Economen verwachten nauwelijks impact van kilometerheffing op winkelprijzen

Een kleine maand geleden heeft België de kilometerheffing ingevoerd voor vrachtwagens. Volgens de handelsfederatie Comeos zouden de prijzen in de winkel daardoor met 0,3 tot 0,5 procent stijgen. “De stijging zal niet zo hoog zijn”, klinkt het bij economen.

“We schatten de totale kosten voor de voedingsketen op 120 tot 170 miljoen euro. Alle schakels in de keten zullen de kilometerheffing doorrekenen aan de volgende schakel. Je krijgt een sneeuwbaleffect, waarbij de laatste schakel – de handel – beïnvloed wordt door de hele keten”, schreef Comeos in een persbericht.

Een maand na de invoering van de kilometerheffing houdt de handelsfederatie vast aan haar voorspelling. “Wij verwachten nog altijd dat de prijzen aan de kassa gaan stijgen met 0,3 tot 0,5 procent”, laat woordvoerder Marieke Huion weten. Al maakt ze een kanttekening bij die cijfers: “Mogelijk rekenen niet alle actoren de prijs door, of rekenen zij slechts een gedeelte door. Het zou ook kunnen dat de kilometerheffing gecompenseerd wordt door de daling van de brandstofprijzen.”

Betaalt consument de kilometerheffing?

We moeten de cijfers van Comeos met een korrel zout nemen, klinkt het bij Peter Vanden Houte, hoofdeconoom bij ING België, en Johan Van Gompel, econoom bij KBC. Volgens beide economen is een prijsstijging van 0,5 procent een overschatting. “De prijzen kunnen weliswaar stijgen, maar ik denk dat die stijging eerder beperkt zal blijven. Winkelketens moeten bij de prijszetting rekening houden met verschillende factoren”, verduidelijkt Van Gompel. Volgens hem is de concurrentiepositie een belangrijkere factor dan de kilometerheffing. Dat is voornamelijk het geval voor grootwarenhuizen. “Als ze de belasting volledig doorrekenen aan de klant, dreigen ze marktaandeel te verliezen”, zegt Van Gompel.

Dat beaamt ook Hanne Poppe, woordvoerder bij Colruyt. “We verwachten een enorme stijging van de transportkosten, maar dat verandert onze strategie niet. Wij blijven ons positioneren als prijsvolger op de markt. Dat wil zeggen dat we onze klanten steeds de laagste prijs willen aanbieden, en dat we daarom de prijzen van de concurrenten volgen. De kilometerheffing zal daar niks aan veranderen.” Delhaize laat weten dat het een impact van de kilometerheffing op de winkelprijzen niet uitsluit, maar geeft, net zoals Colruyt, verder geen cijfers vrij.

Ook bij Ikea klinkt een soortgelijke boodschap. De meubelgigant verwacht eerder een beperkte impact van de kilometerheffing op de prijzen. “De prijs van een product wordt door verschillende factoren bepaald en het transport is er daar maar een van”, verduidelijkt Annelies Nauwelaerts, pr-manager bij Ikea. “De logistieke kosten, de prijsschommelingen van grondstoffen en de valutaschommelingen bepalen de prijzen.”

Verschil naargelang type winkel

Comeos voegt toe dat de impact van de kilometerheffing verschilt naargelang het type winkel. “Winkels die goederen met grote volumes maar weinig waarde verkopen, zullen zwaarder lijden dan andere. Een gsm is bijvoorbeeld veel meer waard dan een dekbed, en je kan veel meer gsmtoestellen met een vrachtwagen vervoeren dan dekbedden”, benadrukt Huion.

Volgens Van Gompel zal het hoe dan ook moeilijk of bijna onmogelijk zijn na te gaan hoe de kilometerheffing de winkelprijzen beïnvloedt. “Zelfs op basis van de inflatiecijfers zal het praktisch onmogelijk zijn om na te gaan welke rol de kilometerheffing speelt in de prijsevoluties.”

Hij is ervan overtuigd dat de negatieve gevolgen van de kilometerheffing op lange termijn beperkt zullen blijven. “Als Vlaanderen zich ten minste aan haar belofte houdt”, voegt hij daar onmiddellijk aan toe. “Zo heeft de Vlaamse regering beloofd om 100 miljoen euro van de inkomsten uit de kilometerheffing te investeren in een beter wegennet. En vlottere mobiliteit zal zich vertalen in minder kosten voor alle actoren.”

Buitenlanders betalen mee

Een pluspunt van de kilometerheffing is dat de buitenlandse transportbedrijven hun steentje bijdragen aan een verbetering van het Vlaamse wegennet. “Zij delen mee in de kosten, dus de overheid doet op die manier een beroep op buitenlands geld. Al zullen dergelijke effecten pas op lange termijn voelbaar zijn”, verduidelijkt Van Gompel.

Tot slot vreest Van Gompel niet dat de Belgische winkels klanten zullen verliezen aan buitenlandse concurrenten. “Ik verwacht geen toename van grensverkeer. Mensen steken nu al de grens over om te winkelen omdat bepaalde producten nu eenmaal goedkoper zijn bij onze buren. Maar ik denk niet dat meer mensen de grens zullen oversteken als de prijzen lichtjes stijgen. Kleine veranderingen gaan uiteindelijk gepaard met kleine gedragswijzigingen. De prijzen zouden al met 15 of 20 procent moeten stijgen om echte veranderingen op te tekenen”, besluit hij.