op.

Andere verzekeraars en bankiers passen een renteverlaging enkel toe op toekomstige premies en garanderen voor vroegere premies die rente die van toepassing was op het moment van de storting. Voordat u een tak21 afsluit, is het dus zaak dat u zich informeert over het systeem dat de verzekeraar toepast.

Perverse fiscaliteit

Van elke premie die u stort, wordt 2 procent belasting afgehouden. Toch wordt van een tak21 vaak gezegd dat het een belegging met een gunstige fiscale regeling is. Dat komt omdat u geen roerende voorheffing afdraagt op de opbrengst, als u het geld minstens acht jaar en een dag op de rekening laat staan. Vraagt u het geld vroeger op, dan kunt u voor grote verrassingen staan. “Dat komt doordat bij een afkoop voordat de acht jaar verstreken zijn, 27 procent roerende voorheffing wordt berekend op een fictief rendement van 4,75 procent, ook al was het eigenlijke rendement veel lager”, zegt Dirk Dekervel, de zaakvoerder van Dekervel & Co, een verzekeringsmakelaar in verzekerd beleggen. “Door de lagere rendementen weegt een vroegtijdige afkoop van een tak21-belegging steeds zwaarder.”

Een voorbeeld: u stort 100.000 euro in een tak21. U draagt 2 procent premiebelasting en 0,5 procent instapkosten af, zodat er netto 97.549,02 euro wordt belegd. U haalt de volgende drie jaar telkens een jaarlijks rendement van 2 procent. Na die drie jaar staat er 103.519,80 euro op de rekening. Als u het contract na drie jaar afkoopt, rekent de verzekeraar of de bank 2 procent uitstapkosten aan. Bovendien wordt 27 procent roerende voorheffing berekend op een fictief rendement van 4,75 procent, en niet op 2 procent. Van de belegde 100.000 euro houdt u dan slechts 97.515,11 euro over. Dat komt neer op een nettoverlies van 2484,89 euro.

Alternatieven voor een tak21

Als we rekening houden met alle kosten en belastingen, zijn tak21-producten enkel een oplossing als u een risicoaverse spaarder bent, die zeker niets van zijn kapitaal wil verliezen en zijn geld op lange termijn wil beleggen. “Wie rendement wil halen en zijn koopkracht wil behouden, moet meer dynamische activa opnemen in zijn portefeuille”, zegt Dekervel. “Het is raadzaam met een deel van zijn vermogen te denken op lange termijn. Door de lage rente zijn aandelen de rendementsmotor van de portefeuille geworden.” Het is wel belangrijk voldoende reserves en een extra financiële buffer voor de korte termijn te behouden.

Dekervel raadt aan tak21-producten wat af te bouwen ten voordele van flexibelere tak23-fondsen. Die worden vrijer en met meer risico beheerd, waardoor u meer kans maakt op een hoger rendement. Het is zaak dat die fondsen aansluiten bij uw persoonlijke risicoprofiel, want ze bieden geen kapitaal- of rendementsgarantie.

Tak23- en tak44-verzekeringen

Een tak23-beleggingsverzekering is gekoppeld aan de prestaties van onderliggende beleggingsfondsen, die vooral in aandelen, obligaties en vastgoed investeren. Dirk Dekervel: “Met een tak23 kan de belegger zijn geld spreiden over meerdere fondsen die wereldwijd worden beheerd. Om extra gemoedsrust te hebben, kan hij kiezen voor regelmatige stortingen met tussenpozen van een of meer maanden. Daardoor is hij minder afhankelijk van het aankoopmoment als de markten volatiel zijn.”

Ook van de premie voor een tak23 wordt 2 procent belasting afgehouden. In ruil daarvoor bent u vanaf de eerste dag vrijgesteld van roerende voorheffing als u het geld zou opvragen. U kunt de samenstelling van de fondsen tijdens de looptijd van het contract één keer per jaar wijzigen zonder kosten te betalen. Tot slot betaalt u bij de verkoop van de fondsen geen beursbelasting. Daartegenover staat dat u jaarlijks beheerskosten moet betalen. Die kunnen oplopen van 0,2 tot 1,5 procent.

Een tak44-verzekering combineert de veiligheid van een tak21 met het uitzicht op een hoger rendement van een tak23. Via die formule kunt u in één contract een deel van uw spaargeld beleggen in een tak21, en het andere deel in een tak23. Het rendement hangt vooral af van de prestaties van de tak23-fondsen. Het tak21-deel moet grote schommelingen binnen het contract vermijden en op dat deel hebt u een kapitaalgarantie. Op lange termijn is die combinatie een groot voordeel, omdat u de samenstelling altijd kunt aanpassen aan de marktomstandigheden.

Risico versus rendement

Meestal zijn de onderliggende beleggingen van tak23- en tak44-verzekeringen actief beheerde beleggingsfondsen. Het ene fonds is risicovoller dan het andere. Fondsen krijgen door de banken en de verzekeraars een risicocijfer: een cijfer 1 bijvoorbeeld betekent een laag risico, een cijfer 5 een hoog risico. “Een actief beheer houdt in dat de verantwoordelijkheid voor het dagelijkse beheer bij de fondsbeheerder ligt”, zegt Dekervel. “Hij kan vrij het gewicht van de activaklassen bepalen – zoals aandelen of obligaties – en die snel en flexibel aanpassen aan nieuwe marktomstandigheden, als hij dat nodig vindt. Voor de belegger is het cruciaal om te weten welke doelstellingen de fondsbeheerder heeft.”

“Een van de bekendste actief beheerde fondsen is Carmignac Patrimoine. Dat liet zich vooral in 2008 opmerken door in een zwaar negatief beursjaar toch uit de rode cijfers te blijven. Door de aandelenportefeuille te beperken tot 50 procent, streeft het fonds naar een kapitaalbescherming tijdens crisisjaren. Voor defensieve beleggers die weinig risico willen nemen, zijn zulke patrimoniale fondsen een uitstekend alternatief voor een tak21.”

Beleggers die minder problemen hebben met tussentijdse schommelingen, kiezen vaker voor flexibele fondsen. De beheerders hebben een grotere vrijheid en kunnen daardoor meer profiteren van hausseperiodes op de beurzen. “In maart kreeg het flexibele fonds Flossbach Von Storch – Multiple Opportunities II de Morningstar Award als het beste gemengde fonds op vijf jaar”, zegt Dekervel. De strategie van dat fonds bestaat erin tegendraads en flexibel te beleggen in aandelen van kwaliteitsbedrijven. Vooral de voorspelbaarheid van de opbrengsten op lange termijn geeft de doorslag om een aandeel op te nemen in het fonds. Daarnaast beleggen de beheerders in edelmetalen als verzekering tegen de mogelijk negatieve gevolgen van het monetaire beleid van de centrale banken.”

Spreid uw beleggingen

Actief beheerde fondsen hebben een plaats in een gediversifieerde beleggingsportefeuille. Dekervel: “Het beste fonds is niet noodzakelijk het fonds met het hoogste rendement. Vaak blijkt de winnaar van gisteren de verliezer van vandaag te zijn. Vergelijk daarom de rendementen van fondsen over voldoende lange periodes. Een combinatie van verschillende beheerders met ieder hun visie zorgt voor een betere spreiding van het risico. De meeste verzekeraars en banken hebben een groot aanbod van tak23-fondsen.”

Opmerkelijk is de tijdelijke actie van Generali, die tot 31 oktober de 2 procent premiebelasting op zich neemt. Met de gratis optie ‘gespreide investering’ kunt u het kapitaal automatisch met periodieke stortingen – met een tussenpoos van maximaal 24 maanden – investeren in de gekozen fondsen. Johan Steenackers